П’ер Гардэль
П’ер-Габрыэль Гардэ́ль (фр.: Pierre-Gabriel Gardel, 4 лютага 1758, Нансі — 18 кастрычніка 1840, Парыж) — французскі артыст балета і балетмайстар. Брат і вучань Максіміліяна Гардэля.
| П’ер Гардэль | |
|---|---|
| фр.: Pierre Gardel | |
 | |
| Дата нараджэння | 4 лютага 1758[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 18 кастрычніка 1840[1][2][…] (82 гады) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Жонка | Marie Miller[d] |
| Дзеці | Amélie Gardel-Habeneck[d] |
| Прафесія | танцор, харэограф, балетмайстар, артыст балета |
| Тэатр | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
У 1772 годзе паступіў у школу танца пры Парыжскай оперы, дзе навучаўся пад наглядам свайго брата.[3] Яшчэ вучнем выконваў танцавальныя выхады ў операх К. В. Глюка, А. Грэтры, Ф. Гасека.[4] У 1780 годзе стаў першым танцошўчыкам, але быў вымушаны адмовіцца ад сваёй выканаўчай кар’еры па стану здароўя.[3] Пасля смерці брата Максіміліяна ў 1787 годзе П’ер заняў пасаду балетмайстра Оперы, а яго асістэнтам стаў Луі Мілон.
У 1781—1782 гадах выступаў на сцэне лонданскага Каралеўскага балета ў трупе Ж. Ж. Навера, затым вярнуўся ў Парыж.[4]
Творчасць правіць
Выконваў партыі Ліндора («Мірза і Ліндор»), Дэзертыра («Дэзертыр») і ў пастаноўках Ж. Ж. Навера — Рынальда, Язона («Рынальда і Арміда», «Ясон і Медэя» Ж. Ж. Радольфа), Альфонса («Адэль дэ Понцье») і інш.
Першыя тры балеты Гардэля «Суд Парыса» (фр.: Le Jugement de Pâris, 1787), «Псіхея» (фр.: Psyché, 1790), «Тэлемак на востраве Каліпса» (фр.: Télémaque, 1790) абапіраліся на класічныя міфы і лічыліся сумяшчальнымі са старым рэжымам. Паколькі Французская рэвалюцыя выклікала палітычны пераварот, Гардэль стварыў патрыятычныя танцы, якія спалучалі палітычны змест з неакласічнымі ідэямі. Ён супрацоўнічаў з Жакам-Луі Давідам, мастаком, які падзяляў погляды Гардэля на дэманстрацыю ідэй рэвалюцыі ў творах мастацтва.[5] У «L’Offrande à la Liberté» (1792) Гардэль прадставіў падзеі рэвалюцыі як оперу з музыкай, напісан Франсуа-Жазефам Гасекам.[6]
Сярод іншых пастановак Гардэля найбольш вядомыя балеты: «Танцаманія» Э. Мегюля (1800), «Ахіл на востраве Скірас» Л. Керубіні, «Поль і Віргінія» Р. Крэйцэра (абодва — 1804), «Апраўданая служанка» Крэйцара, «Блудны сын» А. М. Бертона (абодва — 1818).[4]
П’ер Гардэль сцвярджаў, што моцны тэхнічны танец аднолькава важны для сюжэту і тэатральнасці балета. На яго паўплывалі рэформы Ж. Ж. Навера, хоць Гардэль не бачыў неабходнасці абмяжоўваць тэхніку пры ўключэнні пантамімы.[3] Ён звёў пантаміму да мінімуму і адабраў тых, хто валодаў прыроднымі драматычнымі здольнасцямі. Яго харэаграфія прапанавала танцорам тое, што ён лічыў складанай і драматычнай працай.[3] Па-за операй балетмайстры засяродзіліся на пантаміме. Менавіта ў гэты час Гардэль унёс змены ў трэніроўкі, каб адлюстраваць яго ўвагу да пашырэння тэхнікі. Гардэль дазваляў і заахвочваў стварэнне дывертысментаў для танцораў. Агюст Вестрыс быў галоўным танцорам у той час і добра вядомы тым, што пашыраў межы паваротаў і скачкоў. Тое, што выклікала дыскамфорт у Гардэля як танцора, стала каштоўным, калі Гардэль стаў балетмайстрам Оперы.
Асноўныя працы правіць
Усе былі пастаўленыя ў Парыжскай оперы.
- (1784) Dardanus
- (1786) Les Sauvages
- (1790) Télémaque dans l'île de Calypso
- (1790) Psyché
- (1791) Bacchus et Ariane
- (1793) Le Jugement de Pâris
- (1800) La Dansomanie
- (1802) Le Retour de Zéphire
- (1803) Daphnis et Pandore
- (1804) Une demi-heure de caprice
- (1804) Achille à Scyros
- (1806) Paul et Virginie
- (1808) Vénus et Adonis
- (1808) Alexandre chez Apelles
- (1809) La Fête de Mars
- (1810) Vertumne et Pomone
- (1810) Persée et Andromède
- (1812) L’Enfant prodigue
- (1814) Le Retour des lys
- (1815) L’Heureux Retour
- (1817) Les Fiancé de Caserte
- (1818) Proserpine
- (1818) Zirphile
- (1818) La Servante justifiée
Зноскі
- ↑ а б Pierre Gardel // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Bibliothèque nationale de France Pierre-Gabriel Gardel // data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011.
- ↑ а б в г Chapman, John V. «Forgotten Giant: Pierre Gardel.» Dance Research: The Journal of the Society for Dance Research 5.1 (1987): 3-20.
- ↑ а б в Балет: энциклопедия. / Гл. ред. Ю. Н. Григорович.- М.: Советская энциклопедия, 1981.- 623 стр. с илл.
- ↑ Giza, Brian H. «PIERRE GARDEL AND HIS RELATIONSHIP TO THE RISE OF THE ROMANTIC BALLET.»
- ↑ Kant, Marion (рэд.). The Cambridge Companion to Ballet. Cambridge Companions to Music. Cambridge University Press., 2007.
Літаратура правіць
- Балет: энциклопедия. / Гл. ред. Ю. Н. Григорович.- М.: Советская энциклопедия, 1981.- 623 стр. с илл.