Ян Няшкоўскі
Ян Няшкоўскі (8 лютага 1833, Люблін — 1866, Арэнбург) — польскі натураліст, палеантолаг, лекар, студзеньскі паўстанец.
| Ян Няшкоўскі | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 8 лютага 1833 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 1866[1] |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | урач, палеантолаг |
| Навуковая сфера | урач |
| Альма-матар | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Рэзюмэ
правіцьПаходзіў са шляхецкай сям’і, быў сынам Вільгельма Няшкоўскага (памёр у 1882)[2], капітана 5-га лінейнага пяхотнага палка Царства Польскага. Меў братоў Здзіслава (1840—1897) і Уладзіслава (памёр у 1869), таксама лекараў. Вучыўся ў гімназіі ў Слуцку. У 1853—1858 гадах вывучаў натуральныя навукі і медыцыну ў Дэрпцкім універсітэце. Належаў да аб’яднання польскіх студэнтаў «Ogół», сакратаром якога быў, і да акадэмічнай карпарацыі Канвент Палонія[3]. Быў членам студэнцкага прыродазнаўчага гуртка. У 1855 годзе за навуковыя заслугі ўзнагароджаны залатым медалём[4]. З 1858 года сапраўдны член Эстонскае таварыства натуралістаў[5].
Быў сябрам і супрацоўнікам Бенедыкта Дыбоўскага, Аляксандра Чаканоўскага, Густава Рупнеўскага і Фрыдрыха Шміта. У 1858 годзе скончыў вучобу са званнем кандыдата філасофіі і доктара медыцыны.
Каля 1859 года пакінуў Дэрпт і вёў лекарскую практыку ў Брэст-Літоўску і Бабруйску[6]. За ўдзел у Студзеньскім паўстанні быў арыштаваны і высланы ў Арэнбург. Там ён памёр ад тыфу[5].
Акадэмічныя дасягненні
правіць
У 1856 і 1857 гадах разам з Рупнеўскім і Шмітам шукаў акамянеласці ў Эстоніі і на востраве Эзелі. У 1857 годзе выдаў манаграфію аб сілурыйскіх трылабітах Лівоніі і Эстоніі. Ён апісаў 15 новых для навукі відаў і 23 віды, раней невядомых з гэтай тэрыторыі. У сваёй доктарскай дысертацыі, апублікаванай у 1858 годзе, ён апісаў від Eurypterus ramipes. У наступным годзе быў апублікаваны дадатак да працы аб трылабітах.
У яго гонар названы род Nieszkowskia Schmidt, 1881 і віды Calymene (Pharostoma) nieszkowskii Schmidt, 1894, Proetus nieszkowskii Männil, 1891, Asaphus nieszkowskii Schmidt, 1898, Ectomaria nieszkowskii (Schmidt, 1858).
Віды, апісаныя Няшкоўскім:
- Asaphus lepidurus Nieszkowski, 1859
- Asaphus latisegmentatus Nieszkowski, 1857
- Bunodes rugosus Nieszkowski, 1859
- Cheirurus spinulosus Nieszkowski, 1857
- Cybelella rex Nieszkowski, 1857
- Exapinurus schrenkii Nieszkowski, 1859
- Hoplolichoides conicotuberculatus Nieszkowski, 1859
- Illaenus schmidti Nieszkowski, 1857
- Leiolichas illaenoides Nieszkowski, 1857
- Lichas conico-tuberculata Nieszkowski, 1859
- Lichas eichwaldi Nieszkowski, 1857
- Lichas margaritifer Nieszkowski, 1857
- Lichas platyura Nieszkowski, 1857
- Nieszkowskia cephaloceras Nieszkowski, 1857
- Phacops dubius Nieszkowski, 1857
- Proetus pulcher Nieszkowski, 1857
- Proetus ramisulcatus Nieszkowski, 1857
- Sphaerexochus cephaloceros Nieszkowski, 1857
- Sphaerexochus hexadactylus Nieszkowski, 1857
- Sphaerexochus pseudohemicranium Nieszkowski, 1859
Працы
правіць- Versuch einer Monographie der in den silurischen Schichten der Ostseeprovinzen vorkommenden Trilobiten . Дорпат: H. Laakmann, 1857
- Versuch einer Monographie der in den Silurischen Schichten der Ostseeprovinzen vorkommenden Trilobiten . Archiv für Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurland Серыя 1 (1), с. 1-112 (1857)
- De euryptero remipede: dissertatio inauguralis . Дорпат: H. Laakmann, 1858
- Der Eurypterus remipes aus den obersilurischen Schichten der Insel Oesel . Archiv für die Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurlands 1 (2), с. 299—344 (1859)
- Zusätze zur Monographie der Trilobiten der Ostseeprovinzen: nebst der Beschreibung einiger neuen obersilurischen Crustaceen . Archiv für die Naturkunde Liv-, Ehst- und Kurlands Serie 1 (2), 345—384 (1859)
Зноскі
- ↑ Jan Nieszkowski
- ↑ Starzy żołnierze armii Napoleońskiej. Słowo nr 240 (26 października 1882)
- ↑ Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 ліпеня 2015. Праверана 3 верасня 2022.
- ↑ Arnold Hasselblatt, Gustav Otto: Album academicum der Kaiserlichen Universität Dorpat. Dorpat, 1889 s. 442
- ↑ а б Krystyna Kowalska: «Nieszkowski Jan» W: Polski Słownik Biograficzny T. 23. Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978 ss. 64-65
- ↑ Kośmiński SL. Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej. 1883 s. 353