Леў Мікалаевіч Гумілёў: Розніца паміж версіямі

Непасрэдна ў даследаваннях Л.Гумілёву таксама належыць мноства цікавых ідэй. Напрыклад, маштабы [[мангольска-татарскае іга|монгольска-татарскага іга]] ён лічыць вельмі завышанымі. На яго думку, для руска-мангольскіх дачыненняў быў характэрны, хутчэй, [[Сімбіёз, (этналогія)|сімбіёз]], а сур'ёзныя сутыкненні былі звязаныя, у асноўным, з [[Залатая Арда|ардынскімі]] [[іслам|мусульманамі]], больш радыкальнымі, чым астатнія [[манголы]]. [[Кітай]] у яго паўстае не мірным асяроддзем цывілізацыі, што змагаецца з захопнікамі, а злым [[агрэсія|агрэсарам]]. Тое самае ён кажа пра [[Еўропа|Еўропу]]: крытыка [[еўропацэнтрызм]]у займае ў яго працах важнае месца. Старажытных (да [[XIV стагоддзе|XIV ст.]]) і сучасных [[рускія|рускіх]] ён лічыць рознымі этнасамі. Падобная ідэя сустракалася ў многіх вучоных (напрыклад, у [[Сяргей Міхайлавіч Салаўёў|С. М. Салаўёва]]), але ў Гумілёва яна аформленая найбольш дасканала.

Працы Гумілёва, найперш, тыя, дзе развівалася [[пасіянарная тэорыя этнагенезу]], не былі падтрыманыя гістарычнай навукай СССР і выклікалі крытычныя заўвагі шэрагу гісторыкаў (улучна: [[Якаў Саламонавіч Лур'е|Я. С. Лур'е]], [[Анатолій Пятровіч Навасельцаў|А. П. Навасельцаў]] і інш.), якія абвінавачвалі іх у адвольным маніпуляванні фактамі, нават у прыдумвання фактаў, у парушэнні падмурку навуковай метадалогіі і нават у [[псеўданавука|псеўданавуковасці]] <ref name=kuzmin>[http://www.zlev.ru/37_10.htm Прапелер Пасіянарнасці, альбо Тэорыя прыватызацыі гісторыі] А.Кузьмін</ref>.