Кухонная соль

Кухонная соль, сталовая соль, каменная соль (хларыд натрыю, Na Cl) — мінерал, харчовы прадукт. Бясколерны, празрысты, можа мець розныя адценні з-за прымесяў. У здробненым выглядзе ўяўляе сабой дробныя крышталі белага колеру.

Здабыча

Утвараецца пераважна асадкавым шляхам: крышталізуецца з марской вады ў лагунах і рэліктавых азёрах, якія перасыхаюць. Карысны выкапень. Радовішчы: у асадкавых горных пародах, самасадная соль сучасных азёр, саляныя крыніцы.

Найбольшыя радовішчы каменнай солі маюць Украіна, Расія, ЗША, Германія. На Беларусі прамысловыя паклады каменнай солі вядомы на Прыпяцкім прагіне. Распрацоўваецца Мазырскае радовішча ў Гомельскай вобласці. Са здабытай сыравіны вырабляюць кухонную соль у Мазыры.

Выкарыстанне

Каменная соль выкарыстоўваецца ў харчовай, тэкстыльнай, фармацэўтычнай, хімічнай прамысловасці, халадзільнай справе, вытворчасці пластмас і інш.

Соль жыццёва неабходная для чалавека: удзельнічае ў падтрыманні водна-салявога балансу ў арганізме, натрый-каліевага іоннага абмену, з’яўляецца асноўным механізмам транспартацыі ў клетку пажыўных рэчываў і вываду прадуктаў жыццядзейнасці. Недахоп натрыю (аднаго з кампанентаў хімічнай формулы солі) вядзе да абязводжання арганізму і ўтварэння маршчын, іон хлору з’яўляецца асноўным матэрыялам для выпрацоўкі важнага кампанента страўнікавага соку — салянай кіслаты. Сутачная норма ўжывання солі — 5—6 г. Пры яе ўжыванні ў большай колькасці ўзрастае рызыка гіпертаніі, цяжкіх захворванняў нырак, сардэчна-сасудзістай сістэмы.

У харчаванні сярэдняе дзённае спажыванне солі без шкоды здароўю складае 2 грамы^[1]. Ёдаваную соль лепей ужываць у салатах, бо пры тэрмічнай апрацоўцы з яе выпарваецца ёд, які з’яўляецца адным са значных элементаў для нармальнага росту і развіцця чалавека. Яшчэ больш за кухонную карысная марская соль, якая ўтрымлівае ў сваім складзе прымесі (каля 5 %) іншых мінералаў: магнію, кальцыю, калію і да т. п.

Крыніцы

↑ Людзі ядуць зашмат солі і паміраюць ад яе (нявызн.). Радыё «Свабода» (25 сакавіка 2013). Праверана 13 студзеня 2017.(недаступная спасылка)

Літаратура

Вольга Кулінковіч. Соль у меру — добра // «Звязда» № 7 (26871) 14 студзеня 2011

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кухонная соль

[1] Людзі ядуць зашмат солі і паміраюць ад яе (нявызн.). Радыё «Свабода» (25 сакавіка 2013). Праверана 13 студзеня 2017.(недаступная спасылка)

[1]