Гема Фрызіус

Гема Фрызіус (нідэрл.: Gemma Frisius; 8 снежня 1508, Докюм, Фрысландыя — 25 мая 1555, Лёвен) — нідэрландскі матэматык, урач, картограф, філосаф, гравёр, майстар астранамічных інструментаў, педагог.

Гема Фрызіус
фрыз.: Jemme Reinierszoon
Дата нараджэння	8 снежня 1508[…]
Месца нараджэння	Докюм[d], Сямнаццаць правінцый
Дата смерці	25 мая 1555[…] (46 гадоў)
Месца смерці	Лёвен, Іспанскія Нідэрланды
Грамадзянства	Сямнаццаць правінцый
Дзеці	Карнеліус Гема[d]
Род дзейнасці	матэматык, урач, картограф, выкладчык універсітэта, стваральнік інструментаў, філосаф, фізік, астраном, globe maker
Месца працы	Лувенскі каталіцкі ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктар медыцынскіх навук
Альма-матар	Лувенскі каталіцкі ўніверсітэт (1536)[…]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Стварыў ў 1536 годзе адзін з найстарэйшы глобусаў, палепшыў шэраг інструментаў свайго часу, якія выкарыстоўваюцца ў прыкладной матэматыцы, геадэзіі і навігацыі.

Біяграфія

Нарадзіўся ў беднай сям’і. З юнацтва быў кульгавы. Пасля смерці бацькоў пераехаў у Гронінген, з 1525 года навучаўся ў Лёвенскім каталіцкім універсітэце, у спісе дысцыплін якога былі матэматыка і астраномія. У 1536 годзе атрымаў вучоную ступень доктара медыцыны. Быў пакінуты на медыцынскім факультэце ўніверсітэта ў Лёвене, дзе працаваў да сваёй смерці.

Падчас вучобы заняўся вырабам глобусаў і матэматычных інструментаў. Дзякуючы якасці і дакладнасці прылад атрымаў шырокую вядомасць у навуковым свеце, атрымаў высокую ацэнку ад Ціха Брагэ.

У 1533 годзе ўпершыню апісаў метад трыянгуляцыі, які выкарыстоўваюць у картаграфіі і геадэзіі па гэты дзень. У 1530 (або 1533) годзе быў першым, хто апісаў спосаб вызначэння геаграфічнай даўгаты з дапамогай дакладнага гадзінніка.

У 1544 годзе з дапамогай камеры-абскуры Гема Фрызіус назіраў сонечнае зацьменне. Займаючыся астраноміяй і картаграфіяй вёў перапіску з М. Капернікам. Быў адным з першых прыхільнікаў геліяцэнтрычнай сістэмы свету.