Бітва за Эль-Кут (2004)
Бітва за Эль-Кут — бітва Іракскай вайны, якая адбылася з 5 па 7 красавіка 2004 года ў Эль-Кут (правінцыя Васіт), горадзе дыслакацыі ўкраінскіх войскаў у Іраку. Баявыя дзеянні пачаліся з атакі байцоў шыіцкай групоўкі «Армія Махдзі». Украінцы разам з прыватнікамі прынялі бой і два дні трымалі горад, а затым адступілі на базавы лагер.
| Бітва за Эль-Кут | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Іракская вайна | |||
.jpg) Зоны адказнасці ў Іраку па стане на 30 красавіка 2004 года. | |||
| Дата | 5—7 красавіка | ||
| Месца | Эль-Кут | ||
| Вынік |
|
||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Страты | |||
|
|||
.svg){kind=small}
Папярэднія падзеі правіць
Пасля закрыцця ў канцы сакавіка 2004 года (за дэзінфармацыю, распальванне варожасці да ЗША і заклікі да гвалту) іракскай часовай адміністрацыяй газеты «Аль-Хаўза», якая належала Муктаду ас-Садру, аднаму з духоўных лідараў іракскіх мусульман-шыітаў, і арышт аднаго з яго галоўных памочнікаў, аль-Садр выступіў з нечакана гарачай пропаведзью, і ўжо на наступны дзень, 3 красавіка, хваля паўстанняў пракацілася па поўдні краіны, што перарасло ва ўзброенае паўстанне на чале з «Арміяй Махдзі». Падраздзяленні групоўкі пачалі наступленне ў Ан-Наджафе, Куфе, Эль-Кут і Садры, захапіўшы грамадскія будынкі і паліцэйскія ўчасткі, аб’яднаўшы сілы ў сутыкненнях з кааліцыйнымі сіламі.
Ход баявых дзеянняў правіць
Паўстанцы супраць украінцаў правіць
У красавіку 2004 года паўстанцы «Арміі Махдзі», ператварыўшы мірныя акцыі ва ўзброеныя, нанеслі ўдар па некаторых падраздзяленнях Аб’яднанай аперацыйнай групы кааліцыі (CEP) у Іраку. У суседніх правінцыях Ан-Наджаф і Карбеле, дзе знаходзяцца шыіцкія святыні, баевікі захапілі мячэці, ператварыўшы іх у крэпасці, і кааліцыйным сілам прыйшлося прымяніць значныя сілы для ліквідацыі гэтых цэнтраў супраціву. Вялікая колькасць байцоў арміі пераехала ў правінцыю Васіт, каб пачаць актыўныя ўзброеныя акцыі пратэсту супраць замежных сіл. Правінцыя знаходзілася пад кантролем украінскага кантынгенту, які не меў ні цяжкай зброі, ні артылерыі, ні нават мінамётаў, таму Эль-Кут для паўстанцаў былі лёгкай здабычай.
6 красавіка, у 6:50, на групы патрулявання 61-га батальёна напалі ўзброеныя атрады. Налётчыкі шырока выкарыстоўвалі лёгкую зброю, гранатамёты РПГ-7, снайперскі агонь. Украінцы адлюстравалі атаку, але падчас бою быў смяротна паранены стрэлам гранатамёта па борце бронетранспарцёра Руслан Андрашчук, кулямётчык КПВТ.
У 14:30 пачаўся абстрэл будынка часовай адміністрацыі, які ахоўваў 3-ю роту 61-га батальёна. Каля 16 гадзін вечара мабільныя часці былі вымушаны адступіць да берага ракі Тыгр. Пазыцыі 3-й роты 61-га батальёна ў Эль-Кут і паўночна-ўсходняй частцы базавага лагера ўкраінцаў былі таксама абстраляны з мінамётаў. У адказ на гэта была адкрыта страляніна з гранатамётаў AГС-17, што значна знізіла інтэнсіўнасць агню паўстанцаў. Аднак на працягу дня працягвалася актыўная страляніна баевікоў і падраздзяленняў 5-й брыгады.
Увечары жорсткія напады іракцаў некалькі аціхлі, а потым спыніліся зусім. Тым не менш, украінскае камандаванне прымае рашэнне ўзяць падраздзяленні ў базавы лагер і пакінуць горад. У Эль-Кут заставаліся толькі некаторыя байцы 61-га батальёна, які быў перакрыты ў часовым будынку грамадзянскай адміністрацыі. У ноч на 6 красавіка ўкраінскія войскі разам з супрацоўнікамі адміністрацыі ЗША, Брытаніі і Польшчы адкрылі мінамётны агонь. Затым, да світання ў 5 гадзін, знішчыўшы да дзесяці агнявых пунктаў, падраздзяленне без страт прыбыло ў базавы лагер. Горад апынуўся за паўстанцамі.
