Гетэратычная струна
Гетэратычная струна — з'яўляецца адным з асноўных аб'ектаў даследавання тэорыі струн. Яна з'яўляецца найбольш складанай ў вывучэнні, бо прадстаўляе сабой нясуперсіметрычны гібрыд базоннай і ферміённай струн.
Тэорыя струн | ||||||||
Тэорыя суперструн
| ||||||||
Каб разабрацца чаму гетэратычная струна існуе і па пэўных прыкметах з'яўляецца «добрай» мадэллю, неабходна зразумець сам сэнс гібрыдызацыі і яе магчымыя варыянты.
- Перш за ўсё варта прыняць, што базонная струна D=26 і ферміённая струна D=10 існуюць, г. зн. вакуумная нестабільнасць ў выглядзе тахіёна прысутнічае ў абодвух струнах.
- Неабходна разабрацца з ўзбуджэннямі замкнёных струн, умовы перыядычнасці прыводзіць да незалежнасці L-ўзбуджаасці і R-ўзбуджанасці. Такім чынам мы можам падзяліць базонную і ферміёную струну на 4 незалежных спектры і па рознаму іх спалучаць.
- Найбольш цікавыя спалучэнні наступныя: з L-ўзбуджанасці D=26 базоннай струны, адвольныя 10 спалучаюцца з R-ўзбуджэннямі D=10 ферміённай струны, рэшта 16 размернасцей ў далейшым патрабуюць дадатковай інтэрпрэтацыі. Такім чынам гетэратычная струна з'яўляецца хіральным гібрыдам замкнёных базонных і ферміённых струн.
- Умоўна правы сектар ператварыўся ў суперструну, пра якую вядома, што яе крытычная размернасць роўная 10 і яна не ўтрымлівае тахіённай нестабільнасці вакуумнага стану.
- Умоўна левы сектар патрабуе далейшага разгляду. Яго размернасць 16 і ён не мае суперсіметрыі.
- Адначасова з п. 3 ўзнікае «люстраная» канструкцыя, калі памяняць словы правы і левы. Аднак з-за адвольнасці выбару 10 базонных зменных — дакладнай люстранасці верагодна не будзе.
У прынцыпе замкнёную струну, з-за незалежнасці правых і левых пажаднасці, можна разглядаць як нейкі здабытак правай і левай адкрытых струн, пры гэтым адкрытыя струны ў L і R сектарах могуць быць рознымі. Гэта дазваляе праводзіць сумесны аналіз тэорый струн і выяўляць адрозненні і супадзенні ў розных варыянтах канструкцый.
Так званы «гетэратычны размерны парадокс» мае патрэбу ў струннай інтэрпрэтацыі.
Цікава, што пры ліквідацыі квантавых анамалій ў тэорыі струн, найбольш перспектыўнымі (бязанамальнымі) аказваюцца калібровачныя групы SO(32) і E(8)xE(8). Абедзве групы маюць ранг (размернасць Картанаўскай пвдалгебры) 16 = 26-10. Таму асноўная ідэя дадзенай гібрыдызацыі атрымаць калібровачную сіметрыю з уласцівасцямі гэтых 16 левых каардынат. У гэтым выпадку тэорыя гетэратычнай струны стане суперсіметрычнай тэорыяй струн ў D = 10, у якой ўзаемадзеяння паўстануць у выніку кампактыфікацыі «лішніх» (унутраных) каардынат.
Патрабаванні самаўзгодненасці:
- Адсутнасць вакуумных нестабільнасцей (тахіёнаў) і духо́ў (няфізічных станаў спектру) рознай прыроды.
- Унітарнасць.
- Суперсіметрыя.
- Лорэнц-інварыянтнасць.
- Адсутнасць квантавых анамалій.
- Канечнасць.
Канструкцыі тэорыі струн:
- Базонная струна — крытычная размернасць D = 26, у сістэме адсутнічаюць ферміёны і вакуумны стан метастабільнаы — тахіён.
- Ферміённая струна — крытычная размернасць D = 10, сістэма з неабходнасцю патрабуе прысутнасць базонаў, таму найбольш натуральны падыход гібрыдызаваць ферміённую струну з базоннай. Па ранейшаму вакуумнае стан метастабільны — тахіён.
- Гібрыдныя струны.
Літаратура
правіць- Поляков А. М. Калибровочные поля и струны / Под ред. А. А. Белавина, М. Ю. Лашкевича. — М.: ИТФ, Черноголовка, 1995. — 300 с.
- Кетов С. В. Введение в квантовую теорию струн и суперструн. — Новосибирск: Наука, 1990. — 368 с.