Франсуа дэ Гіз
Франсуа I Латарынгскі (фр.: François I le Balafré de Lorraine, duc de Guise; 17 лютага 1519, Бар-ле-Дзюк — 24 лютага 1563, Арлеан) — 2-і герцаг дэ Гіз (1550—1563), граф, затым герцаг Амальскі і Пэр Францыі, маркіз дэ Маен, барон, затым прынц дэ Жуанвіль, вялікі камергер і вялікі лоўчы Францыі. Французскі ваенны і дзяржаўны дзеяч часоў Рэлігійных войнаў у Францыі, старэйшы сын Клода I (20 кастрычнка 1496 — 12 красавіка 1550), герцага дэ Гіза, і Антуанеты дэ Бурбон-Вандом (1493—1583).
| Франсуа дэ Гіз фр.: François de Guise | ||
 | ||
| Франсуа I Латарынгскі, герцаг дэ Гіз. | ||
 | ||
| ||
|---|---|---|
| 12 красавіка 1550 — 24 лютага 1563 | ||
| Папярэднік | Клод I дэ Гіз | |
| Пераемнік | Генрых I дэ Гіз | |
| Дзейнасць | палітык, ваенны | |
| Нараджэнне | 17 лютага 1519[1][2] | |
| Смерць | 24 лютага 1563[1][4][…] (44 гады) | |
| Пахаванне | ||
| Дынастыя | Гізы[d] | |
| Бацька | Клод дэ Гіз | |
| Маці | Антуанета дэ Бурбон-Вандом | |
| Жонка | Anna of Este[d] | |
| Дзеці | Henry I of Lorraine, duke of Guise[d], Charles of Lorraine, duke of Mayenne[d], Louis II of Lorraine, cardinal of Guise[d], Katherine Mary of Lorraine[d], Antoine de Guise[d], François de Guise[d] і Max de Guise[d] | |
| Ваенная служба | ||
| Званне | Colonel General[d] | |
Сям’я Франсуа ГізаПравіць
Жонка: (з 29 красавіка 1548[5]) Ганна д'Эстэ (1531—1607), графіня дэ Жызор, дачка Эркале II д'Эстэ, герцага Ферары, Мадэны і Рэджыё і Рэнэ Французскай, дачцы караля Людовіка XII. Мелі 7 дзяцей:
- Генрых I Мечаны Латарынгскі (31 снежня 1550 — 23 снежня 1588), герцаг дэ Гіз,
- Кацярына Марыя Латарынгская (1552—1596), м- (з 1570) Людовік дэ Бурбон (1513—1582), герцаг дэ Манпансье,
- Шарль Латарынгскі (26 сакавіка 1554 — 4 кастрычніка 1611), герцаг Маенскі,
- Луі Латарынгскі (6 ліпеня 1555 — 24 снежня 1588), кардынал дэ Гіз,
- Антуан (1557—1560),
- Франсуа (1559—1573),
- Максіміліян (1562—1567).
БіяграфіяПравіць
Франсуа ўславіўся ў 1552 годзе абаронай Меца супраць 60000 арміі імператара Карла V, выратаваў гонар французскай зброі ў бітве пры Рэнці (1554), ваяваў у 1556—1557 гг. у Італіі, адняў у 1558 г. у англічан Кале пасля двухсотгадовага валадарства і ўзяў Тыянвіль.
Пры слабым каралю Францыску II, жанатым на яго пляменніцы, Марыі Сцюарт, Гіз, разам з братам, Шарлем Гізам, кардыналам Латарынгскім, забраў у свае рукі ўсю ўладу ў Францыі. З фанатычнай лютасцю Гіз пераследваў пратэстантаў і знішчыў амбуазскую змову, прычым узяў у палон прынца Кандэ.
Пасля смерці Францыска II, якая настала ў 1560 годзе, Гіз утварыў трыумвірат з канетаблем Манмарансі і маршалам Сент-Андрэ, да якога затым далучыўся Антуан, кароль Наварскі. У сакавіку 1562 года Гіз уладкаваў масавае вынішчэнне пратэстантаў у Васі. З прычыны гэтай разні пачалася Першая гугеноцкая вайна, у якой спачатку поспех Гізу спрыяў: ён узяў Руан, разбіў гугенотаў пры Дро ў 1562 годзе, але пры аблозе Арлеана быў здрадліва застрэлены гугенотам Пальтро дэ Меры. Пасля яго сын, Генрых I, адзін з арганізатараў Варфаламееўскай ночы, адпомсціў за забойства бацькі, знішчыўшы главу гугенотаў, Гаспара дэ Каліньі.
ЛітаратураПравіць
- Brisset, «François de G.» (1840);
- Valincour, «Vie de François duc de G.» (1881);
- Cauvin, «Vie de François de Lorraine» (1885).
Зноскі
- ↑ 1,0 1,1 Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
- ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France François de Lorraine Guise // data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 http://genealogy.euweb.cz/lorraine/lorraine6.html Праверана 11 студзеня 2016.
- ↑ Frans av Guise // Store norske leksikon — 1978.
- ↑ па іншых даных — 4 снежня 1548