Вялікі Ноўгарад

Вялікі Ноўгарад
Герб[d]	Сцяг[d]
Краіна	Расія
Рэгіён	Наўгародская вобласць
Каардынаты	58°31′ пн. ш. 31°17′ у. д.HGЯO
Кіраўнік	Аляксандр Розбаум[d]
Заснаваны	859
Першая згадка	859 (афіцыйна, умоўна)
Плошча	90,08 км²
Вышыня цэнтра	25 м
Водныя аб’екты	Ільмень і Волхаў
Насельніцтва	▲222 669 чал. (1 студзеня 2025);
Шчыльнасць	2405,6 чал./км²
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	8162
Паштовыя індэксы	173xxx
Аўтамабільны код	53
Афіцыйны сайт	adm.nov.ru
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вялікі Ноўгарад (руск.: Великий Новгород, да 1999 года — Ноўгарад) — горад у Расіі, адміністрацыйны цэнтр Наўгародскай вобласці. Насельніцтва 216 699 чалавек (1.01.2007). Размешчаны на Прыільменскай нізіне на рацэ Волхаў, за 6 км ад возера Ільмень. Вытворчасць мінеральных угнаенняў, металаперапрацоўка.

Гісторыя

Упершыню згадваецца ў Наўгародскім I летапісе пад 859 годам. З канца 10 стагоддзя — значны цэнтр Кіеўскай Русі; у 1136—1478 гадах — сталіца Наўгародскай рэспублікі. Размяшчэнне на стыку шляху «з варагаў у грэкі» з Волжскім спрыяла развіццю ў ім ужо ў 10 стагоддзі рамёстваў, гандлю і культуры. Гандлёвыя сувязі Вялікага Ноўгарада распаўсюджваліся ад Фландрыі і ганзейскія гарадоў да Югорскай зямлі і ад Скандынавіі да Астрахані і Канстанцінопаля. Старажытны Вялікі Ноўгарад — цэнтр рускай культуры, цэнтр летапісання, распаўсюджвання пісьменнасці (Берасцяныя граматы).

У 1546 годзе па колькасці двароў (5159) і насельніцтву (35 тыс. чалавек) займаў сярод рускіх гарадоў 3-е месца (пасля Масквы і Пскова). З развіццём Пецярбурга Вялікі Ноўгарад паступова страчвае сваё гандлёва-эканамічнае значэнне, застаючыся адным з цэнтраў ільнаводства. З 1727 года — цэнтр Наўгародскай губерні.