Закон дзейных мас

Зако́н дзе́йных мас вызначае суадносіны паміж канцэнтрацыямі прадуктаў рэакцыі і зыходных рэчываў у стане хімічнай раўнавагі; адзін з асноўных законаў фізічнай хіміі.

Адкрыты ў 1864—67 гг. нарвежскімі вучонымі К. Гульдбергам і П.Вааге, якія назвалі «дзейнай масай» рэчыва яго колькасць у адзінцы аб'ёму (канцэнтрацыю), адсюль назва.

Паводле закону дзейных мас пры нязменнай тэмпературы скорасць элементарнай гамагеннай рэакцыі прама прапарцыянальная здабытку канцэнтрацыі рэагуючых рэчываў у ступенях, роўных стэхіяметрычным каэфіцыентам гэтых рэчываў ва ўраўненні хімічнай рэакцыі.

Напрыклад, для элементарнай хімічнай рэакцыі віду:

$~\nu _{1}\mathrm {A} _{1}+\nu _{2}\mathrm {A} _{2}+\nu _{3}\mathrm {A} _{3}\to \mathrm {B}$

закон дзейных мас можна запісаць у выглядзе:

$v=kC_{A_{1}}^{\nu _{1}}C_{A_{2}}^{\nu _{2}}C_{A_{3}}^{\nu _{3}},$

дзе $v$ — скорасць хімічнай рэакцыі, $k$ — канстанта скорасці рэакцыі.

Законам дзейных мас карыстаюцца пры разліках у хімічнай кінетыцы і тэрмадынаміцы.

Літаратура

• Дзейных мас закон // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. С. 103.