Трылабіты

Трылабіты (Trilobita) — вымерлы клас марскіх членістаногіх, які меў вялікае значэнне для фаўны палеазойскіх утварэнняў Зямлі. Вядома звыш 10 тыс. выкапнёвых відаў і 5 тыс. родаў, якія аб’ядноўваюцца ў 150 сямействаў з 9-10 атрадаў.

Трылабіты
Акамянеласць трылабіта Megalaspides sp., ардовік, ЗША
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трылабітападобныя Клас:  Трылабіты
Міжнародная навуковая назва
Trilobita Walch, 1771
Атрады
Agnostida Redlichiida Corynexochida Lichida Phacopida Proetida Asaphida Harpetida Ptychopariida ? Nektaspida
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы EOL   4319526 FW   19100

Марфалогія

Марфалогія цела трылабітаў цалкам адпавядае арганізацыі тыпу членістаногіх, аднак у іх ёсць рысы падабенства з тыпам кольчатых чарвякоў (у прыватнасці, іх тулава складалася з мноства гаманомных сегментаў). Будова цела трылабітаў нясе сведчанні прыстасаванасці да прыдоннага ладу жыцця: магутны панцыр, пляскатасць, складаныя вочы на верхнім баку цела, размяшчэнне рота і ног на брушным баку цела.

Даўжыня цела трылабітаў даходзіла да 90 см. Цела складалася з суцэльнай галавы і сегментаванага тулава. Канечнасці трылабітаў мультыфункцыянальныя, гэта значыць выконвалі адразу некалькі функцый — рухальную, дыхальную і жавальную.

Асаблівасці біялогіі

Паводле адной з версій, продкам трылабітаў была спрыгіна — арганізм позняга пратэразоя даўжынёй каля 3 см.

Развіццё трылабітаў адбывалася з метамарфоза. Захаваліся іх выкапнёвыя яйкі і лічынкі. Захаваліся сведчанні таго, што трылабіты лінялі, прычым пасля кожнай лінькі іх тулава павялічвалася на некалькі сегментаў.

Сярод трылабітаў некаторыя групы сілкаваліся глеем, іншыя дробнымі бесхрыбтовымі, а некаторыя — планктонам. Многія трылабіты, верагодна, былі драпежнікамі, нягледзячы на адсутнасць сківіц. Для драбнення ежы ім служылі перайначаныя прыдаткі на пачатках канечнасцяў (гнатабазы). Сустракаліся свабоднаплаўныя, паўзуновыя, а таксама рыйныя жывёлы.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 15. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0251-2 (Т. 15).

Спасылкі

• Trilobite Forgery. Архівавана з першакрыніцы 28 лістапада 2012.
• Western Trilobite Association. *Western Trilobite Association.
• Mark Bourrie’s trilobite collection — another collection of photographs of trilobite fossils. Архівавана з першакрыніцы 28 лістапада 2012.
• A Guide to the Orders of Trilobites. Архівавана з першакрыніцы 28 лістапада 2012.
• Подробное описание класса трилобитов. Архівавана з першакрыніцы 28 лістапада 2012.

Дакембрый	Фанеразой												Эон
	Палеазой						Мезазой			Кайназой			Эра
	Кембрый	Ардо вік	Сіл ур	Дэвон	Карбон	Перм	Триас	Юра	Мел	Палеа ген	Неа ген		П-д
4570	542	488,3	443,7	416	359,2	299	251	199,6	145,5	65,5	23,03		млн. лет ←
												2,588

†Трылабіты (Trilobita)

▲

▲

▲

▲

▲

▲