Дагавор аб дружбе і граніцы паміж СССР і Германіяй
Германа-савецкі дагавор аб дружбе і граніцы — дагавор паміж нацысцкай Германіяй і Савецкім Саюзам ад 28 верасня 1939 года, падпісаны пасля ўварвання ў Польшчу армій Германіі і СССР міністрам замежных спраў Германіі Рыбентропам і народным камісарам па замежных справах СССР Молатавым.
| Дагавор аб дружбе і граніцы паміж СССР і Германіяй | |
|---|---|
| Дагавор аб дружбе і граніцы паміж СССР і Германіяй | |
 | |
| Дата падпісання | 28 верасня 1939 |
| Месца падпісання |
 Масква, СССР |
| Падпісалі |
Вячаслаў Молатаў Іаахім фон Рыбентроп |
| Бакі |
СССР.svg){kind=small} Трэці рэйх |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Сакрэтныя дадатковыя пратаколы дагавора карэктавалі «сферы інтарэсаў» Германіі і СССР, абумоўленыя 23 жніўня таго ж года ў пакце Молатава — Рыбентропа, а таксама каардынавалі недапушчэнне «польскай агітацыі» на тэрыторыі захопленай Польшчы[1][2].
Тэкст дагавора і карта з лініяй граніцы паміж СССР і Германіяй былі апублікаваны ў савецкім друку[3][4][5][6], дадатковыя пратаколы (акрамя аднаго, ад 4 кастрычніка 1939) апублікаваны не былі.
Пасля нападу Германіі на Савецкі Саюз 22 чэрвеня 1941 года дагавор, гэтак жа як і ўсе астатнія савецка-германскія дагаворы, страціў моц[7]. Пры заключэнні пагаднення Сікорскага — Майскага 30 ліпеня 1941 года савецкі ўрад прызнаваў, што савецка-германскія дагаворы 1939 года страцілі моц у частцы тэрытарыяльных змен у Польшчы.
Апісанне
правіцьДа дагавора прыкладаліся тры пратаколы — адзін канфідэнцыйны і два сакрэтныя. Канфідэнцыйны пратакол вызначаў парадак здзяйснення абмену савецкімі і германскімі грамадзянамі паміж абедзвюма часткамі падзеленай Польшчы, а сакрэтнымі карэктаваліся зоны «сфер інтарэсаў» СССР і Германіі ў сувязі з падзелам Польшчы і хуткімі «спецыяльнымі мерамі на літоўскай тэрыторыі для абароны інтарэсаў савецкага боку», а таксама ўсталёўваліся абавязацельствы бакоў спыняць любую «польскую агітацыю», якая закранае інтарэсы бакоў.
У час уварвання ў Польшчу немцы занялі Люблінскае ваяводства і ўсходнюю частку Варшаўскага ваяводства, тэрыторыі якіх, паводле Пакта Молатава-Рыбентропа, знаходзіліся ў сферы інтарэсаў Савецкага Саюза. Для таго, каб кампенсаваць Савецкаму Саюзу гэтыя страты, быў складзены сакрэтны пратакол да гэтага дагавора, паводле якога Літва, за выключэннем невялікай тэрыторыі Сувалкскага раёна, пераходзіла ў сферу ўплыву СССР[1]. Гэты абмен забяспечыў Савецкаму Саюзу неўмяшанне Германіі ў яго адносіны з Літвой, што ў выніку прывяло да анексіі Літвы і стварэння Літоўскай ССР 15 чэрвеня 1940 года[8].
Дапаўненні
правіць10 студзеня 1941 года былі заключаны Дагавор аб савецка-германскай граніцы ад ракі Ігоркі да Балтыйскага мора, а таксама пагадненні аб перасяленні этнічных немцаў у Германію з Літоўскай[9], Латвійскай і Эстонскай ССР[10]. Гэтыя пагадненні ўключалі палажэнні аб арганізацыі перасялення і ўрэгулявання маёмасных пытанняў, звязаных з гэтым перасяленнем.
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ а б Тэкст дагавора ў Вікікрыніцах
- ↑ Безыменский Л. А. Глава 17 — Пятый раздел Польши // Гитлер и Сталин перед схваткой. — М.: Вече, 2000. — (Военные тайны XX века). — 10 000 экз. — ISBN 5-7838-0628-5.
- ↑ Германо-советский договор о дружбе и границе между СССР и Германией // «Правда» : Газета. — 1939. — 29 верасня — № 270 (7955). — С. 1.
- ↑ К заключению советско-германского договора о дружбе и границе между СССР и Германией. — Факсіміле афіцыйнай публікацыі. Архівавана з першакрыніцы 10 ліпеня 2012. Праверана 12 мая 2017.
- ↑ К заключению советско-германского договора о дружбе и границе между СССР и Германией // «Пионерская правда» : Газета. — 1939. — 30 верасня — № 133 (2303). — С. 1. Архівавана з першакрыніцы 8 сакавіка 2009.
- ↑ Демаркационная линия раздела Польши - карта // «Пионерская правда» : Газета. — 1939. — 30 верасня — № 133 (2303). — С. 2. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016.
- ↑ Пакт Молотова-Риббентропа. Об источнике(недаступная спасылка). Историк.Ру (29 жніўня 2014). Архівавана з першакрыніцы 15 лютага 2017. Праверана 12 мая 2017.
- ↑ (англ.) European Parliament (January 13, 1983). "Resolution on the situation in Estonia, Latvia, Lithuania". Official Journal of the European Communities. C 42/78.
- ↑ Соглашение между Правительством Союза Советских Социалистических Республик и Правительством Германии о переселении германских граждан и лиц немецкой национальности из Литовской Советской Социалистической Республики в Германию, а также о переселении литовских граждан и лиц литовской, русской и белорусской национальностей из Германии (бывшей Мемельской и Сувалкской областей) в Литовскую Советскую Социалистическую Республику. [10 января 1941 г.] // Документы внешней политики. 1940 — 22 июня 1941. — М.: Междунар. отношения, 1998. — Т. XXIII: в 2-х кн. —- кн.2(1). — С. 306 —- 317. — 448 с.
- ↑ Соглашение между Правительством Союза Советских Социалистических Республик и Правительством Германии о переселении германских граждан и лиц немецкой национальности с территории Латвийской и Эстонской Советских Социалистических Республик в Германию. [10 января 1941 г.] // Документы внешней политики. 1940 —- 22 июня 1941. — М.: Междунар. отношения, 1998. — Т. XXIII: в 2-х кн. —- кн.2(1). — С. 317 —- 325. — 448 с.
Літаратура
правіць
|
Дагавор аб дружбе і граніцы паміж СССР і Германіяй на Вікісховішчы |
|---|
- Eidintas, Alfonsas; Vytautas Žalys; Alfred Erich Senn (September 1999). Ed. Edvardas Tuskenis (рэд.). Lithuania in European Politics: The Years of the First Republic, 1918-1940(англ.) (Paperback ed.). New York: St. Martin's Press. p. 170. ISBN 0-312-22458-3.
- В. Роговин. Конец означает начало. 2002 г. ISBN 5-93751-016-X