Ян Твардоўскі

Ян Яку́б Твардо́ўскі (польск.: Jan Twardowski; 1 чэрвеня 1915 — 18 студзеня 2006) — знакаміты польскі паэт, вядучы прадстаўнік сучаснай рэлігійнай лірыкі але, як ён сам казаў пра сябе, быў найперш святаром каталіцкай царквы.

Ян Твардоўскі
польск.: Jan Twardowski
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Ян Якуб Твардоўскі
Дата нараджэння	1 чэрвеня 1915(1915-06-01)
Месца нараджэння	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя
Дата смерці	18 студзеня 2006(2006-01-18) (90 гадоў)
Месца смерці	Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny[d], Ochota[d], Варшава, Мазавецкае ваяводства, Польшча
Пахаванне	Пантэон вялікіх палякаў[d]
Грамадзянства	Польшча
Альма-матар	Варшаўскі ўніверсітэт Higher Metropolitan Seminary in Warsaw[d] (1948)
Месца працы	Higher Metropolitan Seminary in Warsaw[d] Tygodnik Powszechny[d] Znak[d] Odra[d] Więź[d] Przegląd Katolicki[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, каталіцкі святар
Гады творчасці	з 1933
Жанр	паэзія
Мова твораў	польская
Прэміі	Q116865339? (1980) Władysław Reymont Literary Award[d] (1996)
Узнагароды	Polonia Mater Nostra Est[d] (1999) Totus Tuus Award[d] (2001) Ikar[d] (2000) ганаровы доктар Люблінскага каталіцкага ўніверсітэта[d] (1999) ганаровае грамадзянства[d] (2003) Узнагарода сталічнага горада Варшавы[d] (2005)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Ян Якуб Твардоўскі нарадзіўся 1 чэрвеня 1915 года ў Варшаве ў сям’і Яна Твардоўскага і Анелы Марыі Кандэрскай. Некалькімі тыднямі пазней сям’я вымушана была перабрацца ў Расію (ішла Першая сусветная вайна). Праз 3 гады яны вярнуліся назад у Варшаву. У 1927 годзе, па заканчэнні пачатковай школы, Ян стаў вывучаць матэматыку і прыродныя навукі ў гімназіі, якую скончыў у 1935 годзе.

У 1932 годзе Твардоўскі пачаў супрацу з гімназічнай маладзёжнай газетай Kuźnia Młodych. У ёй ён займеў уласную калонку, дзе пісаў вершы, апавяданні, інтэрв’ю з пісьменнікамі, і г. д.

Пасля гімназіі Ян Твардоўскі здаў экзамены ў Варшаўскі ўніверсітэт на літаратуразнаўчае аддзяленне. У 1937 годзе ён выдаў сваю першую кнігу вершаў.

Падчас Другой сусветнай вайны прымаў удзел у падпольным руху Арміі Краёвай і змагаўся ў Варшаўскім паўстанні.

Пасля вайны ён паступіў у семінарыю і пачаў вывучаць тэалогію ў тым жа Варшаўскім універсітэце. Стаў святаром у 1948 годзе. У 1959 атрымаў пасаду рэктара ў адным з варшаўскіх касцёлаў. Друкаваўся ў папулярным польскім часопісе Tygodnik Powszechny. Атрымаў вядомасць у 1960 годзе пасля выдання першага зборніка паэзіі Znak ufności. У 1980 годзе атрымаў узнагароду імя Роберта Грэйвза ад ПЭН-клуба, у 1996 — Ордэн Усмешкі, у 2000 — прэмію IKAR, а ў 2001 — прэмію TOTUS, вядомую як 'каталіцкі Нобель'.

Ян Твардоўскі памёр 18 студзеня 2006 года ў Варшаве.

Творчасць

Твардоўскі пісаў кароткія, простыя вершы, гумарыстычныя, часам з прастамоўнымі словамі і выразамі. Яго творчасць аб’ядноўвае тонкія назіранні за наваколлем і філасофскія рэфлексіі.

За сваю дзейнасць Твардоўскі атрымаў вялікую колькасць узнагарод.

Бібліяграфія

• Wiersze (1959);
• Znaki ufności (1970);
• Zeszyt w kratkę (1973);
• Poezje wybrane (1979);
• Niebieskie okulary (1980);
• Rachunek dla dorosłego (1982);
• Który stwarzasz jagody (1984, 1988);
• Na osiołku (1986);
• Nie przyszedłem pana nawracać (1986);
• Sumienie ruszyło (1989, 1990);
• Tak ludzka (1990);
• Stukam do nieba (1990);
• Nie bój się kochać (1991);
• Niecodziennik (1991);
• Nie martw się (1992);
• Tyle jeszcze nadziei (1993);
• Krzyżyk na drogę (1993);
• «Разам з Табой» (2012) — зборнік вершаў, перакладзены па-беларуску.

Беларускія пераклады

Вершы на беларускую мову пераклалі Хрысціна Лялько і Данута Бічэль.

• Разам з Табою: выбраныя вершы / Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2011. — 309 с., [8] л. іл.
• Першая камунія з белым бантам / Ксёндз Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2013. — 90 с.
• Ад вуха да вуха: пра ўсмешку і радасць: [апавяданні] / ксёндз Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2014. — 138 с.
• Вазьмі свой крыж. Разважанні Крыжовага шляху: пераклад с польскай / кс. Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2015. — 129, [1] с.
• Кубак з адным вухам / кс. Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2016. — 145 с.
• Перакажыце гэта далей: выбраныя вершы / Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2018. — 127 с.
• Гэтыя тры…: выбар вершаў і думак пра веру, надзею і любоў / Ян Твардоўскі. — Мінск : ПРО ХРЫСТО, 2019. — 171 с.
• Вясёлы дзень для нас настаў, або Пра тое, хто такі велікодны баранак / кс. Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2020. — 76 с.
• Да Маці Божай: вершы / Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2021. — 119 с.

Спасылкі

• Абраныя вершы Архівавана 12 студзеня 2006. (польск.)