Маянья
Маянья (саманазва: Mayagna), таксама суму (міскіта: Sumu, Sumo) — народ у Цэнтральнай Амерыцы, карэннае насельніцтва Маскітавага берага. Жывуць у Нікарагуа і Гандурасе. Агульная колькасць (2019 г.) — 20 000 чалавек[1].
| Маянья (Mayagna) | |
| |
| Агульная колькасць | 20 000 (2019 г.) |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання | Нікарагуа, Гандурас |
| Мова | сумальпан |
| Рэлігія | культ продкаў, хрысціянства |
| Блізкія этнічныя групы | міскіта |
Маянья размаўляюць на некалькіх місулуанскіх мовах, да якіх таксама адносяць міскіта. Лічыцца, што носьбіты гэтых моў здаўна насялялі землі на тэрыторыі сучасных дзяржаў Сальвадор, Гандурас і Нікарагуа. У перыяд сярэднявечча сюды мігрыравалі індзейцы з тэрыторыі Мексікі. Яны захапілі найбольш урадлівыя горныя раёны. Продкі маянья былі вымушаны сяліцца ўздоўж рэк Маскітавага берага. У XVII — XIX стст. іх разрозненыя абшчыны апынуліся ў атачэнні паселішчаў міскіта, адносіны з якімі былі надзвычай складанымі. Асіміляцыі з боку міскіта садзейнічала прыняцце хрысціянства ў XIX ст., паколькі пратэстанцкія місіянеры прапаведавалі на мове міскіта.
Да пачатку XX ст. на тэрыторыі ўсходу Нікарагуа і паўднёвага ўсходу Гандураса захавалася некалькі абшчын, што жылі ізалявана адна ад іншай. Іх прадстаўнікі размаўлялі на некалькіх адрозных дыялектах. Падчас грамадзянскіх войн у Нікарагуа розныя бакі імкнуліся прыцягнуць маянья ў свае ваенныя фарміраванні. Значнымі праблемамі сталі згуба традыцыйных зямель і забруджванне навакольнага асяроддзя. Пасля Сандзінісцай рэвалюцыі ў Нікарагуа былі зроблены захады для паляпшэння становішча маянья. Яны атрымалі магчымасць карыстацца медыцынскай дапамогай. Быў створаны пісьмовы варыянт мовы маянья, яна выкладалася ў школах. Але ў далейшым з-за ўдзелу мужчын-маянья ў ваенных дзеяннях на баку контрас адносіны з нікарагуанскімі ўладамі сапсаваліся. Многія маянья былі вымушаны ператварыцца ў бежанцаў і ратавацца ў суседнім Гандурасе.
У нашы дні абшчыны маянья ў Нікарагуа і Гандурасе фармальна карыстаюцца аўтаноміяй, аднак захоўваюцца праблемы згубы зямель і нізкага сацыяльнага ўзроўню жыцця.