Імперыя Вялікіх Маголаў
Імперыя Вялікіх Маголаў (саманазва перс.: گورکانیان — Gurkâniyân) — назва дзяржавы, якая ўзнікла на тэрыторыі сучасных Індыі, Пакістана і паўднёвага Афганістана. Дзяржава існавала з 1526 па 1858 гады (фактычна да сярэдзіны XIX стагоддзя). Назва «Вялікія Маголы» з'явілася ўжо пры англійскіх каланізатарах. Тэрмін «магол» ужываўся ў Індыі для пазначэння мусульман Паўночнай Індыі і Цэнтральнай Азіі[1].
| Гістарычная дзяржава | |||||
| Імперыя Вялікіх Маголаў | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| گورکانیان | |||||
|
|||||
 Карта імперыі Вялікіх Маголаў. Межы імперыі:  — пры Бабуры (1530),  — пры Акбары (1605),  — пры Аурангзебе (1707) |
|||||
|
21 красавіка 1526 — 21 верасня 1857
|
|||||
| Сталіца | Дэлі, Лахор, Агра | ||||
| Мова(ы) | персідская, чагатайская, урду | ||||
| Рэлігія | іслам | ||||
| Грашовая адзінка | Рупія | ||||
| Плошча | 3 000 000 км² | ||||
| Насельніцтва | 150 000 000 чал. (1700) | ||||
| Форма кіравання | Абсалютная манархія | ||||
| Дынастыя | Маголы | ||||
| Магольскі імператар | |||||
| • 1526—1530 | Бабур | ||||
| • 1530 - 1539; 1555 - 1556 | Хумаюн | ||||
| • 1556—1605 | Акбар Вялікі | ||||
| • 1605—1627 | Джахангір | ||||
| • 1628—1658 | Шах-Джахан | ||||
| • 1659—1707 | Аурангзеб | ||||
| Гісторыя | |||||
| • 21 красавіка 1521 | Заснаванне | ||||
| • 21 верасня 1857 | Паўстанне сіпаеў | ||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||
Імперыя заснавана Бабурам, вымушаным разам са сваімі паплечнікамі адвандраваць з Сярэдняй Азіі на тэрыторыю Індастана. У складзе войска Бабура былі прадстаўнікі розных народаў і плямёнаў, якія ўваходзілі ў склад дзяржавы Цімурыдаў таго часу, такія, як, напрыклад, цюркскія[2][3], магольскія[4][5][6] і іншыя плямёны.
Бабур паходзіў з цюркізаванага мангольскага роду Барлас і адносіўся да дынастыі Цімурыдаў. В. Бартольд паведамляе, што некаторыя факты дазваляюць заяўляць, што мова маголаў быў мангольскай[6]. Аднак гісторык В. П. Юдзін сцвярджаў, што маголы былі цюркамоўнымі плямёнамі[7].
Заснавальнік імперыі Бабур нарадзіўся ў горадзе Андыжан, які размяшчаўся ў Ферганскай даліне, што ўваходзіла ў склад дзяржавы Цімурыдаў. Заснаваную Бабурам дынастыю індусы па прынятай імі традыцыі сталі зваць Маголамі. Еўрапейскія падарожнікі XVII стагоддзі звалі гэту дынастыю «Вялікія Маголы»[4][5].
Вялікіх маголаў можна зваць і цімурыдамі таксама як і Бабурыдамі па імі заснавальніка дынастыі і дзяржавы Бабура. Члены дынастыі былі двухмоўнымі і размаўлялі на цюркскай[2] і персідскай мовах. Бабурыды насілі тытул «падзішах», запазычаны ў персаў і прыняты Бабурам у 1506 годзе.
Зноскі
- ↑ Н. К. Синха, А. Ч. Банерджи, 1954, с. 216.
- ↑ а б Великий Могол // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- ↑ Annette S. Beveridge. The Haydarabad Codex of the Babar-Nama or Waqi’at-i-Babari of Zahiru-d-Din Muhammad Babar, Barlas Turk // Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. — Jan., 1906. — P. 79.
- ↑ а б Советская историческая энциклопедия. ВЕЛИКИЕ МОГОЛЫ
- ↑ а б Kennedy P. A history of the Great Moghuls…. — Calcutta, 1905–1911. — Vol. 1–2.
- ↑ а б Владимир Бартольд.. Двенадцать лекций по истории турецких народов Средней Азии. Архівавана з першакрыніцы 16 снежня 2012. Праверана 13 снежня 2012.
- ↑ Юдин В. П. Центральная Азия в XIV—XVIII веках глазами востоковеда. — Алматы, 2001. — С. 115–116.