Яванская мова
Ява́нская мова (саманазва: ꦧꦱꦗꦮ, bạsạ Jạwạ) — аўстранезійская мова, родная мова яванцаў. З'яўляецца адной з найбуйнейшых моў свету, якая не мае афіцыйнага статусу. Распаўсюджана галоўным чынам у Інданезіі, а таксама ў Малайзіі, Сурынаме і іншых краінах. Агульная колькасць носьбітаў (2007 г.) - каля 82 млн. чал.
Яванская | |
---|---|
Саманазва | ꦧꦱꦗꦮ, bạsạ Jạwạ |
Краіны | Інданезія |
Рэгіёны | Ява |
Арганізацыя, якая рэгулюе | — |
Агульная колькасць носьбітаў | 82 млн. (2007) |
Статус | 1 safe[d] |
Класіфікацыя | |
Катэгорыя | ??? |
Аўстранезійская |
|
Пісьменнасць | лацінскае пісьмо[1], Pegon alphabet[d], Old Javanese script[d], Javanese script[d][1] і Javanese Latin alphabet[d] |
Моўныя коды | |
ДАСТ 7.75–97 | ява 860 |
ISO 639-1 | jv |
ISO 639-2 | jav |
ISO 639-3 | jav, jvn, jas, osi, tes |
WALS | jav |
Ethnologue | jav |
ABS ASCL | 6518 |
Код мовы BPS | 0088 3 |
IETF | jv |
Glottolog | java1253 і java1254 |
![]() |
Рэгіянальныя асаблівасціПравіць
У Інданезіі вылучаюць 3 буйныя дыялекты яванскай мовы: заходні, цэнтральны і ўсходні. Яны ў сваю чаргу падзяляюцца на 18 больш дробных дыялектаў. Значныя асаблівасці таксама мае дыялект, на якім размаўляюць яванцы Сурынама і іншых краін Вест-Індыі.
ПісьмовасцьПравіць
У раннім сярэднявеччы яванцы запазычылі алфавіт палава. На яго аснове ўзнікла мясцовая пісьмовасць, якой карысталіся пры напісанні кніг на мове каві:
ha | na | ca | ra | ka |
/hɔ/ | /nɔ/ | /tʃɔ/ | /ɽɔ/ | /kɔ/ |
da | ta | sa | wa | la |
/dɔ/ | /tɔ/ | /sɔ/ | /wɔ/ | /ɭɔ/ |
pa | dha | ja | ya | nya |
/pɔ/ | /ɖɔ/ | /dʒɔ/ | /jɔ/ | /ɲɔ/ |
ma | ga | ba | tha | nga |
/mɔ/ | /gɔ/ | /bɔ/ | /ʈɔ/ | /ŋɔ/ |
У XV ст. з распаўсюджаннем ісламу карысталіся арабскім алфавітам, які набыў на Яве назву пегон:
У XIX ст. была складзена яванская пісьмовасць на аснове лацінкі:
Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Éé, Èè, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz
Літары f, q, v, x, z звычайна выкарыстоўваюцца для напісання слоў, запазычаных з іншых моў.
Кароткі размоўнікПравіць
Яванская мова | Беларуская мова |
---|---|
Inggih, iyo | Так |
Mboten, ora | Не |
Halo | Прывітанне |
Sugeng enjing | Добрай раніцы |
Sugeng siang | Добры дзень |
Sugeng dalu | Добры вечар |
Asmanipun panjenengan sinten? | Як тваё імя? |
Nami kula Mikalaj | Мяне завуць Мікалай |
Kulạ saking Bélarus | Я — беларус |
Maturnuwun sanget | Вялікі дзякуй |
Sami-sami | Калі ласка |
Aku ora mudeng | Не разумею |
Aku tresna karo kowe | Я цябе кахаю |
Tinggalna aku! | Пакінь мяне! |
Aku ora seneng | Мне гэта не цікава |
Pira regane | Колькі гэта каштуе? |
Larang | Дорага |
Murah | Танна |
Aku mung nonton wae | Мне трэба толькі паглядзець |
Kowe wis ora waras? | Здурэў? |
СпасылкіПравіць
- ↑ 1,0 1,1 Ethnologue — 19 — Dallas, Texas: SIL International, 2016.