Люсьен Петыпа
Люсьен Петыпа (фр.: Lucien Petipa, 22 снежня 1815, Марсель — 7 ліпеня 1898, Версаль[2]) — французскі балетны артыст, балетмайстар і педагог.
| Люсьен Петыпа | |
|---|---|
| фр.: Lucien Petipa | |
 | |
| Дата нараджэння | 22 снежня 1815[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 7 ліпеня 1898[1] (82 гады) |
| Месца смерці |
|
| Грамадзянства | |
| Бацька | Жан-Антуан Петыпа |
| Адукацыя | |
| Прафесія | танцор, харэограф, балетмайстар, артыст балета |
| Тэатр | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Люсьен Петыпа нарадзіўся 22 снежня 1815 года ў Марселі ў сям’і французскага танцоўшчыка Жана-Антуана Петыпа (фр.: Jean-Antoine Petipa) (1787—1855) і Віктарыны Марэль-Граса (фр.: Victorine Morel-Grasseau) (1794—186); яго малодшы брат Марыус Петыпа (1818—1910) быў рускім балетмайстрам.
Упершыню Люсьен выйшаў на прафесійную сцэну ў пяцігадовым узросце 25 сакавіка 1821 года ў Брусельскім тэатры «Ла Манэ» ў спектаклі «Манія танца» (фр.: La Dansomanie) балетмайстра П’ера Гардэля, выканаўшы ролю дзіцяці. Да 1824 года Люсьен выходзіў на сцэну ў невялікіх ролях амураў у балетных пастаноўках свайго бацькі.
У 1839 годзе дэбютаваў партыяй Джэмса Рубена ў балеце «Сільфіда» на сцэне Парыжскай Оперы і да 1862 года займаў пасаду вядучага саліста. Адораны танцоўшчык і мім, Петыпа быў пераважна партнёрам Ф. Эльслер, К. Грызі, Ф. Чэрыта і іншых.[3]
У далейшым Люсьен Петыпа з вялікім поспехам выконваў мноства галоўных сольных партый у мностве балетаў, адной з самых буйных яго роляў стала партыя Графа Альберта ў балеце «Жызель», дзе ён танцаваў у пары з Карлотай Грызі. Прэм’ера балета «Жызель» адбылася 28 чэрвеня 1841 года ў Каралеўскай акадэміі музыкі (фр.: Theatre de l’Academie Royal de Musique) у Парыжы.
Час ад часу браты Петыпа працавалі разам, у прыватнасці, у 1841 годзе ў Парыжы, дзе Петыпа-малодшы ўдасканальваўся ў школе Вялікай парыжскай оперы, яны выступілі на гэтай сцэне ў pas de quatre разам з Тэрэзай і Фані Эльслер, пра што згадваў Ю. А. Бахрушын у кнізе «Гісторыя рускага балета» (М., Сов. Россия, 1965, 249 с.)
У 1860—1868 гадах — галоўны балетмайстар Парыжскай Оперы.
У кастрычніку 1872 года Люсьен Петыпа вярнуўся ў Брусель, у тэатр свайго дзяцінства «Ла Манэ», дзе ён упершыню выйшаў на сцэну, і на працягу нядоўгага часу (1872—1873) займаў пасаду дырэктара балетнай трупы. У 1875 годзе ён стаў прафесарам Каралеўскай Брусельскай кансерваторыі (фр.: Conservatoire royal de Bruxelles), дзе выкладаў майстэрства танца на працягу трох гадоў, а ў 1878 годзе пакінуў Брусель і перасяліўся ў Версаль, дзе вырашыў асталявацца да канца і дзе скончыў сваё жыццё; ён памёр 7 ліпеня 1898 года. Праўда, за гэты час у 1882 годзе ён быў запрошаны ў Нацыянальную оперу для пастаноўкі балета «Намуна».
Творчасць правіць
Сярод партый — Бенедыкт («Генцкая прыгажуня» А. Адана), Ахмет («Перы»), Граф («Наравістая жонка» А. Адана)[4], Люсьен д’Эрвільі («Пахіта»)[3][5] і інш.
Балетмайстрам паставіў балеты:
- «Шакунтала» Э. Рэера (1858),
- «Грацыёза» Т. Лабара (1861),
- «Парыжскі рынак» Ц. Пуні (разам з М. І. Петыпа, 1861),
- «Кароль Івета» Т. Лабара (1865),
- а таксама дывертысменты ў 16 операх.
Зноскі
- ↑ а б Bibliothèque nationale de France Lucien Petipa // data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011.
- ↑ Lucien Petipa at Oxford Reference
- ↑ а б Петипа в энциклопедии балета. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2013. Праверана 12 студзеня 2011.
- ↑ Энциклопедия балета, стр. 50. Архівавана з першакрыніцы 29 снежня 2007. Праверана 16 верасня 2010.
- ↑ «Пахита» в Энциклопедии балета. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2013. Праверана 2 чэрвеня 2010.
Літаратура правіць
- Балет: энциклопедия. / Гл. ред. Ю. Н. Григорович. — М.: Советская энциклопедия, 1981. — 623 стр. с илл.