Звышдзяржава

Звышдзяржава — дзяржава з каласальным палітычным, эканамічным і ваенным (абавязкова ўключаючы стратэгічную ядзерную зброю ў сучасным свеце) перавагай над большасцю іншых дзяржаў (у тым ліку над іншымі вялікімі дзяржавамі і ядзернымі дзяржавамі)^[1].

Звышдзяржавы 2-й паловы XX стагоддзя:

ЗША
СССР

Гістарычныя звышдзяржавы правіць

У мінулыя эпохі звышдзяржавамі з'яўляліся Старажытны Егіпет, Асірыя, Персідская імперыя і Старажытны Кітай, Грэцыя Аляксандра Македонскага, Рымская імперыя ў антычнасці, імперыя Карла Вялікага, Мангольская імперыя Чынгіс-хана і імперыя Тамерлана ў Сярэднявеччы і Брытанская імперыя ў новай гісторыі.

Лічыцца, што ў найноўшы час у другой палове XX стагоддзя былі толькі дзве звышдзяржавы — ЗША і СССР, якія ўзначальвалі наймагутнейшыя ваенна-палітычныя блокі НАТА і АВД адпаведна і дасягнулі балансу сіл з ваенна-стратэгічным парытэтам. Спробы ў сярэдзіне стагоддзя нацысцкай Германіі (Трэці Рэйх) і мілітарысцкай Японіі (Вялікая Азіяцкая Сфера Суросквіту) стаць новымі звышдзяржавамі падчас Другой Сусветнай вайны поспехам не ўвянчаліся.

Пасля распаду СССР з канца XX стагоддзя ў свеце засталася толькі адна прызнаная звышдзяржава — ЗША^[2]^[3]^[4], хоць некаторыя эксперты гавораць, што ЗША могуць страціць гэты статус хуткім часам, або ўжо страцілі^[4]^[5]. У той жа час, нягледзячы на тое, што ЗША захавалі палітыка-эканоміка-ваенны моц і пасля савецка-амерыканскай халоднай вайны і распаду СССР, іх статус як адзінай звышдзяржавы часта аспрэчваецца ці не вітаецца шматлікімі краінамі і палітыкамі, якія лічаць, што на змену супрацьстаянню і парытэту ЗША і СССР павінен прыйсці не аднапалярны, а шматпалярны свет з усё больш нарастаючымі ролямі патэнцыйных звышдзяржаў і рэгіянальных дзяржаў і аб'яднанняў. Вялікай дзяржавай, якая фактычна наблізілася да статусу новай другой звышдзяржавы, стаў Кітай, які, аднак, падтрымлівае канцэпцыю шматпалярнага свету.

Гл. таксама правіць

Зноскі

↑ superpower definition - Dictionary - MSN Encarta (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 11 чэрвеня 2009. Праверана 9 лютага 2012.
↑ BBC News — United States of America country profile
↑ Ці не пераацэньвае Кітай свае магчымасці? («Project Syndicate», ЗША): Голас Расіі Архівавана 24 лютага 2010.
↑ ^а ^б Седрык Мун (Cedric Moon).. Канец звышдзяржавы (нявызн.). ИНОСМИ.ру (31 студзеня 2010). Праверана 14 жніўня 2010.
↑ Навіны KM.RU. ЗША больш не звышдзяржава Архівавана 19 верасня 2008.

[1] superpower definition - Dictionary - MSN Encarta (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 11 чэрвеня 2009. Праверана 9 лютага 2012.

[2] BBC News — United States of America country profile

[3] Ці не пераацэньвае Кітай свае магчымасці? («Project Syndicate», ЗША): Голас Расіі Архівавана 24 лютага 2010.

[RT-4] а ^б Седрык Мун (Cedric Moon).. Канец звышдзяржавы (нявызн.). ИНОСМИ.ру (31 студзеня 2010). Праверана 14 жніўня 2010.

[5] Навіны KM.RU. ЗША больш не звышдзяржава Архівавана 19 верасня 2008.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]