Венгерская сацыялістычная рабочая партыя
Венгерская сацыялістычная рабочая партыя (венг.: Magyar Szocialista Munkáspárt, MSZMP) — кіруючая камуністычная партыя Венгрыі ў 1956—1989 гадах.
| Венгерская сацыялістычная рабочая партыя | |
|---|---|
| венг.: Magyar Szocialista Munkáspárt, MSZMP | |
.svg) | |
| Лідар |
Янаш Кадар (1956-1988) Карай Грос (1988-1989) |
| Дата заснавання | 1 лістапада 1956 года |
| Дата роспуску | 7 кастрычніка 1989 |
| Штаб-кватэра | Будапешт |
| Краіна | |
| Ідэалогія |
Марксізм-ленінізм, навуковы сацыялізм, кадарызм |
| Колькасць членаў | да 880000 |
| Партыйны друк | газета «Népszabadsa‘g» |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя правіць
Афіцыйна створана 1 лістапада 1956 года заміж распушчанай 30 кастрычніка па ініцыятыве прэм'ер-міністра Імрэ Надзя Венгерскай партыі працоўных. Прэзідыум Цэнтральнага кіраўніцтва ВПТ сфармаваў Часовы выканкам з 7 чалавек на чале з Янашам Кадарам. Аднак у Часовым выканкаме пераважалі прыхільнікі Імрэ Надзя і пасля 4 лістапада 1956 года быў сфармаваны Часовы Цэнтральны камітэт ВСРП.
11 лістапада 1956 года Кадар правёў у Будапешце першае пасяджэнне Часовага Цэнтральнага камітэта ВСРП з 23 членаў і 11 кандыдатаў. Пасля гэтага пачаўся працэс пабудовы новай партыйнай структуры. Першы пленум Часовага ЦК прайшоў 2, 3 і 5 снежня 1956 года ў Будапешце.
ВСРП была рэарганізавана на базе ранейшых кадраў і структур ВПТ Я. Кадарам і групай актывістаў пры падтрымцы СССР. Кадар і яго прыхільнікі былі да вызначанага моманту саюзнікамі І. Надзя, лідара Венгерскага паўстання 1956 г., бо, як і ён, адмаўлялі сталінізм і іншыя крайнасці, уласцівыя зрынутаму рэжыму М. Ракашы — Э. Герэ, аднак, у адрозненне ад Надзя, былі прыхільнікамі захавання цесных сувязей са СССР (Надзь імкнуўся да выйсця Венгрыі з Варшаўскага блока і яе нейтралітэту) і ў той жа час — шырокай палітычнай амністыі па прынцыпе «хто не супраць нас, той з намі» (Надзь патураў расправам над былымі актывістамі рэжыму Ракашы).
ВСРП арыентавалася на ідэалогію марксізму-ленінізму, аднак, у адрозненне ад ранейшай ВПТ, распушчанай пасля Венгерскага паўстання 1956 г., адмовілася ад ідэалогіі сталінізму, дапушчала ў эканоміцы многія элементы прыватнай уласнасці на сродкі вытворчасці і прадпрымальніцтва.
7 кастрычніка 1989 года партыя была ператворана ў сацыял-дэмакратычную і атрымала назву Венгерская сацыялістычная партыя (ВСП). Праціўнікі ператварэнняў у партыі, што захавалі вернасць ідэалогіі марксізму-ленінізму, аказаліся на партыйным з'ездзе ў меншасці. Адлучыўшыся ад ВСП, 17 снежня 1989 года яны ўтварылі новую партыю пад ранейшай назвай ВСРП, а яе старшынём быў абраны Дзьюла Цюрмер. У пачатку 1990 года ВСРП па афіцыйнай колькасці была самай шматлікай партыяй Венгрыі, аднак не мела падтрымкі і пацярпела поўную паразу на першых свабодных парламенцкіх выбарах.
У 1993 годзе новая ВСРП была пераназвана ў Венгерскую рабочую партыю, якая пазней раскалолася на Венгерскую камуністычную рабочую партыю у кіраўніку з Цюрмерам і Венгерскую рабочую партыю.