Наўгародская школа іканапісу

Наўгаро́дская шко́ла і́канапісу — адна з найбольш значных школ старажытнарускага мастацтва, якая склалася ў 12—15 ст. ў Ноўгарадзе і яго ўладаннях.

Гісторыя

У жывапісе 12 ст. разам з арыентацыяй на мастацтва Візантыі і Кіева (фрэскі Сафійскага і Мікола-Дварышчанскага^be_ru сабораў, абразы) сфарміраваўся самабытны стыль з энергічнай манерай пісьма, экспрэсіўнай трактоўкай іканаграфічных тыпаў, лаканічнасцю вобразаў, арнаменталізацыяй мастацкай формы (размалёўкі цэркваў Георгіеўскай^be_ru ў Старой Ладазе, каля 1167; Дабравешчанскай у Аркажах^be_ru, 1189; Спаса на Нярэдзіцы, 1199, і інш.).

У абразах пераважаў іканаграфічны тып выявы святога, які нерухома стаіць з буйнымі рысамі твару і шырока расплюшчанымі вачамі: «Св. Георгій», «Анёл Залатыя валасы», «Усцюжскае дабравешчанне», двухбаковы абраз з выявамі Спаса Нерукатворнага і Пакланення крыжу.

Абразы 13 — пачатку 14 ст. вызначаюцца абагульненасцю малюнка, яркім халодным каларытам з перавагай чырвона-кінаварных, белых, вохрыстых і зялёна-аліўкавых фарбаў, унутранай напружанасцю, сувяззю з традыцыямі народнага мастацтва: «Яван^[1], Георгій і Уласій», «Мікола Ліпенскі» (1294, Алекса Пятроў) і інш.

Манументальны жывапіс 14—15 ст. больш разнастайны. Адухоўленай патэтыкай вобразаў, імклівасцю рухаў, свабоднай і смелай тэхнікай пісьма вызначаюцца фрэскі цэркваў Спаса на Ільіне вуліцы^be_ru (1378, Феафан Грэк), Фёдара Страцілата на Ручаі^be_ru (1370—80-я г.). Лінейна-графічныя, блізкія да іканапісу прыёмы, статычнасць кампазіцыі ўласцівы размалёўкам цэркваў Спаса на Кавалёве^be_ru (1380) і Раства на могілках^be_ru (1380—90-я г.).

У абразах канца 14—15 ст., якія захоўвалі экспрэсіўнасць пісьма, лаканічную выразнасць сілуэтаў і самабытнасць каларыту ў выявах мясцовых святых, адлюстраваліся традыцыйныя народныя ўяўленні і вераванні, падзеі гісторыі Ноўгарада («Ілья», «Уласій», «Анастасія», «Фрол і Лаўр», «Бітва наўгародцаў з суздальцамі» і інш.).

Высокім узроўнем майстэрства вызначаліся мініяцюры, для якіх характэрны буйны малюнак і дэкаратыўная яркасць каларыту.

Пасля ўключэння Ноўгарада ў склад Рускай цэнтралізаванай дзяржавы (1478) яго мастацтва развівалася ў агульным рэчышчы старажытна-рускай культуры.

Гл. таксама

Паўночныя пісьмёны

Зноскі

↑ Іаан Лесвічнік, на іконе падпісаны як „Еванъ“.

Літаратура

Наўгародская школа іканапісу // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. С. 212.
Лазарев В. Н. Искусство Новгорода. М.; Л., 1947.
Лазарев В. Н. Новгородская иконопись. 3 изд. М., 1981.
Попова О. С. Искусство Новгорода и Москвы первой половины XIV в. М., 1982.
Смирнова Э. С., Лаурина В. К., Гордиенко Э. А. Живопись Великого Новгорода XV в. М., 1982.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Наўгародская школа іканапісу

[1] Іаан Лесвічнік, на іконе падпісаны як „Еванъ“.

[1]