Вайна за Влёру
Бітва за Влёру, Вайна за Влёру (алб.: Lufta e Vlorës, італ.: Guerra di Valona) ці Вайна 1920 года (алб.: Lufta e Njëzetës) — вайна паміж княствам Албанія і каралеўствам Італія, якая працягвалася з 4 чэрвеня па 3 верасня 1920 года на тэрыторыі Паўднёвай Албаніі і вобласці Влёра. Албанскія паўстанцы, якімя саступалі па колькасці і ўзбраенні італьянцам, здолелі атрымаць перамогу і прызнанне незалежнасці Албаніі: абмеркаванне граніц маладой дзяржавы на Парыжскай мірнай канферэнцыі скончылася толькі пасля заканчэння вайны за Влёру. Гэты канфлікт лічыцца пераломным у гісторыі незалежнасці Албаніі[1].
| Бітва за Влёру | |||
|---|---|---|---|
 Па ходзе гадзінніка зверху уніз: італьянская ваенная база; албанскія салдаты на пазіцыях; захопленыя албанцамі гарматы | |||
| Дата | 4 чэрвеня - 3 верасня 1920 | ||
| Месца | Паўночная Албанія | ||
| Прычына | тэрытарыяльныя дамаганні Італіі да Албаніі і нявызначанасць граніц Албаніі | ||
| Вынік | прызнанне Італіяй незалежнасці Албаніі | ||
| Змены | італьянскае войска выведзенае з земляў Албаніі (акрамя вострава Сазані, які застаўся пад італьянскім кантролем) | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Сілы бакоў | |||
|
|||
| Страты | |||
|
|||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Пачатак канфлікту правіць
У 1915 годзе Італія падпісала сакрэтны Лонданскі дагавор, па якой абавязвалася ўступіць у вайну супраць Германіі і Аўстра-Венгрыі ў абмен на шэраг тэрытарыяльных саступак пасля вайны. Сярод абяцаных тэрыторый уваходзілі Валона (цяпер Влёра) і востраў Сазена (цяпер Сазані), а будучыня самой Албаніі заставалася пад пытаннем: у перспектыве Антанта магла дамагчыся падзелу значнай часткі Албаніі паміж Сербіяй, Чарнагорыяй і Грэцыяй, а частку албанскіх тэрыторый абвясціць нейтральнай зонай або зусім аддаць Італіі[3]. На Парыжскай мірнай канферэнцыі, якая прайшла ў 1919—1920 гады, саюзнікі доўгі час не маглі вызначыцца з нагоды межаў Албаніі, але пры гэтым не сумняваліся ў правах Італіі на Влёру. Прэм'ер-міністр Франчэска Ніці лічыў, што саюзнікі падтрымаюць далучэнне албанскіх зямель да Італіі[4].
Ход канфлікту правіць
Албанскі ўрад не прызнаваў прэтэнзій Італіі і не жадаў ісці на саступкі. 4 чэрвеня албанцы запатрабавалі ад Італіі адмовіцца ад прэтэнзій на Влёру і перадаць кіраванне горадам і вобласцю Албаніі, на што генерал Сеціма Пьячэнціні адказаў адмовай. Албанцы абвясцілі аб стварэнні Нацыянальнага камітэта абароны пад кіраўніцтвам Казіма Качулі і пачалі збіраць добраахвотнікаў для абароны сваіх земляў. Камандзірам атрада колькасцю ў 4 тысячы чалавек стаў Ахмет Лепеньца. Албанскія паўстанцы былі дрэнна ўзброеныя: не ва ўсіх было агнястрэльная ці нават халодная зброя, хтосьці ўзбройваўся палкамі і камянямі. Ім супрацьстаялі 20 тысяч навучаных італьянскіх салдат, якія былі ўзброены артылерыяй і мелі падтрымку з мора.
Албанцы завязалі баі ў рэгіёне Влёра, а неўзабаве мяцежнікаў падтрымалі і добраахвотнікі з іншых буйных албанскіх гарадоў[5]. Імклівы націск албанцаў не дазволіў італьянцам перакінуць падмацавання, а мяцежнікі ўзялі горад Влёра ў аблогу[6]. 2 жніўня 1920 Італія падпісала дагавор з Албаніяй і пагадзілася вывесці свае войскі і адмовіцца ад прэтэнзій на Влёру. 5 жніўня было абвешчана спыненне агню, што паклала канец узброеным сутыкненням.
Зноскі
- ↑ а б в Stephanie Schwandner-Sievers, Bernd Jürgen Fischer. Albanian identities: myth and history. Edition illustrated. C. Hurst & Co. Publishers, 2002. ISBN 1-85065-572-3, ISBN 978-1-85065-572-5
- ↑ Hugh Montgomery-Massingberd, editor, Burke's Royal Families of the World, Volume 1: Europe & Latin America (London, UK: Burke's Peerage Ltd, 1977), page 106
- ↑ Southern Albania, 1912—1923 Publisher Stanford University Press ISBN 0-8047-6171-X, 9780804761710 p.61
- ↑ Italy from liberalism to fascism, 1870—1925 Author Christopher Seton-Watson Edition illustrated Publisher Taylor & Francis, 1967 ISBN 0-416-18940-7, ISBN 978-0-416-18940-7 p. 578
- ↑ GLI ITALIANI IN ALBANIA (італ.)
- ↑ Узнікненне Албанскай дзяржавы (руск.)
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вайна за Влёру
