Грамадзянская вайна ў Джыбуці
Грамадзянская вайна ў Джыбуці — узброены канфлікт паміж урадам Джыбуці, у якім панаваў самалійскі народ іса, і групоўкай «Фронт за аднаўлення адзінства і дэмакратыі» (ФААД), прадстаўленай этнасам афар.
| Грамадзянская вайна ў Джыбуці | |||
|---|---|---|---|
 Месцы асноўных акцый паўстанцаў. | |||
| Дата | 31 кастрычніка 1991 — 26 снежня 1994 | ||
| Месца |
 Джыбуці |
||
| Прычына | панаванне іса ва ўладзе | ||
| Вынік | мірнае пагадненне, ФААД набыла статус палітычнай партыі | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Страты | |||
|
|||
Перадгісторыя правіць
Этнічныя супярэчнасці былі закладзены яшчэ падчас абвяшчэння незалежнасці краіны ў 1977 годзе, калі іса адціснулі афар ад улады[2]. Каталізатарам міжнацыянальнай напружанасці сталі грамадзянская вайна ў Самалі і агульнае пагаршэння сітуацыі на Афрыканскім Рогу. У такіх умовах узнікла апазіцыйная афарская арганізацыя «Фронт за аднаўлення адзінства і дэмакратыі», якая ставіла сваёй мэтай звяржэння дыктатуры іса[3].
Баявыя дзеянні правіць
У кастрычніку 1991 года паўстанцы ФААД атакавалі ўрадавыя войскі ў раёне Абока. Выкарыстоўваючы фактар нечаканасці, яны хутка дабіліся сур’ёзных поспехаў. У сярэдзіне лістапада галоўныя гарады поўначы Джыбуці — Таджура і Абок — былі ўзятыя ў аблогу. Пад кантролем узброенай апазіцыі апынуліся дзве траціны тэрыторыі краіны. Атрады баевікоў знаходзіліся ў 50 кіламетрах ад сталіцы[4].
На працягу ўсёй вайны баі ішлі, у асноўным, на поўначы, за выключэнні інцыдэнту, калі 18 снежня ўрадавыя войскі іса ўвайшлі ў сталічны раён Архіба, населены афар, і адкрылі агонь па мірных жыхарах. Пры гэтым загінула не менш за 59 чалавек[5][6].
Да канца студзеня 1992 года афарскія баевікі захапілі ўжо тры чвэрці поўначных тэрыторый і некалькі памежных пастоў на граніцы з Эфіопіяй і Эрытрэяй. На гэтым фоне пачынаецца французская інтэрвенцыя. У лютым замежнікі ўварваліся на поўнач Джыбуці, каб дапамагчы іса здушыць мяцеж[7], хоць афіцыйна ім быў аддадзены загад не ўмешвацца ў грамадзянскую вайну. Тады ж паўстанцы паспрабавалі перанесці баявыя дзеянні з сельскай мясцовасці ў горад. Яны двойчы атакавалі Абок, але былі адкінутыя[8].
Летам урадавыя войскі перайшлі да больш рашучых дзеянняў. У выніку пад кантролем паўстанцаў засталося каля траціны тэрыторыі краіны, у асноўным горныя раёны. У студзені 1993 года ў бітве на стратэгічным скрыжаванні РК-9 паблізу горада Таджура атрады ФААД былі разгромленыя. Страта РК-9 прывяла да парушэння асноўных ліній тылавога забеспячэння баевікоў. Дзейнічаючы ўздоўж узбярэжжа, войскі іса разбуралі камунікацыі праціўніка, паступова перахапіўшы ініцыятыву. 5 ліпеня атрады ФААД пацярпелі поўнае паражэнне, страціўшы апошнія пазіцыі на поўначы краіны, уключалі мястэчкі Ранда і Аса Гуэйла, дзе размяшчаўся цэнтральны штаб руху. Арганізаванае супраціўленне было зломлена. Большая частка афарскіх паўстанцаў схавалася ў Эфіопіі[8].
У верасні баявыя дзеянні аднавіліся на паўночным фронце па лініі Таджура—Дора. Новая тактыка паўстанцаў заключалася ў парушэнні ліній забеспячэння і пастаянных нападах на гарнізоны праціўніка. Гэта рабілася з мэтай прымусіць улады прыцягваць усё больш войскаў для абароны поўначы і, такім чынам, прымусіць іх пайсці на яшчэ большыя фінансавыя выдаткі. У адказ 3 сакавіка 1994 года іса разгарнулі новую шырокамаштабную аперацыю па пошуку і знішчэнню мяцежнікаў[9].
Завяршэнне правіць
26 снежня 1994 года было падпісана Пагадненне аб міры і на нацыянальным прымірэнні, згодна з якім ФААД прызнаваўся афіцыйнай палітычнай партыяй[10]. Вайна, у асноўным, завяршылася. Аднак фракцыя радыкалаў працягвала ўзброены супраціў да 2001 года[11].
Заўвагі правіць
- ↑ CSP - Major Episodes of Political Violence, 1946-2013. www.systemicpeace.org.
- ↑ «Djibouti army reports 100 rebels killed.» The Associated Press, January 19, 1992.
- ↑ Коновалов 2012, p. 53.
- ↑ Коновалов 2012, pp. 53–54.
- ↑ Soldiers Fire Into Crowd in Djibouti Tribal Strife — NYTimes.com
- ↑ Pour la 12ème commémoration du massacre d’Arhiba(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2012. Праверана 6 красавіка 2012.
- ↑ «250 French Troops Sent to Djibouti War Zone.» Associated Press, February 25, 1992.
- ↑ а б Коновалов 2012, p. 54.
- ↑ Коновалов 2012, pp. 54–55.
- ↑ Коновалов 2012, p. 55.
- ↑ Djibouti (07/08). Архівавана з першакрыніцы 10 чэрвеня 2009. Праверана 6 красавіка 2012.
Літаратура правіць
- Коновалов, И.П. (2012). Африканские войны современности. Пушкино: Центр стратегической конъюнктуры. p. 98. ISBN 978-5-906233-01-1.