Вікіпедыя

Знак выдатнасці для ўсходніх народаў

Знак выдатнасці для ўсходніх народаў альбо медаль для ўсходніх народаў (ням.: Tapferkeits- und Verdienstauszeichnung für Angehörige der Ostvölker) — узнагародны знак Нямеччыны часоў Другой сусветнай вайны. Ён выкарыстоўваўся для ўзнагароджвання вайскоўцаў-добраахвотнікаў з ліку славянскіх народаў, якія, паводле нацыянал-сацыялістычнай расавай ідэалогіі, лічыліся нявартымі атрымання тых жа ўзнагарод, якімі узнагароджваліся нямецкія вайскоўцы Вермахта[1].

Знак выдатнасці для ўсходніх народаў
Tapferkeits- und Verdienstauszeichnung für Angehörige der Ostvölker
Выява ордэнскай планкі Апісанне ўзнагароды
Арыгінальная назва Tapferkeits- und Verdienstauszeichnung für Angehörige der Ostvölker
Краіна Сцяг Нацысцкай Германіі Трэці рэйх
Тып медаль
Каму ўручаецца

без мячоў: кіраўнікам і іншым асобам акупаванай адміністрацыі

з мячамі: камбатантам, жаўнерам дапаможнай паліцыі
Дата заснавання 14 жніўня 1942 года
Статус не ўручаецца
Характарыстыкі
Памеры Дыяметры медалёў:
Знак I класа — 48 мм
II класа — 40 мм
шырыня стужкі 32 мм
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя правіць

Напад 22 чэрвеня 1941 года на Савецкі Саюз Нямеччыны і яе хаўруснікаў (Румыніі, Фінляндыі, Венгрыі, Славакіі і Італіі), пачаўшы для СССР Вялікую Айчынную вайну, прывёў да устанаўлення на частцы тэрыторыі СССР (прыблізна з адной трацінай насельніцтва краіны) кантролю Нямеччыны і яе хаўруснікаў. На тэрыторыях, акупаваных Трэцім рэйхам і яго хаўруснікамі, апынулася каля 70 мільёнаў савецкіх грамадзян. У частках Вермахта з 1940 па 1945 гг. служыла да 1,5 мільёна грамадзян СССР.[2]

Для ўзнагароджвання гэтых вайскоўцаў пастановай Адольфа Гітлера ад 14 ліпеня 1942 года быў уведзены спецыяльны знак выдатнасці для ўсходніх народаў. Права ўзнагароджвання давалася рэйхсміністру ўсходніх акупаваных тэрыторый Альфрэду Розенбергу і генерал-інспектару ўсходніх войскаў Вермахта.[3]

Пад «усходнімі фарміраваннямі» у кантэксце статута дадзенага знака выдатнасці меліся на ўвазе[4]:

З траўня 1943 года ў гэты спіс былі ўключаны і вайскоўцы з склада шуцманшафт, паліцэйскіх і ахоўных фарміраванняў[1].

З 29 кастрычніка 1942 года права атрымання ўзнагароды было распаўсюджанае і на нямецкіх вайскоўцаў з ліку каманднага склада «ўсходніх фарміраванняў», якія атрымалі іх у якасці памятнага ганаровага знака (ням.: Erinnerungsabzeichen. Erinnerungsabzeichen). Перадумовай для атрымання знака выдатнасці II класа «у серабры» з мячамі была наяўнасць Жалезнага крыжа 2-га класа, а знака выдатнасці I класа «ў серабры» — Жалезнага крыжа 1-га класа[4].

З 14 лютага 1944 года знакам выдатнасці без мячоў розных ступеней «у серабры» маглі быць узнагароджаны нямецкія вайскоўцы, які былі колішнімі ўладальнікамі крыжа «За вайсковыя заслугі»[4].

Апісанне правіць

 
Браніслаў Камінскі з Жалезным крыжам I класа і знакам выдатнасці для ўсходніх народаў I класа

Узнагарода ўяўляе з сябе васьміканцовую зорку з раслінным арнаментам у цэнтры (кветка з шасцю пялёсткамі, акаймленная лаўровымі лістамі). Знакі I класа маюць дыяметр 48 мм, II класа — 40 мм, шырыня стужкі 32 мм.

Знакі I класа мацавалі да вопраткі з дапамогай шпількі (злева, ніжэй Жалезнага крыжа I класа ці Крыжа Вайсковых заслуг I класа). Знакі II класа насілі на грудзіне на стужцы (леваруч, пасля астатніх нямецкіх узнагарод): знакі II класа «ў золаце» — на стужцы светла-зялёнага колеру з чырвонымі стужкамі ля краёў; знакі II класа «у серабры» — на стужцы зялёнага колеру з белымі стужкамі ля краёў; знакі II класа «ў бронзе» — на стужцы цёмна-зялёнага колеру. Мажліва было паўторнае ўзнагароджванне знакамі выдатнасці адной і той жа ступені (вядомы выпадкі ўзнагароджвання знакам II класа «у бронзе» тры разы запар).

Пры нашэнні стужкі на планцы — калі знак з мячамі — на гэтай планцы меліся скрыжованыя мячы жоўтага металу. Замест знакаў II класа дапускалася нашэнне стужкі адпаведнай расфарбоўкі на планцы ці ў пятліцы.[5]

Ступені знака правіць

Пералік знакаў выдатнасці для ўсходніх народаў
I клас II клас
«у золаце» «у серабры» «у золаце» «у серабры» «у бронзе»
 
з мячамі          
без мячоў          

Вядомыя ўзнагароджаныя асобы правіць

Крыніцы правіць

  1. ↑ а б Klietmann 2002, S. 58.
  2. ↑ к. в. н. Цыганок А. «Русский коллаборационизм в ВОВ» на сайте «Личные деньги». Дата публикации 2009-02-09
  3. ↑ Орден «За храбрость и заслуги»
  4. ↑ а б в Michaelis 2011, S. 37.
  5. ↑ Третий Рейх ЗНАК ОТЛИЧИЯ ДЛЯ ВОСТОЧНЫХ НАРОДОВ

Літаратура правіць

  • Kurt-G. Klietmann. Auszeichnungen des Deutschen Reiches 1936-1945: Eine Dokumentation militärischer Verdienst- und Ehrenzeichen. — Motorbuch, 2002. — 240 S. — ISBN 978-3879436897.
  • Rolf Michaelis. Die Tapferkeits- und Verdienstauszeichnung für Angehörige der Ostvölker. — Barsinghausen: Leonidas-Verlag, 2007. — 52 S. — (Deutsche Auszeichnungen 5). — ISBN 978-3-940504-10-4.
  • Rolf Michaelis. Deutsche Kriegsauszeichnungen 1939-1945: Heer, Waffen-SS, Polizei. — 1. — Dörfler Verlag GmbH, 2011. — 128 S. — ISBN 978-3895556913.

Спасылкі правіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Знак_выдатнасці_для_ўсходніх_народаў&oldid=4616726"