Лісабон

Лісабон (парт.: Lisboa; /liʒ'boɐ/) — сталіца Партугаліі, з'яўляецца таксама галоўным портам краіны.

Горад Лісабон Lisboa Герб Сцяг Краіна Партугалія Рэгіён Лісабон Акруга Лісабон Каардынаты 38°43′ пн. ш. 9°10′ з. д. Унутранае дзяленне 53 раёна (freguesias) Мэр Карлуш Маэдаш[d] Першая згадка 205 да н.э. Ранейшыя назвы лац.: Olissipo, араб. al-Lixbuna‎‎ Горад з 1179 Плошча 83,84 км² Вышыня цэнтра 100 ± 100 м Водныя аб’екты Таха Афіцыйная мова партугальская мова|партугальская Насельніцтва 509 751 чалавек (2006) Шчыльнасць 9 518,1 чал./км² Часавы пояс UTC+0, летам UTC+1 Тэлефонны код +351 xxx-xxx-xxx Паштовыя індэксы 1000-1900 Афіцыйны сайт cm-lisboa.pt (парт.) Лісабон на карце Партугаліі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Прыродныя ўмовы

Горад займае выгаднае становішча на паўднёва-заходнім узбярэжжы Пірынейскага паўвострава, у шырокім вусці ракі Таха, за 15 км ад Атлантычнага акіяна. Раёны горада распасціраюцца ўздоўж лісабонскага ўзбярэжжа, якое цягнецца ад рачнога вусця да пляжаў Алентэжу. Сучасныя вышынныя будынкі мегаполіса бліжэй да ўскраін змяняюцца маляўнічымі рыбацкімі хацінамі, аб’яднанымі ў невялікія пасёлкі. Узімку сярэдняя тэмпература +9 °C, улетку +24 °C. Наваколлі Лісабона багатыя расліннасцю, сярод якой: прыморская хвоя, эўкаліпт, вечназялёныя хмызнякі (маквісы).

Насельніцтва, мова, веравызнанне

Лісабон — найбуйнейшы горад Партугаліі. У ім пражывае больш 564 477 (2001) жыхароў, а ў агламерацыі Вялікі Лісабон — каля 2,6 млн, што складае амаль чвэрць насельніцтва дзяржавы. Сталіца Партугаліі — шматнацыянальны горад, 97 % яго насельніцтва складаюць партугальцы, 3 % — замежныя грамадзяне. Практычна ўсё насельніцтва сталіцы вызнае каталіцызм, але ў цяперашні час гараджане ўсё радзей наведваюць храмы. Акрамя таго, у Лісабоне маецца юдзейская абшчына, у якой налічаецца нешматлікім больш 1 тыс. вернікаў.

Гісторыя развіцця горада

Лісабон — горад з багатай гісторыяй, якая налічвае больш 20 стагоддзяў. У старажытных крыніцах ён упершыню згадваецца ва II стагоддзі да н.э. як буйное паселішча іберыйскага племя лузітан. Выгаднае ў эканамічным плане размяшчэнне спрыяла хуткаму росту горада. У канцы II стагоддзя да н.э. горад быў захоплены Рымскай імперыяй, і колішнія традыцыі і мовы зніклі. У 714 ад рымлян горад перайшоў арабскім халіфам і знаходзіўся пад іх уладай больш трох стагоддзяў, пасля чаго французскія рыцары падчас войнаў супраць мусульман (Рэканкіста) адваявалі горад. У 953 Ардонью III перабіў мусульманскі гарнізон Лісабона. У 1147 горад быў адваяваны ў арабаў, а сталіцай Партугаліі стаў толькі ў 1256. У 1384 горад чатыры месяцы трымалі ў аблозе кастыльскія войскі.

Лісабон праіснаваў адносна мірна да 1 лістапада 1755, калі ў выніку моцнага землетрасення быў разбураны да заснавання. Аднавілі яго толькі да канца XVIII ст. Адноўлены горад стаў аб'ектам увагі Напалеона Банапарта, і ў 1807 яго войска ўзяло горад, адбіты горад быў у 1811. У наступныя гады Лісабон неаднаразова станавіўся арэнай сутыкнення розных палітычных інтарэсаў, спакой наступіў толькі пасля Другой сусветнай вайны.

Адукацыя

• Лісабонскі ўніверсітэт, Новы Лісабонскі ўніверсітэт, Лісабонскі аўтаномны ўніверсітэт, Лісабонскі еўрапейскі ўніверсітэт.

Памятныя мясціны

• Вежа Белен
• Палац Мафра
• Палац Ажуда
• Беленскі палац

Музеі

• Нацыянальны археалагічны музей
• Нацыянальны музей старадаўняга мастацтва

Вядомыя асобы

• Антоніу Гутэрыш
• Педру Сантана Лопіш
• Жоржы ды Сена

Спасылкі

• Alfama & Castelo Архівавана 13 мая 2007.
• Лісабон Архівавана 15 верасня 2008. Даведнік па горадзе

• Лісабон - Lisboa
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•