Франсуа дэ Гіз
Франсуа I Латарынгскі (фр.: François I le Balafré de Lorraine, duc de Guise; 17 лютага 1519, Бар-ле-Дзюк — 24 лютага 1563, Арлеан) — 2-і герцаг дэ Гіз (1550—1563), граф, затым герцаг Амальскі і Пэр Францыі, маркіз дэ Маен, барон, затым прынц дэ Жуанвіль, вялікі камергер і вялікі лоўчы Францыі. Французскі ваенны і дзяржаўны дзеяч часоў Рэлігійных войнаў у Францыі, старэйшы сын Клода I (20 кастрычнка 1496 — 12 красавіка 1550), герцага дэ Гіза, і Антуанеты дэ Бурбон-Вандом (1493—1583).
| Франсуа дэ Гіз | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| фр.: François de Guise | |||||||
 Франсуа I Латарынгскі, герцаг дэ Гіз. | |||||||
.svg) | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Клод I дэ Гіз | ||||||
| Пераемнік | Генрых I дэ Гіз | ||||||
| Нараджэнне |
17 лютага 1519[1] ці 24 лютага 1519[2] |
||||||
| Смерць |
24 лютага 1563[1][4][…] (44 гады) |
||||||
| Месца пахавання | |||||||
| Род | Гізы[d][3] | ||||||
| Бацька | Клод дэ Гіз[3] | ||||||
| Маці | Антуанета дэ Бурбон-Вандом[3] | ||||||
| Жонка | Ганна д’Эстэ[d][3][5] | ||||||
| Дзеці | Генрых Латарынгскі (герцаг дэ Гіз)[6], Charles of Lorraine, duke of Mayenne[d][6], Louis II of Lorraine, cardinal of Guise[d][6], Catherine-Marie, Duchess of Montpensier[d][6], Antoine de Guise[d][7], François de Guise[d][7] і Maximilien de Guise[d][7] | ||||||
| Званне | генерал-палкоўнік[d] | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Сям’я Франсуа Гіза
правіцьЖонка: (з 29 красавіка 1548[8]) Ганна д'Эстэ (1531—1607), графіня дэ Жызор, дачка Эркале II д'Эстэ, герцага Ферары, Мадэны і Рэджыё і Рэнэ Французскай, дачцэ караля Людовіка XII. Мелі 7 дзяцей:
- Генрых Латарынгскі (31 снежня 1550 — 23 снежня 1588), герцаг дэ Гіз,
- Кацярына Марыя Латарынгская (1552—1596), герцагіня дэ Манпансье,
- Шарль Латарынгскі (26 сакавіка 1554 — 4 кастрычніка 1611), герцаг Маенскі,
- Луі Латарынгскі (6 ліпеня 1555 — 24 снежня 1588), кардынал дэ Гіз,
- Антуан (1557—1560),
- Франсуа (1559—1573),
- Максіміліян (1562—1567).
Біяграфія
правіцьФрансуа ўславіўся ў 1552 годзе абаронай Меца супраць 60000 арміі імператара Карла V, выратаваў гонар французскай зброі ў бітве пры Рэнці (1554), ваяваў у 1556—1557 гг. у Італіі, адняў у 1558 г. у англічан Кале пасля двухсотгадовага валадарства і ўзяў Тыянвіль.
Пры слабым каралю Францыску II, жанатым на яго пляменніцы, Марыі Сцюарт, Гіз, разам з братам, Шарлем Гізам, кардыналам Латарынгскім, забраў у свае рукі ўсю ўладу ў Францыі. З фанатычнай лютасцю Гіз пераследваў пратэстантаў і знішчыў амбуазскую змову, прычым узяў у палон прынца Кандэ.
Пасля смерці Францыска II, якая настала ў 1560 годзе, Гіз утварыў трыумвірат з канетаблем Манмарансі і маршалам Сент-Андрэ, да якога затым далучыўся Антуан, кароль Наварскі. У сакавіку 1562 года Гіз уладкаваў масавае вынішчэнне пратэстантаў у Васі. З прычыны гэтай разні пачалася Першая гугеноцкая вайна, у якой спачатку поспех Гізу спрыяў: ён узяў Руан, разбіў гугенотаў пры Дро ў 1562 годзе, але пры аблозе Арлеана быў здрадліва застрэлены гугенотам Пальтро дэ Меры. Пасля яго сын, Генрых I, адзін з арганізатараў Варфаламееўскай ночы, адпомсціў за забойства бацькі, знішчыўшы главу гугенотаў, Гаспара дэ Каліньі.
Зноскі
- ↑ а б Národní autority České republiky Праверана 23 лістапада 2019.
- ↑ François de Lorraine, 2e duc de Guise // Encyclopædia Britannica
- ↑ а б в г д е http://genealogy.euweb.cz/lorraine/lorraine6.html Праверана 11 студзеня 2016.
- ↑ Frans av Guise // Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
- ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- ↑ а б в г http://genealogy.euweb.cz/lorraine/lorraine6.html Праверана 15 студзеня 2016.
- ↑ а б в Lundy D. R. The Peerage
- ↑ па іншых даных — 4 снежня 1548
Літаратура
правіць- Brisset, «François de G.» (1840);
- Valincour, «Vie de François duc de G.» (1881);
- Cauvin, «Vie de François de Lorraine» (1885).