Жабер

Жабер
Краіна	Беларусь
Вобласць	Брэсцкая
Раён	Драгічынскі
Сельсавет	Хомскі
Каардынаты	52°21′33″ пн. ш. 25°10′34″ у. д.HGЯO
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+3751644
Паштовы індэкс	225620
Аўтамабільны код	1

Жа́бер^[1] (трансліт.: Žabier, руск.: Жабер) — вёска ў Драгічынскім раёне Брэсцкай вобласці. Уваходзіць у склад Хомскага сельсавета.

У 1940—1954 гадах цэнтр Жаберскага сельсавета.

ГісторыяПравіць

Упершыню згадваецца ў 1546 годзе, калі Станіслаў Некрашэвіч запісаў "маёнтак Жабер з мястэчкам Хомскам" сваёй жонцы. Тым часам Жабер быў "дваром", т.б. не меў значных ўмацаванняў, і толькі адміністрацыйным цэнтрам маёнтка.^[2]

"Дваром" Жабер заставаўся да 2-й паловы XVII ст., тады Жаберскі маёнтак належаў князям Дольскім і Язерскім, часткова быў застаўлены шляхцічу Войцеху Чарвінскаму. У "двары" было два свірны, пограб і бровар.^[3]

Калі ў сакавіку 1660 года атрад войскаў І. Хаванскага спаліў суседні Хомск, мясцовы шляхціч Дамінік Эйсмант, быўшы у канфлікце з Войцехам Чарвінскім, 16 сакавіка 1660 года з 20 сваімі людзьмі пад выглядам маскавітаў з крыкам: "Рубі! Рубі!", -- захапіў "двор". Пры гэтым ледзь не загінуў слуга Чарвінскага -- Навіцкі, калі кінуўся ратавацца праз раку.^[3]

У 2-й палове XVII ст. Жаберскі маёнтак быў сканцэнтраваны кн. Я. К. Дольскім. Станам на 1677 год агулам у гэтым маёнтку кн. Дольскага падаткаабкладанымі лічылася 422 падданыя, з улікам неабкладаных і дзяцей агулам магло быць болей за 1000 чалавек.^[4]

Там жа часам на месцы старога "двара" князь Я.К. Дольскі пабудаваў Жаберскі замак. Замак у Жаберы быў сталай рэзідэнцыя князя ў канцы XVII ст., потым яго ўдавы кн. Ганны, а пасля яе смерці -- зяця кн. М. С. Вішнявецкага, мужа іх адзінай спадчыніцы, дачкі Кацярыны. Князь М. С. Вішнявецкі яшчэ болей умацаваў і азброіў замак, але ён быў разбураны шведамі падчас Паўноўчнай вайны (1700-1721) у 1706 годзе і пазней не аднаўляўся.^[4]

СлавутасціПравіць

За 3 км на паўночны захад ад вёскі знаходзіцца колішні замак Дольскіх і Вішнявецкіх (XVII—XVIII ст.).

Зноскі

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)
↑ Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. -- С. 126-127.
↑ ^3,0 ^3,1 Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. -- С. 127-128.
↑ ^4,0 ^4,1 Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. -- С. 128.

ЛітаратураПравіць

Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. -- С. 126-140.
Ткачоў М. Жабер // Беларуская Савецкая Энцыклапедыя: У 12 т. Т. 4 / АН БССР. Беларус. Сав. Энцыкл.; Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1971. — 608 с.: іл. — С. 397.
Ліневіч С. Як шляхціц Эйсмант прыкінўся маскоўцам // Наша гісторыя, № 1, 2018, с. 86-88. ISBN 2617-2305

СпасылкіПравіць

На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)

[2] Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. -- С. 126-127.

[:0-3] 3,0 ^3,1 Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. -- С. 127-128.

[:1-4] 4,0 ^4,1 Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. -- С. 128.

[1]

[2]

[3]

[4]