Касцёл Найсвяцейшай Тройцы і кляштар дамініканцаў (Дунілавічы)
Касцёл Найсвяцейшай Тройцы і кляштар дамініканцаў — рымска-каталіцкі сакральны комплекс у Дунілавічах, узведзены ў 1773. Аб'ект Дзяржаўнага спісу гістарычна-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь.
| Сакральны комплекс | |
| Касцёл Найсвяцейшай Тройцы і кляштар дамініканцаў | |
|---|---|
.jpg) Касцёл Найсвяцейшай Тройцы | |
| 55°04′33″ пн. ш. 27°14′08″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Вёска | Дунілавічы |
| Канфесія | Каталіцтва |
| Епархія | Віцебская дыяцэзія |
| Архітэктурны стыль | барока |
| Будаўніцтва | 1769—1773 гады |
| Статус |
 Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Г000592 |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя правіць
Першы парафіяльны касцёл правіць
Першы драўляны касцёл Нараджэння Божай Маці быў закладзены ў Дунілавічах каля 1500 г. У 1624 г. ён быў забяспечаны падкаморыем Янам Далмат-Ісайкоўскім, які тады набыў Дунілавічы. Калі драўляны касцёл згарэў у 1890 г., то ўлады не дазволілі аднавіць яго на старым месцы, насупраць праваслаўнай царквы (былога дамініканскага касцёла). У 1894 г. ксёндз Аляксандр Дулька з дапамогай парафіян пабудаваў новы драўляны касцёл, па-за мястэчкам[1].
У 1933 г. была створана каталіцкая парафія ў Варапаеве. У сувязі з гэтым дамініканскі касцёл Святой Троіцы ў Дунілавічаў стаў парафіяльным, а парафіяльны драўляны касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі і Святога Міхала Арханёла быў у цэласці перанесены ў Варапаева. На пачатку 1960-х гадоў гэты касцёл па загаду мясцовых уладаў быў разабраны, а драўніна была зноў адвезена ў Дунілавічы для будаўніцтва сельскага Дома культуры[2].
Дамініканскі касцёл правіць
У 1683 г. Эльжбета Белазор з Ісайкоўскіх і яе муж Крыштаф Белазор (упіцкі староста і харунжы ВКЛ) заснавалі на другім баку рынка драўляны касцёл, прысвечаны Святой Троіцы і перадалі яго дамініканцам. У 1685 г. адбылося асвячэнне драўлянага храма.
У 1769 г. драўляны касцёл дамініканцаў згарэў і манахі на яго месцы ў 1769—1773 гадах пабудавалі каменны храм і кляштар. Будаўнічымі работамі кіраваў прафесар айцец-дамініканец Юзаф Жылакоўскі. На той момант у манастыры было 7 айцоў і два рэлігійныя браты. У 1773 г. касцёл асвяціў біскуп Фелікс Тавянскі[2].
Пры кляштары працавала дзіцячая школа.
Бібліятэка кляштара налічвала 163 тамы (1830)[3].
З фундушавага абавязку шпіталь утрымліваўся пры кляштары ў Дунілавічах, дзе быў пабудаваны будынак для 7-мі бедных. На іх утрыманне Дунілавіцкі двор выдзяляў па 7 кашуляў, бочцы жыта і палове бочкі ячменю, а з маёнтка Лучай — па 15 рулонаў сукна штогод. Акт візітацыі 1818 г. зазначае, што, нягледзячы на пажар 1812 г., пасля якога шпіталь згарэў, будынак быў адноўлены і нагляд за хворымі быў належны[4].
Пасля здушэння паўстання 1830—1831 гадоў, у 1850 годзе расійскія ўлады скасавалі кляштар, па чым касцёл дзейнічаў як парафільны. Па здушэнні паўстання 1863—1864 гадоў, у 1866 годзе касцёл гвалтоўна перарабілі ў царкву Маскоўскага патрыярхату.
У 1919 годзе польскія ўлады вярнулі святыню каталікам.
Парафіяльны касцёл Найсвяцейшай Троіцы правіць
У 1948 г. касцёл быў зачынены, яго спачатку выкарыстоўвалі як склад — для захавання штучных угнаенняў, а затым як зернесховішча. У 1989 годзе касцёл быў вернуты вернікам, 12 жніўня адбылася першая Святая Імша, якой кіраваў ксёндз Уладзіслаў Блін.
Абраз Маці Божай Ларэтанскай правіць
У цэнтры алтара знаходзіцца цудадзейны абраз Маці Божай Ларэтанскай з XVII ст., які карыстаецца вялікай пашанай. Яго прывёз віленскі біскуп Мікалай Пац з Фларэнцыі і ахвяраваў заснавальніцы дамініканскага касцёла Эльжбеце Белазор, якая перадала абраз дамініканцам. Увесь паслеваенны час вернікі захоўвалі абраз у хаце, а потым вярнулі ў касцёл.
Архітэктура правіць
Касцёл — помнік архітэктуры барока. 3-нефная 2-вежавая базіліка з трансэптам і прамавугольнай апсідай. 2-схільныя дахі крылаў трансэпта і цэнтральнага нефа закрываюцца ў тарцах фігурнымі франтонамі. Над развітым антаблементам галоўнага фасада — 2 чацверыковыя з скошанымі кутамі 2-ярусныя вежы з паўсферычнымі купаламі і дэкаратыўнымі ліхтарамі.
Адзіны касцёл у Беларусі з двухпавярховым алтаром.
Вакол касцёл агароджа з каванай брамай, помнік архітэктуры неарэнесансу[5].
Зноскі
- ↑ Kurczewski, Jan. Biskupstwo Wileńskie. Wilno, 1912. S. 217—218.
- ↑ а б Pożarski, Krzysztof. Dzieje parafii i miasteczka Duniłowicze na Kresach Wschodnich na przestrzeni wieków (XV—XX) // Наш край. 2009. № 34-35.
- ↑ Mławicki, Marek. Inwentarze i spisy bibliotek klasztorów dominikańskich skasowanych w guberniach zachodnich Cesarstwa Rosyjskiego w XIX w. : stan źródeł i miejsca ich przechowywania // Hereditas Monasteriorum. 2012. 1: 141—172
- ↑ Зянюк Рая. Ордэн прапаведнікаў на землях Беларусі // Наша вера. 2015. № 2. С. 8-13.
- ↑ Кулагін А. М. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. М. Кулагін; маст. І. І. Бокі. — 2-е выд. — Мн.: БелЭн, 2001.
Літаратура правіць
- Кулагін А. М. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. М. Кулагін; маст. І. І. Бокі. — 2-е выд. — Мн.: БелЭн, 2001.— 216 с.: іл. ISBN 985-11-0199-0.
- Габрусь Т. В. Мураваныя харалы: Сакральная архітэктура беларускага барока / Т. В. Габрусь. Мн.: Ураджай, 2001.— 287 с.: іл. ISBN 985-04-0499-X, с. 231-232.
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Касцёл Найсвяцейшай Тройцы і кляштар дамініканцаў (Дунілавічы)- Дунілавічы — парафія Найсвяцейшай Тройцы. Catholic.by. Праверана 22 ліпеня 2012.
