Дзяржаўны Сход Рэспублікі Саха

Дзяржаўны Сход (Іл Тумэ́н) Рэспублікі Саха́ (Яку́ція) (якуцк.: Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнэ) — аднапалатны парламент Рэспублікі Саха (Якуція), з’яўляецца прадстаўнічым, заканадаўчым і кантрольным органам дзяржаўнай ўлады Рэспублікі Саха (Якуція).

Дзяржаўны Сход Рэспублікі Саха
V скліканне
Тып
Тып	Аднапалатны парламент
Кіраўніцтва
Старшыня	Аляксандр Мікалаевіч Жыркоў, Адзіная Расія з 2 верасня 2013 года
Структура
Членаў	70
Фракцыі	АР (52)      КПРФ (5)      ЛДПР (1)      СР (9)      За жанчын Расіі (1)
Выбары
Апошнія выбары	2 верасня 2013 года
Зала пасяджэнняў
Якуцк, вул. Яраслаўскага, д. 24/1
Сайт
www.iltumen.ru/

Прававыя асновы дзейнасці і статус Іл Тумэна вызначаны ў Канстытуцыйным законе Рэспублікі Саха (Якуція) «Аб Дзяржаўным Сходзе (Іл Тумэн)» ад 10 ліпеня 2002 года 35-3 № 401-II і главой 5 Канстытуцыі (Асноўнага закона) Рэспублікі Саха (Якуція).

Структура

Працу Іл Тумэна ўзначальвае старшыня і яго намеснікі.

Праца дэпутатаў ажыццяўляецца ў рамках камітэтаў і камісій. У Іл Тумэне V склікання працуе 12 камітэтаў і 1 камісія:

• Кантрольны камітэт;
• Камітэт па дзяржаўнаму будаўніцтву і заканадаўству;
• Камітэт па пытаннях мясцовага самакіравання;
• Камітэт па бюджэце, фінансах, падатковай і цэнавай палітыцы, пытаннях уласнасці і прыватызацыі;
• Камітэт па будаўніцтве і жыллёва-камунальнай гаспадарцы;
• Камітэт па эканамічнай, інвестыцыйнай і прамысловай палітыцы, прадпрымальніцтву, турызме і развіццю інфраструктуры;
• Камітэт па ахове здароўя, сацыяльнай абароне, працы і занятасці;
• Камітэт па вёсцы і аграрнай палітыцы;
• Камітэт па зямельным адносінам, прыродным рэсурсам і экалогіі;
• Камітэт па навуцы, адукацыі, культуры, сродкаў масавай інфармацыі і справах грамадскіх арганізацый;
• Камітэт па справах сям’і, дзяцінства, моладзі, фізічнай культуры і спорце;
• Камітэт па пытаннях карэнных малалікіх народаў Поўначы і справах Арктыкі;
• Мандатная і рэгламентныя камісія.

На пастаяннай аснове працу вядзе Апарат Дзяржаўнага Сходу (Іл Тумэн).

Паўнамоцтвы

Згодна з арт. 56 Канстытуцыі Рэспублікі Саха (Якуція) Іл Тумэн мае наступныя паўнамоцтвы:

