Афрыканскі экзархат
Афрыканскі ці Карфагенскі экзархат — візантыйская правінцыя, утвораная імператарам Маўрыкіем у 590 годзе на землях, адваяваных Велізарыем у вандалаў падчас Вандальскай вайны 533—534 гадоў. Сталіцай служыў Карфаген. На чале правінцыі стаяў экзарх, які сумяшчаў функцыі грамадзянскага кіравання і ваеннага камандавання.
Экзархат вёў не асоба паспяховую барацьбу з вестготамі за ўладу над паўднёва-ўсходняй Іспаніяй, а таксама спрабаваў улагодзіць берберскія плямёны Паўночнай Афрыкі. Пры імператары Іракліі I, сыне экзарха Афрыкі Іраклія Старэйшага, сітуацыя стабілізавалася настолькі, што разглядалася магчымасць пераносу ў Карфаген сталіцы імперыі.
У 647 годзе экзарх Рыгор (стрыечны пляменнік Іраклія), скарыстаўшыся паслабленнем імператарскай улады з прычыны ўдараў арабаў, аддзяліўся ад Канстанцінопаля і абвясціў сябе імператарам Афрыкі. Вельмі хутка яму самому прыйшлося мець дачыненне да ўварвання Амеядаў з Егіпта.
Арабскае заваяванне Паўночнай Афрыкі завяршылася падзеннем Карфагена ў 698 годзе. На тэрыторыі былога экзархата (рымскія правінцыі Афрыка, Бізацэна, Трыпалі, Нумідыя, Маўрэтанія) была ўтворана арабская правінцыя Іфрыкія.
Літаратура
правіць- Bury, John Bagnell (1923). History of the Later Roman Empire Vols. I & II. Macmillan & Co., Ltd.
- Cameron, Averil (2000). "Vandal and Byzantine North Africa". Late Antiquity: Empire and Successors A.D. 425-600, The Cambridge Ancient History Vol. XIV. Cambridge University Press. pp. 552–569. ISBN 0521325919.
- Cameron, Averil (1982). "Byzantine Africa: The Literary Evidence". University of Michigan Excavations at Carthage, Vol. VII. University of Michigan Press. pp. 29–62.
- Moderan, Yves (2003). Les Maures et l'Afrique romaine, IV-VII siècle.