Алег Анатольевіч Івашкевіч
Алег Анатольевіч Івашкевіч (нар. 19 жніўня 1954, Белая Царква, УССР) — беларускі вучоны ў галіне хіміі, член-карэспандэнт (2004), акадэмік (2009) Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Кандыдат хімічных навук (1982), доктар хімічных навук (1998). Ганаровы доктар Сібірскага аддзялення Расійскай акадэміі навук (2012).
| Алег Анатольевіч Івашкевіч | |
|---|---|
| Дата нараджэння | 19 жніўня 1954 (70 гадоў) |
| Месца нараджэння | |
| Род дзейнасці | хімік, выкладчык |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар хімічных навук (1988) |
| Навуковае званне |
|
| Альма-матар |
|
| Навуковы кіраўнік | Анатоль Іванавіч Лесніковіч |
| Прэміі |
 |
| Узнагароды | |
Біяграфія
правіцьНарадзіўся 19 жніўня 1954 года ў г. Белая Царква (Украінская ССР) у сям’і вайскоўца. У 1957 годзе сям’я пераехала ў Навагрудак Гродзенскай вобласці БССР. У 1971 годзе з адзнакай скончыў СШ № 4 г. Навагрудка і ў гэтым жа годзе паступіў на хімічны факультэт Беларускага дзяржаўнага універсітэта.
Пасля заканчэння БДУ ў 1976 годзе працаваў малодшым, старшым, вядучым навуковым супрацоўнікам лабараторыі агульнай хіміі БДУ, а з 1989 года — загадчыкам гэтай лабараторыяй. У 1982 годзе абараніў дысертацыю ў галіне хіміі ракетных паліваў на атрыманне вучонай ступені кандыдата хімічных навук пад кіраўніцтвам А. І. Лесніковіча. У 1994 годзе прызначаны намеснікам дырэктара па навуковай рабоце Навукова-даследчага інстытута фізіка-хімічных праблем БДУ, а з 1997 па 2009 год з’яўляўся дырэктарам НДІ ФХП БДУ.
У 1998 годзе абараніў дысертацыю на суісканне вучонай ступені доктара хімічных навук. У 2004 годзе абраны членам-карэспандэнтам, а ў 2009 годзе — акадэмікам Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. З 2009 года працуе прарэктарам па навуковай дзейнасці Беларускага дзяржаўнага універсітэта.
Навуковая дзейнасць
правіцьЗ’яўляецца вядомым вучоным у галіне фізічнай хіміі працэсаў тэрмічнага раскладання і гарэння кандэнсаваных сістэм, фізіка-хіміі азолаў, а таксама прыкладной квантавай хіміі. Сумесна з прафесарам П. Н. Гапонікам распрацаваў простыя і эфектыўныя метады і тэхналогіі атрымання шэрагу тетразолзмяшчаючых палімераў шляхам полімераналагічных ператварэнняў поліакрыланітрыла, на аснове якіх створана іх прамысловая вытворчасць.
Сумесна з акадэмікам НАН Беларусі А. І. Лесніковічам вывучыў кінэтыку і механізм тэрмічнага раскладання тетразола і шэрагу яго вытворных, і шырокага круга полівінілтэтразолаў а таксама полі-1-вінілтэтразолааў і полі- 5-винилтетразолов з намеснікамі рознай прыроды ў цыкле; распрацаваў новае пакаленне кампанентаў і рэцэптур кампазіцый для энергетычных прылад, якія выкарыстоўваюцца ў спецыяльнай тэхніцы, а таксама знайшоў і даследаваў новы від гарэння, які атрымаў назву вадкапалымянага гарэння.
Распрацаваў новы полуэмпірычны абменна-карэляцыйныя функцыянал электроннай шчыльнасці, прызначаны для даследавання структуры і уласцівасцяў малых кластараў пераходных металаў. З яго выкарыстаннем ўпершыню надзейна ідэнтыфікаваная прасторавая структура шэрагу аніёнаў кластараў срэбра, медзі і бінарных кластараў срэбра-медзь.
У апошнія гады пад кіраўніцтвам Алега Анатольевіча Івашкевіча выкананы цыкл даследаванняў, накіраваных на распрацоўку метадаў сінтэзу, даследаванне структуры, фізіка-хімічных уласцівасцяў і біялагічнай актыўнасці комплексных злучэнняў біягенных металаў з азотазмяшчальнымі гетэрацыклічнымі лігандами і выяўлены шэраг злучэнняў, якія валодаюць высокай супрацьпухліннай актыўнасцю ў спалучэнні з адносна нізкай таксічнасцю.
