Міхал Піус Ромер

Міхал Піус Ромер
Міхал Піус Ромер
Дата нараджэння	7 мая 1880 ці 17 мая 1880
Месца нараджэння	Багдонішкіс[d], Новааляксандраўскі павет, Ковенская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	22 лютага 1945 (64 гады)
Месца смерці	Вільнюс, Вільнюскае гарадское самакіраванне, Літоўская ССР, СССР;
Месца пахавання	могілкі Роса;
Грамадзянства	Расійская імперыя; Літва; СССР;
Бацька	Міхал Казімір Ромер[d]
Маці	Канстанцыя з Тукалаў[d]
Муж	Рэгіна з Ромераў[d]
Род дзейнасці	юрыст, суддзя, выкладчык універсітэта, адвакат, палітык, публіцыст
Навуковая сфера	палітыка, права і публіцыстыка
Месца працы	Віленскі ўніверсітэт;
Альма-матар	Ягелонскі ўніверсітэт; Парыжскі інстытут палітычных даследаванняў[d];
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Міхал Піус Пасхаліс Ромер (польск.: Michał Pius Paschalis Römer, літ.: Mykolas Römeris; 25.4(7.5).1880, в. Багдонішкі Новааляксандраўскага пав. Ковенскай губ., цяпер Панявежскі пав. Літвы — 22.2.1945) — польскі і літоўскі вучоны, грамадска-палітычны дзеяч.

Паходжанне Правіць

З шляхецкага роду Ромераў, сын Міхала Казіміра Ромера (1845-1920) і Канстанцыі з Тукалаў (1847-?).

Адукацыя Правіць

Вучыўся ў Ягелонскім універсітэце ў Кракаве (1901-02), Парыжскай школе палітычных навук (1902-05).

Дзейнасць у Расійскай імперыі Правіць

У 1911-15 супрацоўнічаў з газетай «Наша ніва», член рэдакцыі віленскай газеты «Kurier Krajowy» («Краёвы кур'ер»; 1913). Узначальваў віленскую масонскую ложу «Літва». Станоўча ацэньваў грамадска-палітычны і культурны рух беларусаў і літоўцаў, абараняў яго ад нападак польскіх і рускіх шавіністычных колаў. Адзін з галоўных ідэолагаў ліберальна-дэмакратычнага крыла краёўцаў. У 1913-15 распрацаваў канцэпцыю новай Рэчы Паспалітай у выглядзе канфедэрацыі Польшчы і «гістарычнай Літвы» як самастойных і дэмакратычных дзяржаў. Для вырашэння гэтай задачы ў 1915 далучыўся да легіёнаў Ю. Пілсудскага.

Незалежная Літва Правіць

У 1919 па даручэнні апошняга вёў у Коўне перагаворы з літоўскім кіраўніцтвам пра стварэнне канфедэрацыі, але літоўскі бок не прыняў гэтую прапанову. У 1920 асудзіў захоп Віленшчыны войскамі генерала Л. Жалігоўскага і ў знак пратэсту пераехаў у Літву. Прафесар права (1922) і рэктар Ковенскага (1927-28, 1933-39), прафесар Віленскага (1940-45) універсітэтаў. У час нацысцкай акупацыі арганізоўваў у Вільні тайнае навучанне, падтрымліваў сувязь з рухам Супраціўлення.

Сям’я Правіць

У першым шлюбе (17 кастрычніка 1909) з Рэгінай з Ромераў (1882-?), дачкой Эдварда Матэвуша Ромера і Юзэфы з Чахоўскіх, меў дачку Цэліну (1910-?).

У другім шлюбе (23 красавіка 1938) з Ядвігай Чапайце (Čepaitė; 1905—1988). Дзеці:

Канстанцыя (нар. 1938).
Ядвіга (1940-?), у шлюбе з Вітаўстасам Віткаўскасам (нар. 1939) мела сына Дарыюса (нар. 1963).
Жармена (1944-?), у шлюбе з Відасам Закаравічусам (нар. 1944) мела дачку Юліце (нар. 1969).

Творы Правіць

Römer M. Litwa. Studium odrodzenia narodu litewskiego. — Lwów, 1908
тое ж па-літоўску: «Lietuva. Studija apie lietuvių tautos atgimimą». ISBN 9955-601-94-9
«Konstitucinės ir teismo teisės pasieniuose». ISBN 9986-9004-1-7

Ушанаванне памяці Правіць

У 2004 годзе Літоўскаму ўніверсітэту права ў Вільнюсе нададзена імя Ромера.

Зноскі

↑ ^а ^б Michał Pius Romer // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943"></a>
↑ ^а ^б The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
↑ ^а ^б ^в Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

Літаратура Правіць

Смалянчук, А. Краёвая ідэя і беларускі нацыянальны рух у Заходняй Беларусі ў 1920—1930-я гг. / А. Ф. Смалянчук // Homo Historicus 2012. Гадавiк антрапалагiчнай гiсторыi / пад. рэд. А. Ф. Смаленчука. — Вiльня: ЕГУ, 2012. — С. 380—405.
Смалянчук, А. Ф. Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях. 1864 — люты 1917 г. / А. Ф. Смалянчук. — СПб. : Неўскі прасцяг, 2004. — 406 с.
Miknys, R. Wilno i Wileńszczyna w koncepcjach Michała Römera i krajowców / R. Miknys // Europa nieprowincjonalna. Non provincial Europe / red. Krystyna Kanecka. — Warszawa : Rytm, 1999. — S. 57—65.
Sawicki, J. Michał Römer a problemy narodowościowe na ziemiaсh byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego / J. Sawicki. — Toruń : TNT, 1998. — 153 s.
Міхал Ромер. Віленская прэса // Наша слова.pdf № 29 (81), 19 ліпеня 2023. // на pawet.net

Спасылкі Правіць

	Міхал Піус Ромер на Вікісховішчы

Біяграфія на старонцы ўніверсітэта(недаступная спасылка)

[[Катэгорыя:Масоны]

[_a72d76db1d722d08-1] а ^б Michał Pius Romer // Internetowy Polski Słownik Biograficzny
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943"></a>

[_a378243d5d2602f5-2] а ^б The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>

[_033495c6053bf66f-3] а ^б ^в Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[1]

[2]

[3]

Міхал Піус Ромер

Дата нараджэння	7 мая 1880(1880-05-07)^[1] ці 17 мая 1880(1880-05-17)^[2]
Месца нараджэння	Багдонішкіс^[d], Новааляксандраўскі павет, Ковенская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	22 лютага 1945(1945-02-22)^[1]^[2] (64 гады)
Месца смерці	Вільнюс, Вільнюскае гарадское самакіраванне, Літоўская ССР, СССР
Месца пахавання	могілкі Роса
Грамадзянства	Расійская імперыя Літва СССР
Бацька	Міхал Казімір Ромер^[d]
Маці	Канстанцыя з Тукалаў^[d]
Муж	Рэгіна з Ромераў^[d]
Род дзейнасці	юрыст, суддзя, выкладчык універсітэта, адвакат, палітык, публіцыст
Навуковая сфера	палітыка^[3], права^[3] і публіцыстыка^[3]
Месца працы	Віленскі ўніверсітэт
Альма-матар	Ягелонскі ўніверсітэт Парыжскі інстытут палітычных даследаванняў^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы