Мемельскае паўстанне, або Клайпедскае паўстанне адбылося ў студзені 1923 года ў Клайпедскім краі. Вобласць, размешчаная на поўнач ад Нёмана, была аддзелена ад Германіі паводле Версальскага дагавора і стала мандатам Лігі Нацый. Кіраваннем тэрыторыяй займалася часовая французская адміністрацыя да таго часу, пакуль не будзе выпрацавана рашэнне.
Літва жадала ўз’яднацца з рэгіёнам (частка Малой Літвы) з-за буйной літоўскамоўнай меншасці прускіх літоўцаў і партовага горада Клайпеда (Мемель) — адзінага прымальнага выхаду да Балтыйскага мора для Літвы.
Пасля таго, як Канферэнцыя савета паслоў Антанты ў наконт усходніх граніц Польшчы пакідае рэгіён з палітычным статусам, падобным на статус Вольнага горада Данцыг, літоўцы арганізавалі і ўстроілі мяцеж. Прадстаўленае як паўстанне мясцовага насельніцтва, паўстанне не сустрэла супраціўлення ні нямецкай паліцыі, ні французскай арміі.
| Мемельскае паўстанне |
|---|
 |
| Дата |
10 — 15 студзеня 1923 года |
| Месца |
Клайпедскі край |
| Прычына |
імкненне прускіх літоўцаў да ўз'яднання з Літоўскай Рэспублікай |
| Вынік |
уваходжанне Клайпедскага края ў склад Літвы |
| Праціўнікі |
|
|
| Камандуючыя |
|
|
| Сілы бакоў |
|
|
| Страты |
|
|
|
Мяцежнікамі была створана пралітоўская адміністрацыя, якая звярнулася да Літвы з просьбай пра аб’яднанне, спасылаючыся на права на самавызначэнне. Ліга Нацый прыняла гэта і Клайпедскі край стаў аўтаномнай тэрыторыяй Літоўскай Рэспублікі з 17 лютага 1923 года. Пасля працяглых перамоў у маі 1924 года была падпісана Клайпедская канвенцыя. Канвенцыя афіцыйна прызнавала суверэнітэт Літвы над рэгіёнам і надзяляла Клайпедскі край шырокай заканадаўчай, судовай, адміністрацыйнай і фінансавай аўтаноміяй. Рэгіён быў часткай Літвы да сакавіка 1939 года, калі ён вярнуўся ў склад Германіі пасля ўльтыматуму.
Зноскі
