Абас I Вялікі
Абас I Вялікі (27.1.1571, Герат, Іран — 19.1.1629) — шах іранскі (з 1587) з дынастыі Сефевідаў. Рэфармаваў войска, фінансавую сістэму, адміністрацыйнае кіраванне і інш.
| Абас I Вялікі | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| перс.: شاه عباس صفوی | |||||||
 | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Мухамад Худабендэ[d] | ||||||
| Пераемнік | Сефі I[d] | ||||||
| Нараджэнне |
27 студзеня 1571 |
||||||
| Смерць |
19 студзеня 1629[1][2] (57 гадоў) |
||||||
| Месца пахавання | |||||||
| Род | Сефевіды | ||||||
| Бацька | Мухамад Худабендэ[d] | ||||||
| Маці | Махдзі Улья[d] | ||||||
| Жонка | Yakhan Begum[d], Princess Marta of Kakheti[d] і Q100257858? | ||||||
| Дзеці | Мухамедбагыр Мірза[d] і Soltan Mohammad Mirza[d] | ||||||
| Веравызнанне | шыіты | ||||||
| Дзейнасць | палітык, манарх, губернатар | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
На чале дзяржавы правіць
Умацаваў цэнтральную ўладу, ролю грамадзянскай бюракратыі, якую набіраў не з цюркаў, а з аселых іранцаў. Абас I развіваў цэнтральныя раёны Ірана за кошт эксплуатацыі ўскраінных абласцей і скораных краін. Перанёс сталіцу ў Ісфахан (1598).
Гвалтоўна перасяляў ва ўнутраныя правінцыі Ірана рамеснікаў і земляробаў — армян, грузінаў, азербайджанцаў, курдаў. Пры ім пракладваліся дарогі і каналы, узводзіліся караван-сараі, палацы.
Імкнучыся аслабіць ролю цюркскага апалчэння, Абас I стварыў рэгулярнае войска. Вёў шматлікія войны, вярнуў страчаныя раней і заваяваў новыя тэрыторыі, спыніў набегі узбекаў. Перамог у войнах з Бухарой і Турцыяй, аднавіў панаванне Ірана ў Закаўказзі і Харасане, далучыў да Ірана Бахрэйнскія астравы (1601—1602), Кандагар (1621) і в. Армуз (1622).
Адрозніваўся смеласцю і энергіяй, праяўляў інтарэс да культуры еўрапейскіх краін, з шэрагам якіх усталяваў гандлёвыя і палітычныя адносіны. Пры Абасе I Іран дасягнуў незалежнасці і найбольшай моцы.
Лічыцца пахаваным у горадзе Кашане.
Зноскі
- ↑ Abbas (Abbas I.) // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Veliki Abas I. // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
Літаратура правіць
- Абас I Вялікі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).
Спасылкі правіць
- Большая российская энциклопедия Архівавана 5 жніўня 2019. (руск.)