Іўянка

рака ў Гродзенскай вобласці Беларусі
(Пасля перасылкі з Іўнянка)

Іўянка, Іўнянка, Івенка (літ. Vija) — рака ў Іўеўскім раёне Гродзенскай вобласці, правы прыток Нёмана. Даўжыня 19 км[1]. Плошча вадазбору 111 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 1,8 ‰ Пачынаецца каля вёскі Урцішкі, упадае ў Нёман за 1,2 км на поўдзень ад вёскі Збойск. Рэчышча на працягу 10,5 км каналізаванае ад горада Іўе да вусця. На паўночнай ускраіне горада Іўе створана сажалка (0,44 км²).

Іўянка
Характарыстыка
Даўжыня 19 км
Басейн 111 км²
Вадацёк
Выток  
 • Каардынаты 53°59′33″ пн. ш. 25°47′18,20″ у. д.HGЯO
Вусце Нёман
 • Каардынаты 53°51′48,70″ пн. ш. 25°45′09,80″ у. д.HGЯO
Ухіл ракі 1,8 м/км
Размяшчэнне
Водная сістэма Нёман → Балтыйскае мора
Краіна
Рэгіён Гродзенская вобласць
Раён Іўеўскі раён
physical
Іўянка
Іўянка
physical
выток
выток
вусце
вусце
— выток, — вусце

Адпачатная форма назвы засведчаная ў асяроддзі літоўскамоўных аўтахтонаў —Vija[2].

Звязана з літоўскім vyti «звіваць, скручваць»[3]. Далей да індаеўрапейскага *ṷei- «згінаць, скручваць, віць»[4]. Назва ракі Vija (> Іўянка) значыць «Звілістая (рака)».

Гідранімічны аналаг — назва прытока латвійскай Гаўі ракі Вія (Vija). Згодна з К. Бугам, паўночналатвійскія гідронімы Гаўя, Вія, Латупа ("Лата-рака") прынесеныя за Дзвіну падчас перасоўвання балцкіх плямёнаў з поўдня і адпавядаюць таксама нёманскім рачным назвам Гаўя(таксама "Звілістая"), Лотва ("Цякучая")[5].

Народна-этымалагічныя версіі звязваюць назву з блр. іва «вярба»[6].

Крыніцы

правіць
  1. Агульная характарыстыка рачной сеткі Гродзенскай вобласці / Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь»(недаступная спасылка)
  2. K. Būga. Rinktiniai raštai. Т. 3. Vilnius, 1961. C. 544.
  3. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 380.
  4. J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 1120—1122.
  5. K. Būga. Rinktiniai raštai. T. 3. Vilnius, 1961. С. 492.
  6. В. Жучкевич. Краткий топонимический словарь Белоруссии. Минск, 1974. С. 144.

Літаратура

правіць
  • Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.