Святаслаў Усяславіч: Розніца паміж версіямі

[[Файл:Пячатка Георгія-Сафіі.JPG|thumb|Пячатка кн. Сафіі, жонкі пэўнага кн. Георгія, якога атаясняюць з кн. Святаславам Усяславічам. Два адбіткі пячаткі з адной пары штэмпеляўматрыц знойдзены ў Ноўгарадзе і Кукенойсе. На аверсе — св. Сафія, святая-заступніца ўладальніцы пячаткі; на рэверсе — св. Георгій, святы-заступнік яе мужа. Выявы гэтых жа святых размешчаны на Крыжы Ефрасінні Полацкай, дачкі кн. Святаслава-Георгія. Святая Сафія таксама выяўлена на рэверсе адной з пячатак Ефрасінні Полацкай.]]

ПаводлеМалодшы слушнагаз меркаваннясыноў полацкага князя [[Усяслаў Брачыславіч|Усяслава Брачыславіча]], пра што проста сказана ў Жыціі святаславай дачкі [[Прадслава Святаслаўна|Прадславы]]. На думку [[Аляксандр Яўгенавіч Праснякоў|А. ПрэсняковаПраснякова]] і [[Тадэвуш Людвік Васілеўскі|Т. Васілеўскага]], паад бацьку Святаслаўбацькі атрымаў [[Віцебскае княства|Віцебскі ўдзел]], даследчыкібо зыходзяцьпазней зкняства таго,як што нашчадкі Святаслава"отчыну" трымалі гэтаеяго княства пазнейнашчадкі<ref>Пресняков A. E. Княжое право в Древней Руси. — Петроград, 1909. − 326 с. С. 118</ref><ref>Wasilewski T. L. Alekseev. Polockaja Ziemlja // Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. — R. 16. — № 2. — Warszawa. — 1968. S. 337</ref>. ГэтамуНа пярэчацьдумку ж [[Л. Аляксееў,|Л. лічачы быццамАляксеева]], у 1-й палове 12XII ст. Віцебскае княства ўваходзіла ў склад Смаленскай зямлі<ref>Алексеев Л. В. Полоцкая земля // Древнерусские княжества X—XIII вв. — М., 1975. — С. 230—232.</ref>, але ў крыніцах пацвярджэннягэтаму гэтайняма думкі нямапацвярджэнняў. Наадварот, пазней (2-аяя пал. 12XII ст.) нашчадкі Святаслава аддавалі Віцебск смаленскім князям наўзаменза падтрымкіпадтрымку сваіх прэтэнзій на полацкі сталец. [[А. Рапаў]] падтрымліваедалучаецца да Аляксеева ў тым, што Святаслаў не трымаў Віцебска, і пытаеццаставіць пытанне ці не трымаў Святаслаўён [[Ізяслаўльскі ўдзел]], бодзе ягода сын1132 Васількагода быццам быў там князем даяго 1132сын годаВасілька<ref>Рапов О. М. Княжеские владения на Руси в Х — первой половине XIII в. — М., 1977. — 261 с. С. 56, 59.</ref>. У сваім меркаванні А. Рапаў спасылаецца на ІпацьеўскіІпацеўскі летапіс (ПСРЛ, т. II, стб. 496), але ўказанаепазначанае месца летапісу тычыцца 1159 года (!) — вайны Рагвалода-Васіля за Ізяслаўль з менскімі Глебавічамі, калі ізяслаўскім кн.князем быў [[Усевалад Глебавіч]], ані ніякіякі Васілька сярод дзеючых асоб не згадваецца.

Сведчанняў пра дзейнасць Святаслава амаль не захавалася, верагоднанапэўна, ён падтрымліваў антыкіеўскую палітыку астатніх [[Ізяславічы Полацкія|Ізяславічаў]], таму разам з іншымі полацкімі князямі ўу 1130 годзе быў[[Высылка полацкіх князёў у Візантыю|высланы ў Візантыю]], дзенапэўна, верагоднатам і памёр. ГледзячыМесца наў пераклікперакліку высланых князёў пацвярджае, Святаслаўшто быў малодшым сынамз [[Усяслаў Брачыславіч|Усяслава Полацкага]]Усяславічаў. У [[Ноўгарад]]зе і [[Кукенойс]]е знойдзены пячаткі Святаслава.

Паводле гіпотэзы часоў беларускага Адраджэння (кан. 19XIX — пач. 20XX ст.), жонкаюжонкай Святаслава была Сафія —дачка дачкаімператара [[Канстанцін IХ Манамах|Канстанціна IХ Манамаха]]. Аднак, падобнаяверагодная дачка Канстанціна IХ невядомаяневядома крыніцам, а сам імператар памёр у 1055 годзе. ВерагоднаНапэўна, вытокі гэтае гіпотэзы ў няўважлівым чытанніпрачытанні паведамлення [[В.Васкрасенскі М.летапіс|Васкрасенскага Тацішчаў|В. М. Тацішчавалетапісу]] пра тое, што [[Васілька Святаславіч]] -- унук Манамаха, —дзе Тацішчаў меўмеўся на ўвазе Уладзіміра[[Уладзімір МанамахаМанамах]], — самога празпа маці ўнукаўнук Канстанціна IХ. ПаведамленнеВаскрасенскі Тацішчавалетапіс таксама не пацверджана крыніцаміпозні, але меркаванне,гэта штопаведаленне Святаслаўлічыцца быў у шлюбе з дачкой Уладзіміра Усеваладавіча «Манамаха» — Сафіяй, прымаеццаверагодным многімі вучонымі з розных прычын і лічыцца верагоднымдаследчыкамі. Як развіццё першай, існуеёсць яшчэ адна гіпотэза, быццамшто жонкаюжонкай Святаслава была невядомайневядомая крыніцам дачка [[Іаан II Камнін|Іаана II Камніна]]. ГэтаТакое тэарэтычна магчыма, дапусціўшы, што гэта быў ужо не першыкалі шлюб Святаслава і адбыўся пасля 1130 года, каліпасля высылкі 70-гадовымгадовага Святаслаў быў выгнанніСвятаслава ў ВізантыіВізантыю, а яго вядомыя дзеці Святаславанарадзіліся быліў ад першагапершым (першых) шлюбаўшлюбах, што ў сваю чаргу супярэчыць паведамленнюВаскрасенскаму Тацішчавалетапісу.<ref>Літопис Руський / Переклад і комент. Л. Махновець. — К., 1989. — 590 с. — С. 185.</ref>