Паўстанцы супраць прыватнікаў правіць
5 красавіка каля 400 байцоў «Арміі Махдзі» атакавалі галоўную базу часовай кааліцыйнай адміністрацыі, якую абаранялі супрацоўнікі трох ПВК — Triple Canopy, KBR, Control Risks Group. У лагеры знаходзіўся губернатар правінцыі Васіт Марк Этэрынгтан. Пры нападзе іракскія ахоўнікі тут жа разбегліся. Інсургенты занялі пануючыя будынкі вакол базы і пачалі яе абстрэл з мінамётаў, буйнакаліберных кулямётаў і гранатамётаў. Кантрактнікі адказвалі агнём з даху губернатарскай вілы[1].
Недалёка ад базы на другім баку ракі ў акружэнне трапіла група наймітаў (5 байцоў) кампаніі Hart Security. Яны займаліся тут аховай мясцовых ліній электраперадач. Байцы адбіваліся два дні, спрабуючы выклікаць амерыканцаў і ўкраінцаў, пакуль не села батарэя рацыі. Камандзір групы паўднёваафрыканец Грэй Брэдфілд быў забіты. Яго найміты здолелі выслізнуць з акружэння баевікоў, апрануўшыся як мясцовыя жыхары, захапілі машыну і вырваліся з горада[2].
Этэрынгтан, які абараняўся на базе, першапачаткова спадзяваўся на прыход украінцаў, але Астроўскі не спяшаўся ратаваць наёмнікаў і губернатара. Тады ён спрабаваў выклікаць дапамогу з Багдаду, але ніхто не мог узяць на сябе адказнасць за правядзенне аперацыі. У прыцемках 5 красавіка да базы наблізіліся верталёты Apache, і гэта спыніла стральбу, але як толькі верталёты паляцелі, бой аднавіўся[3].
6 красавіка Этэрынгтан з вялікай неахвотай далучыўся да ўкраінскага канвою і пакінуў базу. Каманда брытанскай Control Risks Group аддзялілася ад асноўных сіл і паспрабавала прарвацца на двух браніраваных джыпах. Гэты маленькі канвой трапіў у засаду ўжо праз 30 хвілін у лабірынце вулачак у раёне мясцовага рынку[3].
Страты правіць
Па даных амерыканскай разведкі, за першы дзень баёў у Эль-Кут украінцы забілі 180—200 байцоў «Арміі Махдзі». Страты ўкраінцаў: адзін забіты і шасцёра атрымалі лёгкія раненні. Найміты страцілі як мінімум 1 забітага.
Наступствы правіць
У сувязі з падзеямі ў горадзе і гібеллю аднаго вайскоўца прэзідэнт Леанід Кучма ўнёс у Вярхоўную Раду законапраект аб «статусе і гарантыях украінскіх міратворцаў». У сваю чаргу Кампартыя Украіны запатрабавала вывядзення войск з Ірака[4].
9 красавіка падраздзяленнямі батальёна марской пяхоты ЗША пры падтрымцы танкавай роты пачалося правядзенне аперацыі «Узбунтаваны ятаган». Да канца 11 красавіка кантроль над Эль-Кутам быў адноўлены. Украінцамі былі ўзяты пад ахову масты праз раку Тыгр і элеватар — аб’ект, выгадны ў тактычным плане для кантролю абстаноўкі ў горадзе. Да сярэдзіны красавіка абстаноўка ў правінцыі адносна нармалізавалася[5].
Зноскі
- ↑ Коновалов 2015, p. 190.
- ↑ Коновалов 2015, p. 191.
- ↑ а б Коновалов 2015, p. 192.
- ↑ Андрій Лисенко, Рустам Корсовецький. Час мужності Архівавана 9 ліпеня 2022. // День : газета. — 8 квітня 2004.
- ↑ Р. Туровец. 6-я отдельная механизированная бригада // Сайт 5-й отдельной механизированной бригады.
Літаратура правіць
- Коновалов И. П. Солдаты удачи и воины корпораций. История современного наемничества. — Пушкино: Центр стратегической конъюктуры, 2015. — С. 189-196. — 216 с. — ISBN 978-5-9906069-7-5.