Дыхальца

Нататкі

Дыхальца, або стыгма (лац.: stigmate, stigma), — вонкавая адтуліна органаў дыхання ў насякомых.

Дыханне

Дыханне ў насякомых адбываецца з дапамогай трахей. Трахеі адкрываюцца вонкі з дапамогай дыхальцаў, якія размяшчаюцца на верхнім баку па баках сярэдня- і заднягрудзей і 6-8 першых брушных сегментаў. У трахейную сістэму паветра паступае праз дыхальца. Кожнае дыхальца адкрываецца ў трахеі.

У дарослай стадыі ў жукоў дыхальцаў становіцца менш, чым у лічынкавай стадыі.

У залежнасці ад колькасці дыхальцаў дыхальная сістэма насякомых можа ставіцца да аднаго з наступных тыпаў:

1. галапнейстычная — маецца 2 пары грудных і 8 пар брушных дыхальцаў, характэрная для большасці імага і лічынак геміметабалічных насякомых;
2. геміпнейстычная (галаметабалічныя насякомыя, іх лічынкі і кукалкі). У сваю чаргу ў ёй вылучаюць некалькі падтыпаў:
   • перыпнейстычная (на грудзях 1 пара дыхальцаў);
   • амфіпнейстычная (1 пара грудных дыхальцаў і 2-3 пары на пярэдніх сегментах брушка);
   • метапнейстычная (толькі 1 пара дыхальцаў на канцы брушка)
   • апнейстычная (дыхальцы адсутнічаюць і паветра пранікае праз паверхню ўсяго цела або з дапамогай трахейных жабраў — водныя лічынкі, лічынкі наезнікаў і мух-тахін).

Ілюстрацыі

• 
  Дыхальца вошы
• 
  Дыхальца гусеніцы бражніка

Літаратура

• Сты́гмы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 225. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).