Карай Шафер
Карай Шафер, таксама Карл Шафер (7 верасня 1864, Вена — 16 кастрычніка 1939, Будапешт, Венгрыя) — венгерскі неўролаг, неўрапатолаг і псіхіятр. Валокны аксонаў нейронаў ад CA3 да CA1 гіпакампа, так званыя калатэралі Шафера, названы ў яго гонар. Стваральнік уласнай неўрапаталагічнай школы.
| Карай Шафер | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | 7 верасня 1864[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 16 кастрычніка 1939[1] (75 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | неўролаг, анатам, урач, неўрапатолаг, псіхіятр, выкладчык універсітэта |
| Навуковая сфера | медыцына[3], неўралогія[3], неўрапаталогія[d][3] і псіхіятрыя[3] |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Член у | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў Вене, дзе працаваў па кантракце яго бацька, па прафесіі мастак-скульптар. Ад нараджэння ён валодаў нямецкай як другой роднай мовай, тым не менш лічыў сябе за венграм, і ў бацькоўскім доме гаварыў па-венгерску (у адрозненне ад свайго брата Фрыджыса). Вывучаў медыцыну ў Будапешце, таксама наведваў лекцыі Тэадора Майнерта ў Вене. Скончыў універсітэт у 1888 годзе, пасля чаго ўладкаваўся на працу ў якасці памочніка Карая Лауфенаўэра ў яго будапешцкай лабараторыі. У тым жа годзе ён апублікаваў сваю першую неўрапаталагічную працу ў нямецкім часопісе «Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten». З 1889 па 1895 год працаваў у якасці асістэнта ў Аддзеле псіхіятрыі Універсітэта ў Будапешце. У 1891 годзе, вучыўся ў Франкфурце-на-Майне ў Вайгерта і Эдзінгера. У 1893 годзе стаў прыват-дацэнтам неўрапаталогіі і неўралогіі. У 1895 годзе ён пакінуў клініку Лаўфенаўэра і быў прыняты на працу ў якасці лекара ў Шпіталі Лізаветы і неўролага ў Клініцы Прынца Альберта Апоньі. У 1899 годзе стаў прафесарам, аднак без кафедры. У 1912 годзе Шафер атрымаў званне экстраардынарнага прафесара, і яму было даручаны зноў створаны Аддзел гісталогіі мозгу. У 1919 годзе ён быў звычайным прафесарам псіхапаталогіі і неўрапаталогіі. У 1925 стаў прафесарам псіхіятрыі.
У 1902—1905 гады ён падрабязна апісаў неўрапаталогію хваробы Тэя — Сакса.
Вучнямі Schaffera былі, у прыватнасці, Дэжэ Мішкальцы, Іштван Кёрньей, Кальман Шанта, Лаяш Анг’ял, Бела Хешст-Гараньі, Артур Шарба, Ласла Эпштэйн, Рэжэ Балінт, Шандар Ферэнцы, Тыбар Легоцкі, Эрнё Фрэй, Ласла Баласа, Ласла Медуна і Пауль Раншбург[4].
Памёр 16 кастрычніка 1939 года ў Будапешце. Пасмяротныя ўспаміны напісалі Дэжэ Мішкальцы[5] і Вілібальд Шольц[6].
Выбраныя творы правіць
- Über das morphologische Wesen und die Histopathologie der hereditär-systematischen Nervenkrankheiten. Berlin, 1926
- Az elmebetegségek és kapcsolatos idegbetegségek kórtana. Budapest, 1927
- Miskolczy D, Шаффер. К. Anatomische Wesenbestimmung der hereditär-organischen Nerven-Geisteskrankheiten. Szeged, 1936
- Histopathologie des Neurons. Budapest-Leipzig, 1938
- Grundsätzliche Bemerkungen zur Pathogenese der amaurotischen Idiotie. (1932/33)
Зноскі
- ↑ а б Károly Schaffer // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Czech National Authority Database Праверана 8 чэрвеня 2022.
- ↑ а б в г Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
- ↑ Leel-Ossy L. Károly Schaffer: founder of Hungarian neuropathology. «Brain Pathology». 6 (4), s. 389-92, 1996. PMID: 8944312.
- ↑ Miskolczy D. Karl Schaffer 7. September 1864-15. Oktober 1939. «Deutsche Zeitschrift für Nervenheilkunde». 150 (5-6), 1940. DOI: 10.1007/BF01761646.
- ↑ Scholz W. Karl Schaffer †. «Zeitschrift für die gesamte Neurologie und Psychiatrie». 168 (1), s. 36, 1940. DOI: 10.1007/BF02871549.
Літаратура правіць
- Fischer I: Biographisches Lexikon der hervorragenden Ärzte der letzten fünfzig Jahre. Band 2. München-Berlin: Urban & Schwarzenberg, 1962, s. 1372-1373.
- Madelaine R. Brown, László N. Tauber: Károly Schaffer. W: Webb Haymaker (red.): The Founders of Neurology. One Hundred and Thirty-Three Biographical Sketches. Prepared for the Fourth International Neurological Congress in Paris by Eighty-Four Authors. Springfield: C.C.Thomas, 1953, s. 207-211.