Ліпень, звычайны харыус, еўрапейскі харыус (Thymallus thymallus) — рыба падсямейства харыусавых атрада ласосепадобных.

Ліпень
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Thymallus thymallus (Linnaeus, 1758)

Ахоўны статус

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  162022
NCBI  36185
EOL  204590

Апісанне

правіць

Даўжыня цела да 50 см, маса 0,5—1 кг. Цела стройнае, тарпедападобнае, укрытае адносна дробнай луской, размешчанай уздоўж цела рэзка акрэсленымі радамі. У бакавой лініі 74—96 лускавінак. Рот канцавы, невялікі, з маленькімі шчацінкападобнымі зубамі. Спінны плаўнік размешчаны бліжэй да галавы, высокі і доўгі, у ім 4—17 простых і 13—17 разгалінаваных прамянёў. Бліжэй да хваставога плаўніка ёсць невялікі тлушчавы плаўнічок. Афарбоўка цела яркая, асабліва вясной у перыяд нерасту. На спіне, у верхняй частцы з бакоў мноства чорных плямак, па баках слаба прыкметныя бураватыя палоскі, спінны плаўнік яркі, у вочкі. Парныя плаўнікі жоўтыя або чырванаватыя, няпарныя — фіялетавыя.

Пашырэнне

правіць

Пашырэнне: рэкі Цэнтральнай і Усходняй Еўропы. На тэрыторыі Беларусі трапляецца ў вярхоўях і некаторых прытоках Нёмана, Віліі і Заходняга Буга. Аддае перавагу хуткаплынным рэкам з чыстай вадой, дзе ямы чаргуюцца з перакатамі. Аселая рыба, трымаецца на пясчаных і камяністых перакатах паблізу ям і віроў.

 
Харыус звычайны на паштовай марцы Беларусі

Асаблівасці біялогіі

правіць

Полавая спеласць ва ўзросце 2—3 гады. Нераст у траўні на камяністых перакатах. Самцам уласціва шлюбнае ўбранне: цела іх становіцца ярка афарбаваным, спінны плаўнік павялічваецца. Плоднасць 3—36 тыс. ікрынак. Корміцца жывёльнай доннай драбязой, насякомымі, што падаюць на ваду, ікрой іншых рыб. Буйныя харыусы кормяцца таксама дробнай рыбай і нават невялікімі грызунамі, якія выпадкова трапілі ў ваду.

Літаратура

правіць
  • Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь: Рэдкія і тыя, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення віды жывёл і раслін. — Мн.: БелЭн, 1993. — ISBN 5-85700-095-5

Спасылкі

правіць
  Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам.
II катэгорыя (EN)