Элен Фрыс
Элен Фрыс (шведск.: Ellen Fries, 23 верасня 1855 — 31 сакавіка 1900) — шведская пісьменніца і феміністка. Першая шведка, якая атрымала ступень доктара філасофіі.
| Элен Фрыс | |
|---|---|
| шведск.: Ellen Fries | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 23 верасня 1855[1][2][3] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 31 сакавіка 1900[1][4][…] (44 гады) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Patrik Constantin Fries[d][1][8] |
| Альма-матар | |
| Месца працы | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | журналістка, гісторык, пісьменніца, настаўніца |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
БіяграфіяПравіць
Элен Фрыс нарадзілася ў вёсцы Цёрнсфаль, у лене Кальмар у 1855 годзе. Яе бацькамі былі палкоўнік Патрык Канстанцін Фрыс і Беата Марыя Боргстрам. Замужам Элен не была і амаль усё жыццё пражыла з бацькамі. У Элен было слабое здароўе, таму яе вучыла мама дома. У 11 гадоў яна з маці паехала ў Швейцарыю для лячэння, дзе правяла 14 месяцаў.
У 14 гадоў Элен паступіла ў Стакгольме ў старэйшыя класы школы для дзяўчынак, заснаванай Карын Олін, затым вучылася ў школе Валін. У далейшым Элен вучылася замежным мовам у Парыжы і Лейпцыгу, затым выкладала ў школе Валін у 1875 — 1877 гадах.
У 1870 годзе шведскія ўніверсітэты былі адкрыты і для жанчын. У 1877 годзе Элен паступіла ва Упсальскі ўніверсітэт, дзе вывучала гісторыю, скандынаўскія мовы і паліталогію, атрымала стыпендыю. 31 мая 1883 года Элен стала першай шведкай, якая атрымала ступень доктара філасофіі. Затым у 1884—1886 гадах працавала выкладчыкам гісторыі ў школе Валін, з 1885 года працавала ў школе Олін, а з 1890 года стала яе дырэктарам.
Элен таксама прымала ўдзел у журналісцкай і палітычнай дзейнасці. З 1881 года ў газеце Tidskrift för hemmet, заснаванай Сафі Адлерспарэ, яна публікавала біяграфіі жанчын, была адной з рэдактараў гэтай газеты ў 1883—1885 гадах, а таксама пісала артыкулы для часопісаў Dagny, Framåt, Verdandi, Hemåt, Nya Idun, Stockholms Dagblad, Aftonbladet, а таксама для слоўніка Nordisk Familjebok.
У 1884 годзе Элен была адной з шасці заснавальніц фемінісцкага руху Fredrika Bremer-förbundet. У 1896 годзе ініцыявала стварэнне Svenska Kvinnors Nationalförbund («Шведскага жаночага савета») і стала адной з сузаснавальніца жаночага таварыства Nya Idun.
Элен Фрыс памерла ў 1900 годзе ад апендыцыту, была пахавана ў Стакгольме.
Зноскі
- ↑ а б в г д е ё ж з Hildebrand B. Ellen Fries — С. 532. Праверана 30 студзеня 2017.
- ↑ а б Svea artilleriregementes församlings kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/SSA/0005J/C/5 (1842-1860), bildid: 00025510_00073 Праверана 1 сакавіка 2019.
- ↑ Ellen Fries // FemBio: Банк інформації про видатних жінок, Frauendatenbank, Банк данных о выдающихся женщинах, Görkəmli qadınlar haqqında məlumat bankı, Հայտնի կանանց տվյալների բանկ Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Svea artilleriregementes församling (A, AB) AIIa:1 (1899-1907) Bild 3550 / sid 346 (AID: v90390.b3550.s346, NAD: SE/SSA/0005j) Праверана 1 сакавіка 2019.
- ↑ Svea artilleriregementes församlings kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/SSA/0005J/C/8 (1895-1927), bildid: 00025513_00125 Праверана 1 сакавіка 2019.
- ↑ Fries, ELLEN — Svenskagravar.se. Праверана 15 сакавіка 2017.
- ↑ LIBRIS — 2012. Праверана 24 жніўня 2018.
- ↑ vea artilleriregementes församlings kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/SSA/0005J/C/5 (1842-1860), bildid: 00025510_00073 Праверана 1 сакавіка 2019.
ЛітаратураПравіць
- Cederschiöld, Maria (nnnn). En banbryterska: skildringar från Ellen Fries' studentår i Uppsala: hennes bref och anteckningar samlade och utg. Stockholm.
- Ann-Sofie Ohlander, «Ellen Fries — 'Den djupaste tillfredsställelse jag har känt har varit vid skrivandet av historia'» I boken Promotionsfesten i Uppsala den 29 maj 2009 (Acta Universitatis Upsaliensis. Skrifter rörande Uppsala universitet. B. Inbjudningar 158.).