Сцяпан Мікалаевіч Данілаў
Сцяпан Мікалаевіч Дані́лаў (25 снежня 1888 (7 студзеня 1889), Віцебск — 4 лютага 1978, Ленінград) — савецкі вучоны ў галіне арганічнай хіміі, доктар хімічных навук (1935), прафесар (1930). Член-карэспандэнт АН СССР (1943).
| Сцяпан Мікалаевіч Данілаў | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дата нараджэння | 26 снежня 1888 (7 студзеня 1889) | ||||||
| Месца нараджэння |
Віцебск,  Расійская імперыя |
||||||
| Дата смерці | 4 лютага 1978 (89 гадоў) | ||||||
| Месца смерці |
Ленінград,  СССР |
||||||
| Грамадзянства | |||||||
| Род дзейнасці | хімік | ||||||
| Навуковая сфера | арганічная хімія | ||||||
| Месца працы | Пецярбургскі ўніверсітэт | ||||||
| Навуковая ступень | доктар хімічных навук | ||||||
| Навуковае званне | член-карэспандэнт АН СССР, прафесар | ||||||
| Альма-матар | Пецярбургскі ўніверсітэт, Казанскі ўніверсітэт, Інстытут высокамалекулярных злучэнняў АН СССР | ||||||
| Навуковы кіраўнік | Аляксей Яўграфавіч Фаворскі | ||||||
| Узнагароды |
|
||||||
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
С. М. Данілаў нарадзіўся ў Віцебску ў сям'і чыгуначнага рабочага. У 1908 г. паступіў на фізіка-матэматычны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта. У 1914 годзе скончыў навучанне ва ўніверсітэце і застаўся працаваць у ім асістэнтам на кафедры хіміі у лабараторыі А. Я. Фаворскага і адначасова выкладаў хімію, фізіку і геаметрыю ў 18-м гарадскім вучылішчы. Пачынаючы з 1920 г. чытаў лекцыі ў Ленінградскім універсітэце, Педагагічным інстытуце імя А. І. Герцэна, Інстытуце фізічнай адукацыі імя П. Ф. Лесгафта і інш. У 1923—1928 гг. С. М . Данілаў працаваў інжынерам-хімікам у Інстытуце прыкладной хіміі, у 1928—1931 гг. з'яўляўся кансультантам Охцінскага хімічнага завода і кіраваў практыкай студэнтаў. З 1930 г. С. М. Данілаў прафесар, загадчык кафедрай Хіміка-тэхналагічнага інстытута і адначасова ў 1931—1938 гг. кіраўнік лабараторыі цэлюлозы ў Інстытуце пластычных мас. У 1934—1937 гг. чытаў курс лекцый у Артылерыйскай акадэміі імя Ф. Э. Дзяржынскага.
У час Вялікай Айчыннай вайны С. М. Данілаў у Казані, прафесар Казанскага ўніверсітэта. Пасля вяртання ў Ленінград у 1944 г. прафесар Данілаў аднавіў работу на кафедры хімічнай перапрацоўкі цэлюлозы Ленінградскага хіміка-тэхналагічнага інстытута імя Ленсавета. У маі 1945 г. С. М. Данілаў стаў загадчыкам кафедрамі будовы арганічных злучэнняў і высокамалекулярных злучэнняў у Ленінградскім дзяржаўным універсітэце, адначасова ў 1947—-1949 гг. дырэктар Навукова-даследчага хімічнага інстытута пры ўніверсітэце. У 1947 г. абраны правадзейным членам Акадэміі артылерыйскіх навук. У 1949 годзе С. М. Данілаў стварае ў Інстытуце высокамалекулярных злучэнняў АН СССР лабараторыю хімічных пераўтварэнняў цэлюлозы, ў 1950—1952 гг. выконваючы абавязкі дырэктара, а ў 1953—1960 гг. дырэктар інстытута.
Навуковая дзейнасць правіць
Навуковая дзейнасць С. М. Данілава звязаная з хіміяй вугляродаў і іх вытворных, хіміяй цэлюлозы, палімераў, вывучэннем ізамернага пераўтварэння ў шэрагу кіслародзмяшчальных арганічных злучэнняў (альдэгідна-кетонная перагрупоўка Данілава) і інш. Працуючы ў час Вялікай Айчыннай вайны ў Казанскім універсітэце, С. М. Данілаў кіраваў групай супрацоўнікаў, вырашаўшых абаронныя задачы.
У 1918—1945 гг. С. М. Данілаў працаваў памочнікам і намеснікам рэдактара часопіса «Журнал Русского физико-химического общества. Часть химическая», у 1935—1951 гг. быў членам рэакцыйнай калегіі часопіса «Природа», з 1946 па 1978 г. галоўным рэдактарам часопіса «Журнал общей химии» і адказным рэдактарам выдання «Труды Ленинградского химико-технологического института им. Ленсовета». З С 1932 па 1948 г. С. М. Данілаў з'яўляўся членам Праўлення Леніградскага аддзялення Усесаюзнага хімічнага таварыства імя Д. І. Мендзялеева і старшынёй секцыі агульнай хіміі. З 1948 г. абраны намеснікам старшыні Праўлення, а ў 1951—1958 гг. быў яго старшынёй.
Узнагароды, прэміі і ганаровыя званні правіць
- 2 ордэны Леніна
- Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга
- Ордэн «Знак Пашаны»
- медалі
- Прэмія імя Д. І. Мендзялеева
- Прэмія імя М. М. Зініна і А. А. Васкрасенскага
- Ганаровы член Усесаюзнага хімічнага таварыства імя Д. І. Мендзялеева (з 1965 года)
Зноскі
Літаратура правіць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
Спасылкі правіць
- К 125-летию Данилова Степана Николаевича (1889—1978) // Известия СПбГТИ (ТУ) № 22 (48) 2013 Архівавана 20 лютага 2017. (руск.)
- Данилов Степан Николаевич // Музей Истории СПбГТИ(ТУ) Архівавана 2 лістапада 2018. (руск.)
- Кафедра строения органических соединений — Кафедра физической органической химии // Институт химии СПбГУ (руск.)