• Прыняцце Канстытуцыі Рэспублікі Саха (Якуція), яе змяненняў і дапаўненняў;
• Заканадаўчае рэгуляванне па прадметах вядзення Рэспублікі Саха (Якуція) і прадметах сумеснага вядзення Расійскай Федэрацыі і Рэспублікі Саха (Якуція) у межах паўнамоцтваў Рэспублікі Саха (Якуція);
• Заслухоўванне пасланняў Прэзідэнта Рэспублікі Саха (Якуція), Канстытуцыйнага суда Рэспублікі Саха (Якуція);
• Прыняцце рашэнняў па асноўных пытаннях унутранай, знешняй, эканамічнай, сацыяльнай і культурнай палітыкі Рэспублікі Саха (Якуція);
• Зацвярджэнне дзяржаўных праграм сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Саха (Якуція);
• Зацвярджэнне дзяржаўнага бюджэту Рэспублікі Саха (Якуція) і справаздачы аб яго выкананні;
• Усталяванне парадку кiравання i распараджэння ўласнасцю Рэспублікі Саха (Якуція);
• Ажыццяўленне кантролю за выкананнем і выкананнем законаў Рэспублікі Саха (Якуція);
• Усталяванне падаткаў і збораў, аднесены федэральным законам да вядзення Рэспублікі Саха (Якуція);
• Выраз недаверу Прэзідэнту Рэспублікі Саха (Якуція);
• Усталяванне сістэмы выканаўчых органаў дзяржаўнай улады Рэспублікі Саха (Якуція);
• Дача згоды Прэзідэнту Рэспублікі Саха (Якуція) на прызначэнне на пасаду Старшыні Урада Рэспублікі Саха (Якуція), яго намеснікаў і асобных міністраў Рэспублікі Саха (Якуція);
• Прызначэнне на пасаду суддзяў Канстытуцыйнага суда Рэспублікі Саха (Якуція), упаўнаважанага па правах чалавека ў Рэспубліцы Саха (Якуція);
• Заслухоўванне справаздачы Урада Рэспублікі Саха (Якуція);
• Выраз недаверу Ураду Рэспублікі Саха (Якуція);
• Усталяванне і змяненне адміністрацыйна-тэрытарыяльнага ўладкавання Рэспублікі Саха (Якуція);
• Усталяванне парадку правядзення выбараў Прэзідэнта Рэспублікі Саха (Якуція) і народных дэпутатаў Рэспублікі Саха (Якуція), прызначэнне даты выбараў Прэзідэнта Рэспублікі Саха (Якуція) і народных дэпутатаў Рэспублікі Саха (Якуція);
• Надзяленне грамадзяніна Расійскай Федэрацыі па прадстаўленні Прэзідэнта Расійскай Федэрацыі паўнамоцтвамі Прэзідэнта Рэспублікі Саха (Якуція);
• Усталяванне парадку прызначэння і правядзення рэспубліканскага рэферэндума, а таксама яго прызначэнне;
• Ажыццяўленне права заканадаўчай ініцыятывы ў Федэральны сход Расійскай Федэрацыі;
• абранне міравых суддзяў;
• Зацвярджэнне заключэння і скасавання дагавораў Рэспублікі Саха (Якуція);
• Зацвярджэнне пагаднення аб змяненні межаў Рэспублікі Саха (Якуція);
• Прыпыненне дзеяння законаў Рэспублікі Саха (Якуція);
• Зварот да Прэзідэнта Рэспублікі Саха (Якуція) з прапановай аб змене або адмене прававых актаў Прэзідэнта Рэспублікі Саха (Якуція) і іншых органаў выканаўчай улады Рэспублікі Саха (Якуція);
• Установа дзяржаўных узнагарод і ганаровых званняў Рэспублікі Саха (Якуція);
• Тлумачэнне законаў Рэспублікі Саха (Якуція);
• Усталяванне і змяненне парадку адукацыі, аб’яднання, пераўтварэння або скасавання муніцыпальных утварэнняў, усталяванне і змена іх межаў;
• Іншыя пытанні, аднесеныя заканадаўствам да вядзення парламента Рэспублікі Саха (Якуція).

Этнічны склад

Этнасы	I скліканне		II скліканне		III скліканне
	колькасць	%	колькасць	%	колькасць	%
Якуты	31	60,7	49	73,2	38	55,0
Рускія	14	27,4	13	19,4	27	39,2
Эвены	1	1,9	2	3,0	2	2,8
Эвенкі	1	1,9	-	-	1	1,4
Украінцы	3	5,8	3	4,5	1	1,4
Немцы	1	1,9	-	-	-	-
Усяго	51	-	67	-	69	-

Спасылкі

• Афіцыйны сайт Дзяржаўнага Сходу (Іл Тумэн) Рэспублікі Саха (Якуція) Архівавана 16 лютага 2013.
• Афіцыйны web-сервер органаў дзяржаўнай улады Рэспублікі Саха (Якуція) Архівавана 22 лютага 2011.