Дзямідаў (горад)

Дзямідаў
	Герб
Краіна	Расія
Рэгіён	Смаленская вобласць
Каардынаты	55°16′00″ пн. ш. 31°31′00″ у. д.HGЯO
Першая згадка	1499
Горад з	1776
Вышыня цэнтра	160 м
Насельніцтва	▼6 261 чал. (2024);
Тэлефонны код	48147
Паштовыя індэксы	216240
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзямідаў (руск.: Демидов), да 1918 года называўся Парэчча (руск.: Поречье) — горад (з 1776 года) у Расіі, адміністрацыйны цэнтр Дзямідаўскага раёна Смаленскай вобласці. Насельніцтва 8,09 тыс. чалавек (2005). Заснаваны ў 1499 годзе. Размешчаны на рацэ Каспля (басейн Заходняй Дзвіны), каля яе ўпадзення ў раку Габза, за 92 км на ад Смаленска.

Гісторыя

1499: першы пісьмовы ўспамін пра Парэчча, цэнтр воласці ў Вялікім Княстве Літоўскім.
1514: горад захоплены Масковіяй.
1611: вярнуўся ў склад Вялікага Княства Літоўскага, у Смаленскім павеце Смаленскага ваяводства.
1654: Парэчча зноў трапіла пад уладу Маскоўскай дзяржавы.
1776: горад, цэнтр павета Смаленскай губерні.
1918: горад увайшоў ў склад абвешчанай Беларускай Народнай Рэспублікі.
- Лістапад: у Парэччы адбылося антыбальшавіцкае паўстанне, у выніку чаго горад на адзін дзень вызвалілі з-пад савецкай улады.^[2]
- 20 снежня: бальшавікі перайменавалі Парэчча ў гонар забітага паўстанцамі старшыні павятовага камітэта РКП(б) Якава Дзямідава.
1919:
- 1 студзеня: адпаведна з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі — у складзе Беларускай ССР, цэнтр Парэцкага павета Смаленскага раёна.^[3]
- 16 студзеня: бальшавікі адабралі горад разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР.
1921: у горадзе быў расстраляны шавец Ігнат Курмель за заяву, што ён спадзяецца дажыць да таго часу, калі яго родны горад Парэчча скіне з сябе чужацкую назву — Дзямідаў.^[2]
13 ліпеня 1941 — 22 верасня 1943: знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.

Насельніцтва

Год	Колькасць
1856	3 800	^[4]
1897	5 700	^[4]
1913	9 500	^[4]
1931	5 300	^[4]
1939	7 916	^[5]
1959	6 901	^[6]
1970	8 549	^[7]
1979	9 667	^[8]
1989	10 198	^[9]

Год	Колькасць
1992	9 800	^[4]
1996	9 900	^[4]
1998	9 800	^[4]
2001	9 600	^[4]
2002	8 786	^[10]
2003	8 800	^[4]
2005	8 400	^[4]
2006	8 300	^[4]
2007	8 100	^[4]

Год	Колькасць
2008	8 000	^[11]
2009	7 895	^[12]
2010	7 800	^[4]
2011	7 300	^[4]
2012	7 079	^[13]
2013	6 868	^[14]
2014	6 726	^[15]
2015	6 585	^[16]
2016	6 460	^[17]

Год	Колькасць
2017	6 289	^[18]
2018	6 213	^[19]
2019	6 104	^[20]
2020	6 055	^[21]
2021	6 326	^[22]
2024	6 261	^[1]

Эканоміка

Ільнозавод, прадпрыемствы харчовай прамысловасці.

Славутасці

Царква Дабравешчання Прасв. Багародзіцы.
Царква Покрыва Прасв. Багародзіцы.
Успенская царква.

Вядомыя асобы

Лізавета Мікалаеўна Вадавозава — расійская дзіцячая пісьменніца.
Юрый Нікулін (1921—1997) — савецкі акцёр цырка і кіно.
Вадзім Аляксандравіч Папоў (нар. 1940) — беларускі дзяржаўны дзеяч.
Уладзіслаў Пятровіч Уласаў (1929—2020) — беларускі акцёр тэатра лялек.
Валянцін Дзмітрыевіч Цімашынін (1922—1993) — беларускі спецыяліст у галіне раслінаводства. Кандыдат сельскагаспадарчых навук (1952), дацэнт (1954).

Зноскі

↑ ^а ^б https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Сhisl_MO_01-01-2024.xlsx — Росстат, 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126974795"></a>
↑ ^а ^б Парэцкае (Дзямідаўскае) паўстаньне. Жыгалаўшчына // Віцьбіч, Ю. Антыбальшавіцкія паўстанні і партызанская барацьба на Беларусі / Юрка Віцьбіч. — Вільня: Gudas, 2007. — 308 с.
↑ А. Трусаў. Вялікае Княства Смаленскае // «Наша Слова» № 34 (822) 5 верасня 2007
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н http://www.MojGorod.ru/smolensk_obl/demidov/index.html
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127952457"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_pop_39_3.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688840"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683186"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683348"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683464"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683566"></a>
↑ http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126687602"></a>
↑ http://www.gks.ru/bgd/regl/b08_14t/IssWWW.exe/Stg/z/13.htm
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127952554"></a>
↑ http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683667"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683726"></a>
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683996"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126707963"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684268"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684493"></a>
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — М.: Росстат, 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41348632"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>
↑ Оценка численности постоянного населения Смоленской области на 1 января 2018 года
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684775"></a>
↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688520"></a>
↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684906"></a>

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дзямідаў (горад)

[_c23298e847977e2e-1] а ^б https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Сhisl_MO_01-01-2024.xlsx — Росстат, 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126974795"></a>

[jv-2] а ^б Парэцкае (Дзямідаўскае) паўстаньне. Жыгалаўшчына // Віцьбіч, Ю. Антыбальшавіцкія паўстанні і партызанская барацьба на Беларусі / Юрка Віцьбіч. — Вільня: Gudas, 2007. — 308 с.

[at-3] А. Трусаў. Вялікае Княства Смаленскае // «Наша Слова» № 34 (822) 5 верасня 2007

[_e8e3afcf276ac80e-4] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н http://www.MojGorod.ru/smolensk_obl/demidov/index.html
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127952457"></a>

[_9cc5d005636f8f32-5] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_pop_39_3.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688840"></a>

[_f17e3b56b181fcb5-6] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683186"></a>

[_27fa4492ef5045af-7] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683348"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>

[_eca1e116e27ad453-8] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683464"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>

[_94c9cacc52c53d1e-9] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683566"></a>

[_f77333f626235691-10] ttp://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126687602"></a>

[_34a2490f0e734179-11] ttp://www.gks.ru/bgd/regl/b08_14t/IssWWW.exe/Stg/z/13.htm
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127952554"></a>

[_844c2c2c7b2c62cb-12] ttp://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683667"></a>

[_b6b9ce681132d5bf-13] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683726"></a>

[_7675a636273792cd-14] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683996"></a>

[_5b3f5beab2cf884f-15] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126707963"></a>

[_5efbc18a593d1ba3-16] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684268"></a>

[_7679ab8ee3af3ed2-17] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684493"></a>

[_daf8bd546eb3d9df-18] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — М.: Росстат, 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41348632"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

[_df6dbe3da84782bc-19] Оценка численности постоянного населения Смоленской области на 1 января 2018 года

[_64e3651860ba6215-20] ttp://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684775"></a>

[_27803a8841c5a3d1-21] ttps://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688520"></a>

[_51d9a0a03d921ba9-22] ttps://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684906"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]