Мікалай Мацвеевіч Сакалоў
Мікалай Мацвеевіч Сакалоў (1859—1906) — архітэктар, галоўны архітэктар горада Растова-на-Доне (з 1887 года).
| Мікалай Мацвеевіч Сакалоў | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | 1859 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 1906 |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Альма-матар | |
| Працаваў у гарадах | Растоў-на-Доне |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія правіць
Паходжанне і адукацыя правіць
Мікалай Мацвеевіч Сакалоў нарадзіўся ў 1859 годзе, паходзіў з дваранскага роду.
Вучыўся ў Пінскім, а затым у Віленскім рэальным вучылішчы[1].
У 1880 годзе паступіў у Пецярбургскі інстытут грамадзянскіх інжынераў, адкуль выпушчаны па першым разрадзе са званнем грамадзянскага інжынера ў 1885 годзе. Пазней вучыўся ў Германіі.
Прафесійная дзейнасць правіць
Адразу па заканчэнні Інстытута прызначаны малодшым інжынерам будаўнічага аддзялення эстляндскага губернскага праўлення. Заняткі па службе складаліся тут амаль выключна ў выкананні розных даручэнняў па праверцы каштарысаў і ў раз’ездах па камандзіроўках[1]. Ажаніўся.
У хуткім часе быў дасланы начальствам у Растоў-на-Доне на месца гарадскога тэхніка з правамі дзяржаўнай службы. Тут адразу ж адкрылася шырокае поле дзейнасці: давялося урэгуляваць і перабудаваць цэлую частку горада, цэнтральны раён «Багатая крыніца», у тым ліку на 1892 год ім было ўрэгулявана да тысячы двароў, праведзены новыя вуліцы, уладкаваны маставыя і конная чыгунка[1]. У гэтай працы працягваў асвоеныя ім традыцыі неагатычнай архітэктуры.
Адначасова з тым М. Сакалоў з 1887 года быў гарадскім архітэктарам 2-а ўчастка горада Растова-на-Доне і, акрамя службовых абавязкаў, займаўся таксама і прыватнай практыкай[1].
У Растове ён сустрэў сваё каханне — Наталлю[2]. У яго каханай не склалася жыццё. Першы шлюб Наталлі апынуўся няўдалым, муж трагічна загінуў. Мікалай Мацвеевіч у гэты час знаходзіўся ў стане разводу са сваёй першай жонкай. Тады дазвол на развод мог даць толькі Свяцейшы Сінод. Мікалай Мацвеевіч моцна закахаўся ў Наталлю і яны сталі жыць нявенчанымі. Так яны жылі 12 гадоў, у іх было трое дзяцей. Мікалай Мацвеевіч купіў Наталлі ў Растове-на-Доне трохпавярховы дом на вуліцы Пушкінскай (ён захаваўся да гэтага часу). Наталля прадала яго ў 1910 годзе пасля смерці Мікалая Мацвеевіча, на атрыманыя грошы купіла меншы дом, на вуліцы Сянной (цяпер — вуліца М. Горкага). У 1920-х гадах гэты дом нацыяналізавалі, жонцы пакінулі некалькі пакояў на другім паверсе.
Указам Сената ад 13 красавіка 1892 года грамадзянскаму інжынеру тытулярнаму саветніку архітэктару Мікалаю Сакалову быў нададзены чын калежскага асэсара. Памёр нечакана ад інфаркту. Перад смерцю Сінод дазволіў Сакалову ануляваць першы шлюб. Пахаваны на Крыжаўзвіжанскіх гарадскіх могілках.
Творчасць правіць
На творчыя ідэі дойліда аказала ўплыў дзяцінства і юнацтва, праведзенае ў Прыбалтыцы, пачатак архітэктурна-мастацкай дзейнасці, якая праходзіла ў Рызе. Творчасць М. М. Сакалова канца XIX — пачатку XX стагоддзя спрыяла фарміраванню гістарычнага аблічча цэнтральнай часткі горада Растова-на-Доне.
Да яркіх прыкладаў эклектычнай неаготыкі Растова-на-Доне ставяцца пабудаваная ім не захаваная да нашых дзён Лютэранская царква (рог вул. Сядова і вул. Сакалова); дом братоў Мартын (рог вул. Вялікай Садовай і зав. Крапаснога), пабудаваны ў традыцыях культавай нямецкай архітэктуры; будынак Камерцыйнага вучылішча — цяпер Растоўскага дзяржаўнага будаўнічага ўніверсітэта (скрыжаванне вул. Сацыялістычнай і зав. Багацянаўскага).
Будучы майстрам «цаглянага стылю» канца XIX-пачатку XX стагоддзя Сакалоў Мікалай Мацвеевіч праектаваў будынкі, якія ўвайшлі ў спіс архітэктурных помнікаў Растова, да іх ставяцца: галоўны корпус Мікалаеўскай гарадской бальніцы (1902), лякарня для псіхічнахворых, Дом працавітасці П. Р. Максімава[3], корпус крытых рынкаў на плошчы Старога Базару, Новапакроўская царква, будынак камерцыйнага вучылішча (1905), царква Іверскай Божай маці Іверскага жаночага манастыра, Царква Міхаіла Архангела, храм Святога Роўнаапостальнага князя Уладзіміра, народнае вучылішча імя М. І. Токарава. Па праекце Сакалова пабудаваны жылы дом па Вялікай Садовай, 51[4] (1886), былы адной з дамінант на Вялікай Садовай вуліцы, двухпавярховы асабняк амерыканскага консульства па Вялікай Садовай, д. 125 (цяпер Дом мастака), кантора купца Максімава (1880).
З 1897 па 1900 год Сакалоў кіраваў будаўнічай камісіяй, якая займалася будаўніцтвам будынка Гарадскога дома па праекце прафесара архітэктуры, майстра эклектыкі А. М. Памяранцава.
| Працы архітэктара | |||||||||
| |||||||||
Зноскі
Літаратура правіць
- Есаулов Г. В., Черницына В. А. Архитектурная летопись Ростова-на-Дону. Ростов-на-Дону, «Малыш», 2002. — С. 304. (руск.)
- Ильин А. М. История города Ростова-на-Дону. — Ростов-на-Дону: «Мини тайп», 2006. — С. 95. (руск.)
- Любжанидзе В. Н., Лаптев Г. Ф. Путешествие по старому Ростову. — Ростов-на-Дону: Донагрейн, 1997. — С. 186. (руск.)
- Донской временник. 2009. — 2008, — С. 54. (руск.)
- Есаулов Г. В. Архитектор Ростова Николай Соколов //Строймаркет — Ростов. −1998. № 2, — С. 35—36. (руск.)
- Людмирская А. В. Статья: Архитектура Эстляндской губергиии — источник вдохновения и основа творческого метода Н. М. Соколова (неоготика Прибалтийского края и её отражение в архитектурном облике Южной столицы) (Академия строительства и архитектуры ДГТУ, факультет градостроительства и архитектуры, Ростов-на-Дону, Россия). Научный журнал КубГАУ, № 120(06), 2016 год. (руск.)
- Волошинова Л. «Николай Соколов». // Вечерний Ростов, 1991, № 74. (руск.)
- Александр Оленев. Интервью с внучкой архитектора Соколова — Натальей Федоровной Мартыновой. Газета «Вечерний Ростов», 29 марта 2002 года. (руск.)