Пад кіраўніцтвам А. І. Івашкевіча ў НДІ ФХП БДУ ў пачатку 90-х гг. пачалі развівацца квантава-хімічныя даследаванні складаных малекулярных сістэм і выкананы цыкл работ па квантава-хімічным мадэляванні рэакцый з удзелам вытворных тетразола і сістэматычнаму даследаванню электроннага, прасторавай будовы і энергетычных характарыстык злучэнняў шэрагу азолаў.
З’яўляецца аўтарам больш за 40 вынаходак, патэнтаў і навучальнага дапаможніка «Прыкладная квантавая хімія» з грыфам Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь для студэнтаў хімічных і фізічных спецыяльнасцяў ВНУ. Падрыхтаваў двух дактароў і пяць кандыдатаў хімічных навук.
З’яўляецца членам Вучонага савета БДУ, двух Саветаў па абароне дысертацый, старшынёй Навукова-тэхнічнага савета па Дзяржаўнай праграме «Каштоўныя матэрыялы».
Навуковыя працы
правіцьАўтар больш як 455 асноўных навуковых прац, у тым ліку больш за 245 артыкулаў, 108 з якіх апублікаваныя ў англамоўных выданнях з высокім імпакт-фактарам.
Манаграфіі, навучальныя дапаможнікі, іншыя выданні
правіць- Химические проблемы создания новых материалов и технологий. Вып. 2. // Сб. статей под ред. О. А. Ивашкевича. Минск: БГУ, 2003. — 424 с.
- Chemical problems of the development of new materials and technologies. Issue 1. // Сб. статей под ред. О. А. Ивашкевича. Минск: БГУ, 2003. — 375 с.
- Академик О. А. Ивашкевич. Биобиблиография ученых Беларуси (к 60-летию со дня рождения). Мн.: Беларуская Навука, 2014. — 109 с.
Артыкулы ў міжнародных часопісах
правіць- IvashkevichO.A., Gaponik P.N., Kovalyova T.B., Andreeva T.N. Copolymerization of 1-Vinyltetrazole with Vinyl Monomers // Journal of Appl. Polymer. Sci., 1987, vol. 33, p. 769—773.
- Ivashkevich O.A., Gaponik P.N., Bubel O.N. Estimation of Alfrey-Price e Value from Quantum Chemical Calculations Data // Journal of Polymer Sci., Part C, 1987, vol. 25, p. 407—411.
- Ivashkevich O.A., Gaponik P.N., Bubel O.N., Kovalyova T.B. Copolymerization Reactivity, Electron Structure and NMR Spectra of Vinylazoles // Makromol. Chem., 1988, vol. 189, p. 1363—1372.
Навуковыя званні і ўзнагароды
правіць- Кандыдат хімічных навук (1982),
- Доктар хімічных навук (1988),
- Член-карэспандэнт НАН Беларусі (2004),
- Ганаровая грамата канцэрна «Белнафтахім» (2008),
- Акадэмік НАН Беларусі (2009),
- Медаль Францыска Скарыны (2009),
- Памятны медаль «80 гадоў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі» (2009),
- Ганаровая грамата Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь (2011),
- Ганаровы доктар Інстытута хіміі новых матэрыялаў НАН Беларусі (2011),
- Ганаровы доктар Сібірскага аддзялення Расійскай акадэміі навук (2012),
- Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (2013 года),
- Ганаровая грамата Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь (2014),
- «Выдатнік адукацыі» Міністэрства адукацыі (2014),
- Памятны медаль «300 гадоў МДУ імя М. В. Ламаносава» (2014),
- Ганаровы прафесар Даляньскім Політэхнічнага універсітэта (Dalian University of Tеchnology) (КНР, 2015),
- Юбілейны медаль «70 год Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» (2015)
- Званне «Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь» (2016),
- ордэн Айчыны ІІІ ступені (2021)[1].
У 2008, 2010, 2012, 2016 гадах атрымліваў права Нобелеўскага камітэта па хіміі намінаваць кандыдатуры вучоных для прысуджэння ім Нобелеўскай прэміі па хіміі.
Зноскі
Літаратура
правіць- Республика Беларусь: Энциклопедия: В 6 т. Т.3 / Редкол.: Г. П. Пашков и др. — Мн.: БелЭн, 2006. — 896 с.: илл.
- Прафесары і дактары навук Беларускага Дзяржаўнага Універсітэта / Склад. А. А. Яноўскі. — Мн.: БДУ, 2001. — 339 с.
- Химический факультет / ред. совет : Ф. Н. Капуцкий (пред.) [и др.]. — Минск : БГУ, 2011. — 158 с. : ил.
- Химический факультет : 1931-2006 гг. Научно-исследовательский институт физико-химических проблем / редкол. : Т. П. Каратаева (отв. ред.) [и др.]. — Минск : БГУ, 2006. — 110 с. : ил.
Спасылкі
правіць- Біяграфія на сайце БДУ
- Біяграфія на сайце НАН Беларусі
- Алег Анатольевіч Івашкевіч у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)