Фундаментальная плоскасць

Фундаментальная плоскасць — плоскасць, выбарам якой (як, зрэшты, і пачаткам каардынат у зададзенай кропцы гэтай плоскасці) вызначаюцца розныя сістэмы сферычных, геаграфічных, геадэзічных і астранамічных каардынат (уключаючы нябесныя каардынаты).

Тыпы правіць

У сферычнай сістэме каардынат фундаментальнай называецца плоскасць, у якой змяшчаецца пачатак каардынат і адлічваецца азімутальны вугал. Няхай сістэма сферычных каардынат вызначаецца па адносінах да прамавугольнай декартовой сістэме каардынат (x, y, z). Няхай кірунак зеніту задаецца воссю Z, а азімут адлічваецца ад восі Х у плоскасці (x, y). Тады плоскасць (x, y) будзе называцца фундаментальнай плоскасцю сферычнай сістэмы каардынат.

Геаграфічныя каардынаты і геадэзічныя каардынаты вызначаюць становішча кропак на зямной паверхні^[1].

Фундаментальная плоскасць геаграфічных і геадэзічных каардынат змяшчае экватар.

Калі ж фундаментальная плоскасць змяшчае лінію гарызонту вакол назіральніка на паверхні зямлі, то яна называецца фундаментальнай плоскасцю гарызантальнай сістэмы нябесных каардынат.

Фундаментальная плоскасць экліптычнай сістэмы каардынат змяшчае плоскасць экліптыкі.

Фундаментальная плоскасць галактыкі (ФПГ) ^[2] аб’ядноўвае глабальныя фотаметрычныя і кінематычныя характарыстыкі галактык:

r_e - гэта радыус круга, усярэдзіне якога выпраменьваецца палова поўнай (асімптатычнай (або інтэгральнай) бачнай зорнай велічыні) свяцільнасці,

σ₀ - спраецыявалася на прамень гледжання дысперсія хуткасцей зорак (як правіла, у цэнтры галактыкі) і

I_e - гэта сярэдняя павярхоўная яркасць. Яркасць аб'екта ў гэтым напрамку вызначаецца як энергія, выпрамененая ў адзінку часу ўнутры адзінкавага цялеснага вугла элементам паверхні, праекцыя якога на перпендыкулярную выбраным напрамку плоскасць мае адзінкавую плошчу. Для працяглых аб'ектаў яна часта называецца павярхоўнай яркасцю.

Існаванне ФПГ азначае, што характарыстыкі E/S0 ^[3] галактык іх не запаўняюць раўнамерна трохмернае прастору r_e, σ₀, I_e, а размяшчаюцца ў межах адносна тонкай плоскасці (з роскідам ~ 0.1 dex).

Зноскі

↑ Геадэзічныя каардынаты ўлічваюць форму зямлі - геоіда. Аднак калі вывучаюцца невялікія ўчасткі паверхні зямлі, то геадэзічныя каардынаты могуць разглядацца як геаграфічныя або сферычныя. Гл.: Сістэмы каардынат і базавыя паняцці вышэйшай геадэзіі. - НАВГЕОКОМ 1999-2009 г. (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 28 сакавіка 2006. Праверана 3 ліпеня 2013., Пантелеев В.Л. Теория фигуры Земли: Курс лекций. - Московский государственный университет им. М.В.Ломоносова. Физический факультет. - Москва, 2000 (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 20 чэрвеня 2013. Праверана 3 ліпеня 2013.
↑ ПОВЕРХНОСТНАЯ ФОТОМЕТРИЯ ГАЛАКТИК. Санкт-Петербургский Государственный Университет Версия 2001 (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 лютага 2011. Праверана 3 ліпеня 2013.
↑ У адпаведнасці з марфалагічнай класіфікацыяй па Хаблу (Эдвін Поуэл Хабл (Hubble, 20.11.1889-28.09.1953, Маршфільд, шт. Місуры, ЗША) Глядзі: Гісторыя астраноміі ў датах і імёнах (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 26 кастрычніка 2007. Праверана 3 ліпеня 2013.), літары E/S0 азначаюць эліптычныя і лінзападобная галактыкі адпаведна. Гл.: Астранамічны сайт. Загадкі Зямлі і Сусвету (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 27 мая 2013. Праверана 3 ліпеня 2013.

[1] Геадэзічныя каардынаты ўлічваюць форму зямлі - геоіда. Аднак калі вывучаюцца невялікія ўчасткі паверхні зямлі, то геадэзічныя каардынаты могуць разглядацца як геаграфічныя або сферычныя. Гл.: Сістэмы каардынат і базавыя паняцці вышэйшай геадэзіі. - НАВГЕОКОМ 1999-2009 г. (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 28 сакавіка 2006. Праверана 3 ліпеня 2013., Пантелеев В.Л. Теория фигуры Земли: Курс лекций. - Московский государственный университет им. М.В.Ломоносова. Физический факультет. - Москва, 2000 (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 20 чэрвеня 2013. Праверана 3 ліпеня 2013.

[2] ПОВЕРХНОСТНАЯ ФОТОМЕТРИЯ ГАЛАКТИК. Санкт-Петербургский Государственный Университет Версия 2001 (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 5 лютага 2011. Праверана 3 ліпеня 2013.

[3] У адпаведнасці з марфалагічнай класіфікацыяй па Хаблу (Эдвін Поуэл Хабл (Hubble, 20.11.1889-28.09.1953, Маршфільд, шт. Місуры, ЗША) Глядзі: Гісторыя астраноміі ў датах і імёнах (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 26 кастрычніка 2007. Праверана 3 ліпеня 2013.), літары E/S0 азначаюць эліптычныя і лінзападобная галактыкі адпаведна. Гл.: Астранамічны сайт. Загадкі Зямлі і Сусвету (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 27 мая 2013. Праверана 3 ліпеня 2013.

[1]

[2]

[3]