Ян Жыжка
Ян Жыжка, Іаан Жышка (каля 1360, Троцнаў — 1424, Пржыбыслаў) — кіраўнік гусітаў, военачальнік, нацыянальны герой Чэхіі.
| Ян Жыжка | |
|---|---|
| чэшск.: Jan Žižka z Trocnova а Kalicha | |
 | |
![Warnia (coat of arms)[d]](/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%C5%BDi%C5%BEka_Jan-Coat_of_Arms.png) Warnia (coat of arms)[d] | |
| Дата нараджэння | каля 1360[1][2] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 11 кастрычніка 1424[5][6][…] ці 11 кастрычніка 1424[2] |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Прыналежнасць | Гусіты |
| Званне | Атаман |
| Бітвы/войны | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
правіцьНарадзіўся ў шляхецкай сям’і. Маладосць правёў пры двары Вацлава IV. У 1410 годзе Жыжка ў складзе чэшскіх добраахвотнікаў ваяваў пад сцягамі Ягайлы і Вітаўта супраць Тэўтонскага ордэна (удзел у Грунвальдскай бітве не пацверджаны, але магчымы), затым магчыма ўдзельнічаў у паходах венграў супраць туркаў, магчыма ваяваў на баку англічан ў вайне супраць французаў (або наадварот на баку французаў). Па вяртанні на радзіму Жыжка далучыўся да гусітаў і стаў на чале іх. Ён арганізаваў узброеныя атрады сялян і заснаваў лагер каля замка Табар, ад якога яго партыя атрымала імя табарыты. На чале 4 тыс. чалавек Жыжка разбіў у ліпні 1420 года на гары Віткоў (перад Прагай) 30-тысячнае войска крыжакоў, адпраўленае імператарам Жыгімонтам для захопу горада, у лістападзе ён зноў разбіў імператарскія войскі пры Панкрацэ і авалодаў крэпасцю Вышаград. Страціўшы пры аблозе замка Рабі сваё другое вока, сляпы Жыжка працягваў кіраваць войскам і сам удзельнічаў амаль ва ўсіх бітвах (перавозіўся на вазу). У 1422 годзе ён атрымаў бліскучую перамогу над Жыгімонтам пры Дойчбродзе і ўварваўся ў Маравію і Аўстрыю, спусташаючы ўсё на сваім шляху. Памёр у 1424 годзе ад чумы, пахаваны ў Чаславе. У 1623 годзе паводле загаду імператара магіла Жыжкі была разбураная, а рэшткі яго выкінутыя.
Зноскі
- ↑ Czech National Authority Database Праверана 7 ліпеня 2020.
- ↑ а б https://tritius.kmol.cz/authority/865105 Праверана 25 верасня 2024.
- ↑ Czech National Authority Database Праверана 29 студзеня 2023.
- ↑ а б Žižka z Trocnova, Jan, asi 1360-1424 // regional database of the Regional Library of Highlands Праверана 22 красавіка 2024.
- ↑ Jan Count Zizka // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
- ↑ The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
Літаратура
правіць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6)
- Millauer, «Diplomatisch-historische Aufsätze über Job. Z.» (1824)
- Tomek, «J. Žižka» 1879.
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ян Жыжка
