Жабер

Жабер
Краіна	Беларусь
Вобласць	Брэсцкая
Раён	Драгічынскі
Сельсавет	Хомскі
Каардынаты	52°21′33″ пн. ш. 25°10′34″ у. д.HGЯO
Насельніцтва	148 чал. (1999);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+3751644
Паштовы індэкс	225620
Аўтамабільны код	1

Жа́бер^[1] (трансліт.: Žabier, руск.: Жабер) — вёска ў Драгічынскім раёне Брэсцкай вобласці. Уваходзіць у склад Хомскага сельсавета.

У 1940—1954 гадах цэнтр Жаберскага сельсавета.

Гісторыя

Упершыню згадваецца ў 1546 годзе, калі Станіслаў Некрашэвіч запісаў «маёнтак Жабер з мястэчкам Хомскам» сваёй жонцы. Тым часам Жабер быў «дваром», т.б. не меў значных умацаванняў, і толькі адміністрацыйным цэнтрам маёнтка.^[2]

«Дваром» Жабер заставаўся да 2-й паловы XVII ст., тады Жаберскі маёнтак належаў князям Дольскім і Язерскім, часткова быў застаўлены шляхцічу Войцеху Чарвінскаму. У «двары» было два свірны, пограб і бровар.^[3]

Калі ў сакавіку 1660 года атрад з маскоўскіх войск Івана Хаванскага спаліў суседні Хомск, мясцовы шляхціч Дамінік Эйсмант, быўшы ў канфлікце з Войцехам Чарвінскім, 16 сакавіка 1660 года з 20 сваімі людзьмі пад выглядам маскавітаў з крыкам: «Рубі! Рубі!», — захапіў «двор». Пры гэтым ледзь не загінуў слуга Чарвінскага — Навіцкі, калі кінуўся ратавацца праз раку.^[3]

У 2-й палове XVII ст. Жаберскі маёнтак быў сканцэнтраваны князем Янам Каралем Дольскім. Станам на 1677 год агулам у гэтым маёнтку князя Дольскага падаткаабкладанымі лічылася 422 падданыя, з улікам неабкладаных і дзяцей агулам магло быць болей за 1000 чалавек.^[4]

Там жа часам на месцы старога «двара» князь Ян Караль Дольскі пабудаваў Жаберскі замак. Замак у Жаберы быў сталай рэзідэнцыя князя ў канцы XVII ст., потым яго ўдавы княгіні Ганны, а пасля яе смерці — зяця князя Міхала Сервацыя Вішнявецкага, мужа іх адзінай спадчынніцы, дачкі Кацярыны. Князь Міхал Вішнявецкі яшчэ болей умацаваў і ўзброіў замак, але ён быў разбураны шведамі ў 1706 годзе падчас Паўноўчнай вайны 1700—1721 гадоў і пазней не аднаўляўся.^[4]

Славутасці

За 3 км на паўночны захад ад вёскі знаходзіцца колішні замак Дольскіх і Вішнявецкіх (XVII—XVIII ст.).

Крыніцы

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)
↑ Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. — С. 126—127.
↑ ^а ^б Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. — С. 127—128.
↑ ^а ^б Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. — С. 128.

Літаратура

Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. — С. 126—140.
Ткачоў М. Жабер // Беларуская Савецкая Энцыклапедыя: У 12 т. Т. 4 / АН БССР. Беларус. Сав. Энцыкл.; Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1971. — 608 с.: іл. — С. 397.
Ліневіч С. Як шляхціц Эйсмант прыкінуўся маскоўцам // Наша гісторыя, № 1, 2018, с. 86-88. ISBN 2617—2305

Спасылкі

На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2010.— 318 с. ISBN 978-985-458-198-9. (DJVU)

[2] Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. — С. 126—127.

[:0-3] а ^б Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. — С. 127—128.

[:1-4] а ^б Волкаў М., Ліневіч С. Гісторыя і ваенны патэнцыял Жаберскага замка паводле пісьмовых і археалагічных крыніц // Архіварыус. 2016. Вып. 15. — С. 128.

[1]

[2]

[3]

[4]