Перанаспароз крыжакветных

Перанаспароз крыжакветных або Несапраўдная мучністая раса крыжакветных^[1] — захворванне раслін сямейства капуставых (Brassicaceae), якое выклікаецца Hyaloperonospora brassicae і Hyaloperonospora parasitica^[2] — грыбападобнымі арганізмамі, класіфікаванымі як ааміцэты, а захворванні, выкліканыя імі, належаць да групы хвароб, званых перанаспарозы^[3]. Найбольш пашыраны на капусце, салаце, бручцы, турнэпсе, асабліва небяспечны для расады ў парніках.

Апісанне

Папярэднія даследаванні згадвалі як прычыну захворвання Hyaloperonospora parasitica^[4]^[1], але гэты від быў падзелены на некалькі іншых, і ў цяперашні час узбуджальнікам хвароб, што выклікаюць несапраўдную мучністую расу ў родаў капуста (Brassica), рэдзька (Raphanus) і гарчыца (Sinapis), лічыцца Hyaloperonospora brassicae^[5]. Гэты патаген сустракаецца ва ўсіх рэгіёнах вырошчвання капуставых раслін у свеце^[6]. Пашкоджваюць рапс і капусту, а таксама на многія дзікарослыя расліны з сямейства капуставых. У пасевах хвароба асабліва небяспечная для ўсходаў рапсу і капусты. Поўная гібель расады сустракаецца рэдка, але адміранне некаторых лістоў аслабляе расліны і прыводзіць да зніжэння ўраджаю^[1]. У гады эпіфітоцый можа зніжаць ураджай да 80 %^[1]. Акрамя таго, заражанае лісце капусты дадаткова засяляецца бактэрыямі роду Erwinia і некаторымі відамі грыбоў, што выклікае наступнае загніванне качаноў. Гэта можа адбывацца ў палявых умовах або пазней, падчас захоўвання^[4].

Нават пры спрыяльных для ўзбуджальніка умовах мучністая раса не працякае ў выглядзе эпідэміі, паколькі большасць культурных сартоў адрозніваецца высокай устойлівасцю да гэтай хваробы. Фактарам, які аслабляе гэтую супраціўляльнасць, з’яўляецца занадта малая колькасць калійных угнаенняў^[4].

Сімптомы

Праявы захворвання на лісці пекінскай капусты

Захворванне пашкоджвае расліны на розных стадыях развіцця. Яе прыкметнымі сімптомамі з’яўляюцца плямы на надземных частках раслін, у асноўным на лісці і семядолях. Спачатку яны жоўтыя, хларатычныя, затым бурыя^[1]. У вобласці гэтых плям на ніжнім баку лісця ўтвараецца спачатку белы, затым шэры налёт^[1]. Моцна заражанае лісце і семядолі адміраюць. Старое лісце асабліва ўспрымальнае да інфекцыі^[4]. У капусты грыб часта пранікае ў храпку і ў каранёвую сістэму, выклікаючы пацямненне^[1].

Этыялогія і эпідэміялогія

Крыніцай першаснай інфекцыі з’яўляюцца ааспоры, якія зімуюць у глебе на заражаных мёртвых раслінных рэштках, а часам і ў абалонках насення. Часам гіфы ўзбуджальніка могуць таксама зімаваць^[1] (напрыклад, на лісці азімага рапсу). У перыяд вегетацыі заражаныя расліны вырабляюць споры, якія распаўсюджваюць хваробу і выклікаюць другасныя інфекцыі^[4]. Гэтыя споры застаюцца жыццяздольнымі на працягу некалькіх дзён і распаўсюджваюцца і заражаюцца падчас вільготнага надвор’я. Пры тэмпературы 15—20 °C цыкл развіцця ад заражэння да ўтварэння спор доўжыцца ўсяго 3—4 дні^[7].

Прафілактыка

Захворванне папярэджваюць або абмяжоўваюць глыбокім заворваннем пажніўных рэшткаў і захаваннем севазвароту. Пры вытворчасці расады варта пазбягаць залішняй вільготнасці паветра, выконваючы адпаведныя міжраддзі і гушчыню пасева, праветрываючы памяшканні і змагаючыся з пустазеллем. Апырскванне фунгіцыдамі выкарыстоўваюць толькі пры неабходнасці^[4].

Крыніцы

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж А. С. Шуканаў. Перанаспарозы // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — С. 170. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
↑ Zbigniew Borecki (ВД) (бел., Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6
↑ Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Selim Kryczyński (польск.) (бел., Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia. Choroby roślin uprawnych, t. 2, Poznań: PWRiL, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7
↑ J.J. Hladilova. Downy Mildew Caused By Hyaloperonospora (Peronospora) spp. on Wild Rocket (Diplotaxis tenuifolia) and Other Crops from Brassicaceae Family (англ.). Праверана 16 снежня 2015.
↑ Search -- Discover Life (нявызн.). www.discoverlife.org. Праверана 2 ліпеня 2024.
↑ Zofia Fiedorow, Barbara Gołębniak, Zbigniew Weber, Choroby roślin rolniczych, Poznań: Wyd. AR Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, 2008, ISBN 978-83-7160-468-3

[:0-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж А. С. Шуканаў. Перанаспарозы // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — С. 170. — 599 с., іл. — 10 000 экз.

[2] Zbigniew Borecki (ВД) (бел., Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6

[3] Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7

[:1-4] а ^б ^в ^г ^д ^е Selim Kryczyński (польск.) (бел., Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia. Choroby roślin uprawnych, t. 2, Poznań: PWRiL, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7

[hlad3-5] J.J. Hladilova. Downy Mildew Caused By Hyaloperonospora (Peronospora) spp. on Wild Rocket (Diplotaxis tenuifolia) and Other Crops from Brassicaceae Family (англ.). Праверана 16 снежня 2015.

[6] Search -- Discover Life (нявызн.). www.discoverlife.org. Праверана 2 ліпеня 2024.

[7] Zofia Fiedorow, Barbara Gołębniak, Zbigniew Weber, Choroby roślin rolniczych, Poznań: Wyd. AR Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, 2008, ISBN 978-83-7160-468-3

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]