Міхал Піус Ромер
Міхал Піус Пасхаліс Ромер (польск.: Michał Pius Paschalis Römer, літ.: Mykolas Römeris; 25.4(7.5).1880, в. Багдонішкі Новааляксандраўскага пав. Ковенскай губ., цяпер Панявежскі пав. Літвы — 22.2.1945) — польскі і літоўскі вучоны, грамадска-палітычны дзеяч.
| Міхал Піус Ромер | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | 7 мая 1880[1][2] ці 17 мая 1880[3] |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 22 лютага 1945[1][4][…] (64 гады) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Міхал Казімір Ромер[d] |
| Маці | Канстанцыя з Тукалаў[d] |
| Жонка | Рэгіна з Ромераў[d] |
| Род дзейнасці | юрыст, суддзя, выкладчык універсітэта, адвакат, палітык, публіцыст |
| Навуковая сфера | палітыка[6], права[6] і публіцыстыка[6] |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
ПаходжаннеПравіць
З шляхецкага роду Ромераў, сын Міхала Казіміра Ромера (1845-1920) і Канстанцыі з Тукалаў (1847-?).
АдукацыяПравіць
Вучыўся ў Ягелонскім універсітэце ў Кракаве (1901-02), Парыжскай школе палітычных навук (1902-05).
Дзейнасць у Расійскай імперыіПравіць
У 1911-15 супрацоўнічаў з газетай «Наша ніва», член рэдакцыі віленскай газеты «Kurier Krajowy» («Краёвы кур'ер»; 1913). Узначальваў віленскую масонскую ложу «Літва». Станоўча ацэньваў грамадска-палітычны і культурны рух беларусаў і літоўцаў, абараняў яго ад нападак польскіх і рускіх шавіністычных колаў. Адзін з галоўных ідэолагаў ліберальна-дэмакратычнага крыла краёўцаў. У 1913-15 распрацаваў канцэпцыю новай Рэчы Паспалітай у выглядзе канфедэрацыі Польшчы і «гістарычнай Літвы» як самастойных і дэмакратычных дзяржаў. Для вырашэння гэтай задачы ў 1915 далучыўся да легіёнаў Ю. Пілсудскага.
Незалежная ЛітваПравіць
У 1919 па даручэнні апошняга вёў у Коўне перагаворы з літоўскім кіраўніцтвам пра стварэнне канфедэрацыі, але літоўскі бок не прыняў гэтую прапанову. У 1920 асудзіў захоп Віленшчыны войскамі генерала Л. Жалігоўскага і ў знак пратэсту пераехаў у Літву. Прафесар права (1922) і рэктар Ковенскага (1927-28, 1933-39), прафесар Віленскага (1940-45) універсітэтаў. У час нацысцкай акупацыі арганізоўваў у Вільні тайнае навучанне, падтрымліваў сувязь з рухам Супраціўлення.
Універсітэт імя РомераПравіць
У 2004 годзе Літоўскаму ўніверсітэту права ў Вільнюсе нададзена імя Ромера.
Сям’яПравіць
У першым шлюбе (17 кастрычніка 1909) з Рэгінай з Ромераў (1882-?), дачкой Эдварда Матэвуша Ромера і Юзэфы з Чахоўскіх, меў дачку Цэліну (1910-?).
У другім шлюбе (23 красавіка 1938) з Ядвігай Чапайце (Čepaitė; 1905—1988). Дзеці:
- Канстанцыя (нар. 1938).
- Ядвіга (1940-?), у шлюбе з Вітаўстасам Віткаўскасам (нар. 1939) мела сына Дарыюса (нар. 1963).
- Жармена (1944-?), у шлюбе з Відасам Закаравічусам (нар. 1944) мела дачку Юліце (нар. 1969).
ТворыПравіць
- Römer M. Litwa. Studium odrodzenia narodu litewskiego. — Lwów, 1908
- тое ж па-літоўску: «Lietuva. Studija apie lietuvių tautos atgimimą». ISBN 9955-601-94-9
- «Konstitucinės ir teismo teisės pasieniuose». ISBN 9986-9004-1-7
Зноскі
- ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #119478560 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 6 мая 2014.
- ↑ а б Michał Pius Romer // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
- ↑ The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #119478560 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 1 студзеня 2015.
- ↑ а б в Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
ЛітаратураПравіць
- Смалянчук, А. Краёвая ідэя і беларускі нацыянальны рух у Заходняй Беларусі ў 1920—1930-я гг. / А. Ф. Смалянчук // Homo Historicus 2012. Гадавiк антрапалагiчнай гiсторыi / пад. рэд. А. Ф. Смаленчука. — Вiльня: ЕГУ, 2012. — С. 380—405.
- Смалянчук, А. Ф. Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях. 1864 — люты 1917 г. / А. Ф. Смалянчук. — СПб. : Неўскі прасцяг, 2004. — 406 с.
- Miknys, R. Wilno i Wileńszczyna w koncepcjach Michała Römera i krajowców / R. Miknys // Europa nieprowincjonalna. Non provincial Europe / red. Krystyna Kanecka. — Warszawa : Rytm, 1999. — S. 57—65.
- Sawicki, J. Michał Römer a problemy narodowościowe na ziemiaсh byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego / J. Sawicki. — Toruń : TNT, 1998. — 153 s.
СпасылкіПравіць
|
Міхал Піус Ромер на Вікісховішчы |
|---|
- Біяграфія на старонцы ўніверсітэта(недаступная спасылка)