Эфір (стыхія)
Эфі́р (стар.-грэч.: αἰθήρ — верхні пласт паветра; лац.: aether) — найтанчэйшая пятая стыхія ў антычнай і сярэднявечнай натурфіласофіі, фізіцы і алхіміі. Яго сінонімамі былі тэрміны «пятая стыхія» («пяты элемент», «Квінтэсенцыя»), «пятае цела» (стар.-грэч.: πέμπτον σῶμα, лац.: quintum corpus; «пятае простае цела»), «пятая сутнасць» (лац.: quinta essentia, «квінтэсенцыя»). Лацінскія эквіваленты тэрміна выкарыстоўваліся ў рымскай і сярэднявечнай філасофіі.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Fotothek_df_tg_0006463_Theosophie_%5E_Philosophie_%5E_Judentum_%5E_Kabbala.jpg/300px-Fotothek_df_tg_0006463_Theosophie_%5E_Philosophie_%5E_Judentum_%5E_Kabbala.jpg)
Першапачаткова ў старажытнагрэчаскай міфалогіі тэрмін «эфір» пазначаў верхні (горны), асоба тонкі (разрэджаны), празрысты і прамяністы пласт паветра, якім дыхаюць багі.
Прыблізна ў такім сэнсе (нябеснае рэчыва) гэты тэрмін ужывалі ў ранняй старажытнагрэчаскай філасофіі дасакратыкі — Анаксагор, Эмпедокл.
Эмпедокл стварыў вучэнне аб чатырох стыхіях (элементах) — вадзе, зямлі, агню і паветры. Арыстоцель дадаў да іх найтанчэйшую пятую стыхію, пяты элемент — эфір, які ён супрацьпастаўляў астатнім чатыром. Чатыры стыхіі, з якіх складаецца ўвесь падмесяцовы свет, здзяйсняюць рух па вертыкалі і гарызанталі і могуць ператварацца сябар у сябра. Нябесныя целы, якія знаходзяцца ў сферах космасу на ўзроўні Месяца і вышэй (надмесяцовы свет), складаюцца з эфіру, які вечны, не пераходзіць у іншыя стыхіі і здзяйсняе кругавыя рухі.
Гэты тэрмін захаваўся ў рымскай і сярэднявечнай філасофіі. Яго ўжывае Лукрэцый.
Гл. таксама
правіць- Эфір у фізіцы Новага часу.