Мацеюс Валанчус

Маце́юс Вала́нчус (Мацвей-Казімір Валанчэўскі, літ.: Motiejus Valančius, польск.: Maciej Wołonczewski; нар. 28 лютага 1801 г., вёска Насрэнай(літ.) бел., зараз Крацінгскі раён Літвы — пам. 29 мая 1875 г., Коўна) — літоўскі пісьменнік, асветнік, гісторык, каталіцкі цельшаўскі (жамойцкі) біскуп (1849—1875). Арганізатар руху «кніганошаў».

Мацеюс Валанчус
першы біскуп з літоўскіх сялян
цельшаўскі (жамойцкі) біскуп
28 верасня 1850 — 29 мая 1875
Царква	Рымска-каталіцкая царква
Адукацыя	Віленская каталіцкая духоўная семінарыя
Нараджэнне	28 лютага 1801(1801-02-28) Насрэнай[d], Кулупенайскае староства[d], Крацінгскі раён, Літва
Смерць	29 мая 1875(1875-05-29) (74 гады) Коўна, Ковенскі павет, Ковенская губерня, Расійская імперыя
Пахаванне	Касцёл Святых Пятра і Паўла
Прыняцце свяшчэннага сану	1828
Узнагароды
Выявы на Вікісховішчы

Біяграфія

Скончыў Віленскую галоўную духоўную семінарыю (1828). Ад 1840 прафесар Віленскай і Пецярбургскай духоўных акадэмій, з 1845 рэктар Варнейскай духоўнай семінарыі. З 1849 жамойцкі біскуп. З мэтай умацавання каталіцтва ў літоўскай вёсцы праводзіў асветніцкую працу на літоўскай мове, арганізоўваў парафіяльныя школы, стварыў шырокую сетку таварыстваў цьвярозасці. Быў лаяльны ў адносінах да царскай ўлады, але выступаў супраць прымусовага насаджэння ў Жамойціі праваслаўя, русіфікацыі насельніцтва і забароны літоўскага друку. 18 жніўня 1863 выдаў адозвы з заклікам заставацца вернымі царскаму ўраду. У 1864 перанёс сталіцу дыяцэзіі з Варняў у Каўнас. Аўтар гістарычнага даследвання «Жамойцкае біскупства» («Żemajtiu Wiskupste», Вільня, 1848, 2 ч.), дыдактычных апавяданняў і аповесцяў. Складальнік зборніку «Жамойцкія прыказкі» (1867).

Помнік у Варняй

Творы

• Raštai. T. 1—2. Vilnius, 1972;
• Biskupstwo żmujdzkie. Kraków, 1898 (польскі пераклад)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мацеюс Валанчус
• Classic Lithuanian Literature Anthology. Motiejus Valančius
• Bishop Motiejus Wolonczewscki †(англ.)