Вымя

Вы́мя — орган, сфармаваны малочнымі залозамі самак некаторых млекакормячых жывёл, асабліва часта сустракаецца ў жвачных, такіх як каровы, козы, алені. Размяшчаецца вымя ў галіне жывата або пахвіннай вобласці, складаецца з некалькіх доляй. Колькасць доляй адрозніваецца ў розных жывёл. Так, у авец, коз і кабыл вымя складаецца з адной пары доляй, у кароў — з двух пар, злітых у адно цэлае, у свінняў вымя складаецца з пакетаў, размешчаных сіметрычна ўздоўж белай лініі жывата. Колькасць пакетаў вар'іруе ад 8 да 14. Кожны пакет мае дзве, радзей тры неадметныя знадворку долі і такое ж колькасць цыстэрнаў, пераходзячых у сасковыя каналы. Малако выпрацоўваецца ў сакраторнай эпітэліі драбнюткіх паражнін — альвеол, размешчаных вакол малочных пратокаў, апошнія адкрываюцца ў малочныя цыстэрны. Утрыманне малака ў выменяў адбываецца за кошт капілярнага эфекту, а таксама сфінктарных цягліцаў, размешчаных вакол буйных малочных пратокаў. Для вытворчасці 50 літраў малакакарове патрабуецца прапусціць праз вымя 25 000 літраў крыві^[1].

Вымя знадворку пакрыта мяккай, эластычнай скурай, утваральнай вялікая колькасць зморшчын. Дзякуючы высокай эластычнасці, залоза можа значна павялічвацца ў аб'ёме пры запаўненні ёмістага сістэмы малаком.

Памеры і форма выменяў і саскоў залежаць ад пароды, ўзросту, індывідуальных асаблівасцяў, перыяду лактацыі, фізіялагічнага стану жывёльнага.

Правільная гігіена выменяў сельскагаспадарчых жывёл вельмі важная ў малочнай прамысловасці, прадухіляе мастыты і забяспечвае рэгулярнае, багатае вылучэнне малака. Існуюць касметычныя сродкі па доглядзе скуры вымяў, бо пры даенні або кармленні маладняку скура схільная да парэпання і раздражнення.

Пасля забою самак большасці сельскагаспадарчых жывёл іх вымя рэдка ўжываецца ў ежу. Некаторае выключэнне складае каровае вымя, относящееся к субпродуктам первой категории. У шэрагу нацыянальных кухняў — у прыватнасці, у Паўднёвай Амерыцы — яно досыць часта рыхтуецца як асобна, так і ў сумесі з іншымі ялавічнага субпрадуктамі.

Зноскі

↑ Milk production, a cow’s daily challenge (англ.)(недаступная спасылка). DeLaval. Архівавана з першакрыніцы 23 верасня 2013. Праверана 22 верасня 2013.

Спасылкі правіць

	вымя ў Вікіслоўніку
	Вымя на Вікісховішчы

Вымя // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

[1] Milk production, a cow’s daily challenge (англ.)(недаступная спасылка). DeLaval. Архівавана з першакрыніцы 23 верасня 2013. Праверана 22 верасня 2013.

[1]