Мары Элізабет Луіза Віжэ-Лебрэн
Мары Элізабет Луіза Віжэ-Лебрэн (фр.: Élisabeth-Louise Vigée-Le Brun, народжаная Віжэ; 16 красавіка 1755, Парыж — 30 сакавіка 1842, там жа) — французская мастачка.
| Мары Элізабет Луіза Віжэ-Лебрэн | |
|---|---|
| фр.: Élisabeth Vigée Le Brun | |
 Аўтапартрэт у саламяным капялюшыку, 1782, Нацыянальная галерэя, Лондан | |
| Дата нараджэння | 16 красавіка 1755[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 30 сакавіка 1842[2][3][…] (86 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Луі Віжэ[d] |
| Муж | Jean-Baptiste Le Brun[d] |
| Дзеці | Julie Le Brun[d] |
| Род дзейнасці | мастачка, гаспадыня літаратурнага салону, пісьменніца |
| Жанр | партрэтны жывапіс[d] і партрэт[6] |
| Мастацкі кірунак | ракако[10] і неакласіцызм[10] |
| Уплыў | Луі Віжэ[d] і Габрыэль Брыяр[d] |
| Уплыў на | Marie-Guillemine Benoist[d] |
| Член у | |
| Подпіс |
 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
БіяграфіяПравіць
Першыя ўрокі жывапісу атрымала ў свайго бацькі, затым карысталася кансультацыямі Жан-Батыста Гроза, Жазефа Вернэ, Габрыэля Франсуа Дуаена і іншых майстроў. Ужо ў канцы 1765-х гг. Віжэ малявала цалкам прафесійна: ускосным сведчаннем яе поспеху можа служыць тое, што яе майстэрня была фармальна зачынена ўладамі за адсутнасць у юнай мастачкі патэнта.
У 1770-х гадах бацькі Віжэ абгрунтавалася ў доме на парыжскай вуліцы Сент-Анарэ, насупраць палаца Пале-Раяль, і да 15-гадовай прафесійнай мастачцы заказы пацяклі ракою. У той перыяд Віжэ знаходзілася пад заступніцтвам дзвюх найбагацейшых дам Парыжа: мадам дэ Вердэн, жонкі генеральнага адкупніка, і, што больш важна, прынцэсы Марыі-Адэлаіды дэ Бурбон-Пенцьеўр, жонкі герцага Шартрскага, якая была на 2 гады старэйшая за юную мастачкі. Віжэ часта адхіляла заказы партрэтаў ад прыхільнікаў, якія такім спосабам спрабавалі знайсці нагоду для сустрэчы. Віжэ, якая выйшла з сям'і дробнай буржуазіі, заняла месца сярод уплывовых арыстакратаў французскага каралеўства, сярод якіх быў кароль і яго браты і сёстры, а таксама каралева і вядомыя члены каралеўскай сям'і; іх аб'ядноўвала прыналежнасць да аднаго пакалення.
У 1776 г. Віжэ выйшла замуж за Жан-Батыста П'ера Лебрэна, мастака і, у большай ступені, гандляра жывапісам. Сувязі мужа ўзмацнілі папулярнасць юнай мастачкі-партрэтысткі ў асяроддзі французскай знаці, і ўрэшце Віжэ-Лебрэн была запрошана ў Версаль маляваць каралеву. Марыя Антуанэта вельмі высока ацаніла працу мастачкі і засыпала яе дадатковымі заказамі, а ў 1783 г. аказала, са свайго боку, пэўны ціск на французскі мастацкі істэблішмент, каб Віжэ-Лебрэн была выбрана ў члены Каралеўскай акадэміі жывапісу і скульптуры.
C 1780-х гг. Віжэ-Лебрэн шмат падарожнічала па Еўропе (часта разам з мужам), працуючы ў розных краінах. У гэтых паездках ёю былі напісаны партрэты многіх валадарных асоб, дзяржаўных дзеячаў і іншых выдатных фігур: так, у Галандыі Віжэ-Лебрэн пісала будучага караля Вілема I, у Расіі ў 1795—1799 гг. — апошняга польскага караля і вялікага князя літоўскага Станіслава Панятоўскага, вялікую княгіню Ганну Фёдараўну (жонку вялікага князя Канстанціна Паўлавіча) і іншых членаў імператарскага сямейства. У розных краінах Віжэ-Лебрэн таксама абіралася ў мясцовыя Акадэміі мастацтваў.
Перачакаўшы такім чынам Вялікую Французскую рэвалюцыю, Віжэ-Лебрэн вярнулася ў Францыю па запрашэнні Напалеона і да 1814 г. жыла, галоўным чынам, у сваім мёнтку ў Лувесьене, а калі з наступам войскаў саюзнікаў на Парыж маёнтак быў заняты прускай арміяй, вярнулася ў Парыж. Віжэ-Лебрэн пакінула падрабязныя мемуары, апублікаваныя ў Францыі ў 1835—1837 гг.
Віжэ-Лебрэн пакінула 660 партрэтаў і каля 200 пейзажаў. Манера пісьма яе ясная і дасканалая, найбольшай жвавасцю адрозніваюцца аўтапартрэты, якія яна пісала шмат і ахвотна.
Партрэт Эцьена Віжэ (брата мастачкі), 1773, Мастацкі музей, Сент-Луіс
Партрэт Кацярыны Мікалаеўны Меньшыкавай, 1795, Нацыянальная карцінная галерэя Арменіі
Партрэт Станіслава Панятоўскага, 1797 Нацыянальны музей мастацтваў імя Багдана і Варвары Ханенкаў
Зноскі
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ а б Elisabeth Vigée-Le Brun
- ↑ а б Elisabeth Louise Vigée-Lebrun — 2008.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118768417 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 11 снежня 2014.
- ↑ http://arts-graphiques.louvre.fr/detail/artistes/1/2669-VIGEE-LEBRUN-Elisabeth Праверана 18 кастрычніка 2020.
- ↑ а б в https://rkd.nl/explore/artists/80953
- ↑ Louise-Élisabeth Vigée Le Brun // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118768417 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
- ↑ artist list of the National Museum of Sweden — 2016. Праверана 27 лютага 2016.
- ↑ а б https://artuk.org/discover/stories/lisabeth-louise-vigee-le-brun-from-rococo-to-revolution
СпасылкіПравіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мары Элізабет Луіза Віжэ-Лебрэн- Мемарыяльны сайт Архівавана 5 снежня 1998. (англ.) (фр.) (ісп.) (ням.) (гал.) (італ.)
- Успаміны Віжэ-Лебрэн (англ.)
- Галерэя прац Віжэ-Лебрэн Архівавана 19 студзеня 2008.
- Віжэ-Лебрэн у музеях Украіны Архівавана 5 жніўня 2009.
- «Рускія» працы Віжэ-Лебрэн
