Маскоўская дзяржава: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др Artsiom91 перанёс старонку Рускае царства у Руская дзяржава |
Artsiom91Bot (размовы | уклад) др вікіфікацыя, аўтаматычная перапрацоўка спасылкі на ЭнцВКЛ з дапамогай AWB |
||
Радок 88:
Па тытулатуры Рускаму царству папярэднічала [[Вялікае Княства Маскоўскае]], а яго пераемніцай стала [[Расійская імперыя]]{{sfn|''Хорошкевич А. Л.''|1993|loc=Большой государственный герб
Российской империи. Венцы и короны, скипетры и державы: [http://heraldry.hobby.ru/gub/large2.html «Смена внешних форм правления — сначала великое княжение, с 1547 года царство, с 1722 года империя — требовала и смены знаков власти, создания новых, переосмысления старых».]}}<ref>Культурология: Учебное пособие / Сост. и отв. ред. А. А. Радугин. — {{М}}: Центр, 2001. — 304 с. — ISBN 5-88860-046-6 [http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Culture/Rad/18.php — Гл. 2. — § 1.]: «С 1547 года, с венчания Ивана IV на царство, Русь стала называться Россией. Официальное название страны — Российское государство, Россия».</ref><ref>[http://www.otechestvo.org.ua/main/20071/3105.htm ''Перевезенцев С., д.и.н.'' Первый царь // Сайт Всеукраинского общественного объединения «Единое Отечество» (www.otechestvo.org.ua), 31.1.07.]: «16 января 1547 года великий князь Иван IV Васильевич принял царский титул, а Московское великое княжество превратилось в Российское царство».</ref>. У гістарыяграфіі таксама існуе традыцыя перыядызацыі рускай гісторыі, паводле якой прынята гаварыць пра ўзнікненне адзінай і незалежнай цэнтралізаванай
Тэрыторыя Рускага царства ў канцы [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] складала каля 5,5 млн км²: на поўначы даходзіла да [[Баранцава мора|Баранцава]] і [[Белае мора|Белага]] мораў, на паўночным усходзе ўключала [[Урал]], на паўночным захадзе гранічыла з [[Нарвегія]]й, [[Швецыя]]й і [[Інфлянцкі ордэн|Інфлянцкім ордэнам]], на захадзе і паўднёвым захадзе — з [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княствам Літоўскім]], на поўдні не мела акрэсленых межаў. Насельніцтва каля 9—10 мільёнаў чал. Поруч з [[Рускія|маскавітамі]] таксама жылі [[лапары]], [[ханты]], [[комі]], [[удмурты]], [[татары]], [[мары]], [[чувашы]], [[мардва]], [[карэлы]] і іншыя. У ходзе захопніцкіх войнаў з [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княствам Літоўскім]] маскоўскія акупанты неаднойчы гвалтоўна вывозілі да сябе значныя групы [[ліцвіны|літвінаў (беларусаў)]]. Літоўскія перасяленцы зрабілі вялікі ўнёсак у развіццё тамтэйшага рамяства і духоўнай культуры.
Радок 97:
У [[1547]] [[Іван Грозны|Івана Грознага]] каранавалі як цара. У [[1550-я]] ён далучыў [[Казанскае ханства|Казанскае]] і [[Астраханскае ханства|Астраханскае]] ханствы, у залежнасць ад Масквы трапілі [[Вялікая Нагайская арда]] і [[Сібірскае ханства]], пачалося засваенне маскавітамі [[Сібір]]ы. Іван Грозны распачаў [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкую вайну]] ([[1558]]—[[1582]]), у выніку якой Масква страціла некаторыя паўноўчна-заходнія землі.
Пасля ўзыходжання на прастол [[Фёдар Іванавіч|Фёдара Іванавіча]] ([[1584]]—[[1598]]), апошняга з дынастыі [[Рурыкавічы|Рурыкавічаў]], у Рускім царстве надыйшоў г. зв. [[Смутны час]]. Адметнасцю панавання [[Барыс Гадуноў|Барыса Гадунова]] ([[1598]]—[[1605]]), [[Ілжэдзмітрый I|Ілжэдзмітрыя I]] ([[1606]]) і [[Васіль Шуйскі|Васіля Шуйскага]] ([[1606]]—[[1612]]) былі вострыя сацыяльныя канфлікты і палітычная нестабільнасць
3 пачаткам панавання [[Аляксей Міхайлавіч|Аляксея Міхайлавіча]] ([[1645]]—[[1676]]) маскоўскі ўрад узяў курс на захоп сучасных беларускіх і ўкраінскіх зямель. [[Вайна 1654—1667 гадоў|Трынаццацігадовая вайны]] ([[1654]]—[[1667]] мела для Літвы катастрафічны характар і скончылася стратай [[Смаленскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Смаленшчыны]], [[Старадубскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Севершчыны]] і Левабярэжнай Украіны. Разам з тым яна выклікала ў Расійскай дзяржаве рэзкае пагаршэнне сацыяльна-эканамічнага становішча ([[Паўстанне Разіна|сялянская вайна]] [[1670]]—[[1671]] на чале з [[Сцяпан Разін|Разіным]], шматлікія паўстанні, у тым ліку ў Маскве)
Адметнасцю панавання [[Фёдар Аляксеевіч|Фёдара Аляксеевіча]] ([[1676]]—[[1682]]), [[Соф'я Аляксееўна|Соф'і Аляксееўны]] ([[1682]]—[[1689]]), [[Іван V Аляксеевіч|Івана V Аляксеевіча]] ([[1682]]—[[1696]]), [[Пётр I|Пятра I]] ([[1682]]—[[1725]]) было павелічэнне намаганняў атрымаць выхад да [[Чорнае мора|Чорнага мора]], спыніць агрэсіўную палітыку [[Крымскае ханства|Крымскага ханства]] і [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]]. Пасля сканчэння [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайны]] ([[1700]]—[[1721]]), у выніку якой да Рускага царства адыйшлі землі [[Балтыя|Балтыі]], адбылося абвяшчэнне [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] ([[1721]]).
Радок 123:
== Літаратура ==
* {{Крыніцы/
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
[[Катэгорыя:Руская дзяржава| ]]
|