Ян Няшкоўскі (8 лютага 1833, Люблін — 1866, Арэнбург) — польскі натураліст, палеантолаг, лекар, студзеньскі паўстанец.

Ян Няшкоўскі
Дата нараджэння 8 лютага 1833(1833-02-08)
Месца нараджэння
Дата смерці 1866[1]
Месца смерці
Грамадзянства
Род дзейнасці урач, палеантолаг
Навуковая сфера урач
Альма-матар
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рэзюмэ правіць

Паходзіў са шляхецкай сям’і, быў сынам Вільгельма Няшкоўскага (памёр у 1882)[2], капітана 5-га лінейнага пяхотнага палка Царства Польскага  (польск.). Меў братоў Здзіслава (1840—1897) і Уладзіслава (памёр у 1869), таксама лекараў. Вучыўся ў гімназіі ў Слуцку. У 1853—1858 гадах вывучаў натуральныя навукі і медыцыну ў Дэрпцкім універсітэце. Належаў да аб’яднання польскіх студэнтаў «Ogół», сакратаром якога быў, і да акадэмічнай карпарацыі Канвент Палонія  (польск.)[3]. Быў членам студэнцкага прыродазнаўчага гуртка. У 1855 годзе за навуковыя заслугі ўзнагароджаны залатым медалём[4]. З 1858 года сапраўдны член Эстонскае таварыства натуралістаў  (укр.)[5].

Быў сябрам і супрацоўнікам Бенедыкта Дыбоўскага, Аляксандра Чаканоўскага, Густава Рупнеўскага і Фрыдрыха Шміта  (укр.). У 1858 годзе скончыў вучобу са званнем кандыдата філасофіі і доктара медыцыны.

Каля 1859 года пакінуў Дэрпт і вёў лекарскую практыку ў Брэст-Літоўску і Бабруйску[6]. За ўдзел у Студзеньскім паўстанні быў арыштаваны і высланы ў Арэнбург. Там ён памёр ад тыфу[5].

Акадэмічныя дасягненні правіць

 
Выява з дысертацыі Няшкоўскага пра Eurypterus ramipes
 
Выява з манаграфіі Няшкоўскага, прысвечанай трылабітам Лівоніі

У 1856 і 1857 гадах разам з Рупнеўскім і Шмітам шукаў акамянеласці ў Эстоніі і на востраве Эзелі. У 1857 годзе выдаў манаграфію аб сілурыйскіх трылабітах Лівоніі і Эстоніі. Ён апісаў 15 новых для навукі відаў і 23 віды, раней невядомых з гэтай тэрыторыі. У сваёй доктарскай дысертацыі, апублікаванай у 1858 годзе, ён апісаў від Eurypterus ramipes. У наступным годзе быў апублікаваны дадатак да працы аб трылабітах.

У яго гонар названы род Nieszkowskia Schmidt, 1881 і віды Calymene (Pharostoma) nieszkowskii Schmidt, 1894, Proetus nieszkowskii Männil, 1891, Asaphus nieszkowskii Schmidt, 1898, Ectomaria nieszkowskii (Schmidt, 1858).

Віды, апісаныя Няшкоўскім:

Працы правіць

Зноскі

  1. Jan Nieszkowski
  2. Starzy żołnierze armii Napoleońskiej. Słowo nr 240 (26 października 1882)
  3. Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 ліпеня 2015. Праверана 3 верасня 2022.
  4. Arnold Hasselblatt  (ням.), Gustav Otto: Album academicum der Kaiserlichen Universität Dorpat. Dorpat, 1889 s. 442
  5. а б Krystyna Kowalska: «Nieszkowski Jan» W: Polski Słownik Biograficzny T. 23. Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978 ss. 64-65
  6. Kośmiński SL  (польск.). Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej. 1883 s. 353