Франсуа I Латарынгскі (фр.: François I le Balafré de Lorraine, duc de Guise; 17 лютага 1519, Бар-ле-Дзюк — 24 лютага 1563, Арлеан) — 2-і герцаг дэ Гіз (1550—1563), граф, затым герцаг Амальскі і Пэр Францыі, маркіз дэ Маен, барон, затым прынц дэ Жуанвіль, вялікі камергер і вялікі лоўчы Францыі. Французскі ваенны і дзяржаўны дзеяч часоў Рэлігійных войнаў у Францыі, старэйшы сын Клода I (20 кастрычнка 1496 — 12 красавіка 1550), герцага дэ Гіза, і Антуанеты дэ Бурбон-Вандом (1493—1583).

Франсуа дэ Гіз
фр.: François de Guise
Франсуа I Латарынгскі, герцаг дэ Гіз.
Франсуа I Латарынгскі, герцаг дэ Гіз.
2-і герцаг дэ Гіз
12 красавіка 1550 — 24 лютага 1563
Папярэднік Клод I дэ Гіз
Пераемнік Генрых I дэ Гіз
Нараджэнне 17 лютага 1519(1519-02-17)[1] ці 24 лютага 1519[2]
Смерць 24 лютага 1563(1563-02-24)[1][4][…] (44 гады)
Месца пахавання
Род Гізы[d][3]
Бацька Клод дэ Гіз[3]
Маці Антуанета дэ Бурбон-Вандом[3]
Жонка Anna of Este[d][3][5]
Дзеці Henry I of Lorraine, duke of Guise[d][6], Charles of Lorraine, duke of Mayenne[d][6], Louis II of Lorraine, cardinal of Guise[d][6], Catherine-Marie, Duchess of Montpensier[d][6], Antoine de Guise[d][7], François de Guise[d][7] і Max de Guise[d][7]
Званне генерал-палкоўнік[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сям’я Франсуа Гіза

правіць

Жонка: (з 29 красавіка 1548[8]) Ганна д'Эстэ (15311607), графіня дэ Жызор, дачка Эркале II д'Эстэ, герцага Ферары, Мадэны і Рэджыё і Рэнэ Французскай, дачцэ караля Людовіка XII. Мелі 7 дзяцей:

Біяграфія

правіць

Франсуа ўславіўся ў 1552 годзе абаронай Меца супраць 60000 арміі імператара Карла V, выратаваў гонар французскай зброі ў бітве пры Рэнці (1554), ваяваў у 1556—1557 гг. у Італіі, адняў у 1558 г. у англічан Кале пасля двухсотгадовага валадарства і ўзяў Тыянвіль.

Пры слабым каралю Францыску II, жанатым на яго пляменніцы, Марыі Сцюарт, Гіз, разам з братам, Шарлем Гізам, кардыналам Латарынгскім, забраў у свае рукі ўсю ўладу ў Францыі. З фанатычнай лютасцю Гіз пераследваў пратэстантаў і знішчыў амбуазскую змову, прычым узяў у палон прынца Кандэ.

Пасля смерці Францыска II, якая настала ў 1560 годзе, Гіз утварыў трыумвірат з канетаблем Манмарансі і маршалам Сент-Андрэ, да якога затым далучыўся Антуан, кароль Наварскі. У сакавіку 1562 года Гіз уладкаваў масавае вынішчэнне пратэстантаў у Васі. З прычыны гэтай разні пачалася Першая гугеноцкая вайна, у якой спачатку поспех Гізу спрыяў: ён узяў Руан, разбіў гугенотаў пры Дро ў 1562 годзе, але пры аблозе Арлеана быў здрадліва застрэлены гугенотам Пальтро дэ Меры. Пасля яго сын, Генрых I, адзін з арганізатараў Варфаламееўскай ночы, адпомсціў за забойства бацькі, знішчыўшы главу гугенотаў, Гаспара дэ Каліньі.

Зноскі

  1. а б Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
  2. François de Lorraine, 2e duc de Guise // Encyclopædia Britannica
  3. а б в г д е http://genealogy.euweb.cz/lorraine/lorraine6.html Праверана 11 студзеня 2016.
  4. Frans av Guise // Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
  5. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  6. а б в г http://genealogy.euweb.cz/lorraine/lorraine6.html Праверана 15 студзеня 2016.
  7. а б в Lundy D. R. The Peerage
  8. па іншых даных — 4 снежня 1548

Літаратура

правіць
  • Brisset, «François de G.» (1840);
  • Valincour, «Vie de François duc de G.» (1881);
  • Cauvin, «Vie de François de Lorraine» (1885).