Беларускія ўзброеныя фарміраванні ў 1917—1923 гадах

Узброеныя фарміраванні з перавагай беларускага кантынгенту, створаныя ў 1917—1923 гадах.

Пералік

Аўтаномныя фарміраванні

Цэнтральнай беларускай вайсковай рады

• 1-ы Мінскі беларускі полк (24.11.1917—снежань 1917), планаваўся як першая часць беларускага корпуса на Заходнім фронце
• Беларускі ўланскі полк, або Беларускі конны полк (1917—1918)
• 1-ы Смаленскі беларускі полк
• Віцебскі беларускі полк
• Лунінецкі беларускі полк — фарміраванне ў Лунінцы аднойчы згадваецца ва ўспамінах К. Езавітава, апроч месца дыслакацыі пра яго нічога не вядома.

Вялікай беларускай рады

• 1-ы Мінскі беларускі полк (20.2.1918—?)
• беларускі эскадрон Нямкевіч (20.2.1918—?)
• беларускі эскадрон Мядзведзева (20.2.1918—?)
• Мінская беларуская міліцыя (20.2.1918-—?)

Вайсковых гурткоў і рад, у складзе былой РІА

• Беларуская пяхотная дывізія на Румынскім фронце (пачатак лютага 1918—?) — беларускае вайсковае злучэнне створанае на аснове беларусізаванага 4-га армейскага корпуса і далучаных да яго іншых беларусізаваных часцей Румынскага фронту

Узброеныя сілы Беларускай Народнай Рэспублікі

Уласнага камандавання

• 1-ы беларускі полк (лістапад 1918, з 23.11.1918, паводле пагаднення БНР з Літвой, перайшоў пад камандаванне літоўскага Генштаба)
• Асобны атрад войскаў БНР у Балтыі (канец 1919—пачатак 1920) пад камандаваннем Станіслава Булак-Балаховіча
• 1-я Слуцкая стралковая брыгада (17.11.1919—студзень 1920)
  • Слуцкі полк
  • Грозаўскі полк

• Беластоцкі асобны батальён (?—студзень 1921?)

Пад камандаваннем літоўскага Генштаба

• 1-ы беларускі полк (з 23.11.1918, паводле пагаднення БНР з Літвой, перайшоў пад камандаванне літоўскага Генштаба), расфарміраваны палякамі, частка асабовага складу звернута на фарміраванне Беларускага асобнага батальёна
• 2-гі беларускі полк (фарміраванне спынена)

• Беларускі гарнізон камендатуры Гродна (красавік 1919—?)

• Беларускі асобны батальён
• Беларускі гусарскі эскадрон
• 1-я беларуская асобная рота
• 2-я беларуская асобная рота

Пад камандаваннем Антанты

• Беларуская дывізія — пачала фарміравацца ў лютым 1919 года ў Адэсе пад камандаваннем Антанты, пасля эвакуацыі французаў з Адэсы ў красавіку 1919 года, перайшла на бок бальшавікоў і працягвала фарміравацца ўжо як брыгада ў складзе 3-й арміі РСЧА

У складзе арміі бальшавікоў

• Беларуская нацыянальна-чырвоная гвардыя (або Беларуская нацыянальная народна-сацыялістычная гвардыя) — планаванае ў 1918 годзе ЦБВР беларускае вайсковае злучэнне ў складзе Чырвонай Арміі
• 1-я беларуская брыгада — створана ў лютым 1919 года як беларуская дывізія пад камандаваннем Антанты, пасля эвакуацыі французаў з Адэсы ў красавіку 1919 года, перайшла на бок бальшавікоў і працягвала фарміравацца ўжо як брыгада ў складзе 3-й арміі РСЧА

У складзе ўзброеных сіл Польшчы

• Беларускі батальён пры польскім генштабе

Гл. таксама

• Узброеныя сілы Вялікага Княства Літоўскага
• Літоўскі асобны корпус (1817—1829/1831) у Рускай імператарскай арміі

Літаратура

• Латышонак А. Жаўнеры БНР. — выд. 3-е, перапрацаванае. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 373 с. — ISBN 978-5-00076-003-1.